Kínai uralkodási éra
A szócikk keleti írásjegyeket tartalmaz. Többnyelvű támogatás nélkül a kelet-ázsiai írásjegyek helyén négyszög, kérdőjel vagy más értelmetlen jel áll. |
Ebben a szócikkben a mandarin nyelvű szavak pinjin és magyaros átírása között ide kattintva szabadon lehet választani. |
Az uralkodási éra (hagyományos kínai: 年號; egyszerűsített kínai: 年号; pinjin (pinyin) niánhào; magyar népszerű: nien-hao) a kínai császárság korában használt időmeghatározási fogalom volt.
Trónra kerülésükkor a császárok kihirdették, hogy milyen uralkodási éra veszi kezdetét. Az éra neve általában két szótagból állt, s valamilyen szerencsés, pozitív jelentést hordozott. Ha a császár úgy érezte, hogy ez javíthat uralkodásán, akkor tetszőleges év után új uralkodási érát vezethetett be, ami szintén addig tartott, ameddig a császár meg volt elégedve vele. Egy császár uralkodása alatt tehát több éra is követhette egymást.
Az uralkodási érának a datálásban van nagy jelentősége: a császárkori Kínában minden dátumot uralkodási éra szerint adtak meg. Például az i. e. 138-as év történéseire így hivatkoznak: "A Csien-jüan (Jianyuan) 建元 uralkodási éra 3. éve." (A Csien-jüan (Jianyuan) Han Vu-ti (Han Wudi) császár i. e. 140-135 közötti uralkodási érája volt. Han Vu-ti (Han Wudi) i. e. 140-87 közötti hosszú uralma során összesen 11 új érát kezdett.) Az uralkodási érák rendszeres használatát is Han Vu-ti (Han Wudi) kezdte: i. e. 140-től az érák folyamatosan követik egymást a kínai történelemben.
A Ming- és a Csing (Qing)-dinasztiára jellemző, hogy egy császár csak egy uralkodási érát hirdetett meg, így egész uralkodása egy érából állt. Az ő esetükben az uralkodási éra nevét a császár neve helyett használják. Például a híres Kang-hszi (Kangxi) császárnak (ur. 1661–1722) sem ez a neve, hanem az uralkodási érája.
Új uralkodási érát kizárólag császár hirdethetett meg. Ha valaki más is megtette, az nyílt lázadást jelentett. A Kínai Népköztársaságban az uralkodási érák használata megszűnt, Tajvanon azonban még alkalmazzák: uralkodási éraként a Kínai Köztársaság (Ming-kuo (Minguo) 民國) időszakát veszik figyelembe. Ennek első éve 1912. 2006 tehát a Kína Köztársaság 95. éve (民國95年).
Éranevek
Az alábbi táblázatban csak az éraneveket használó uralkodók szerepelnek. Ezért a Hszia (Xia)-, Sang (Shang)-, Csou (Zhou)-, Csin (Qin)- dinasztiák, a Han-dinasztia első néhány uralkodója, a Vu Hu (Wu Hu)-kor legtöbb királysága, a tíz királyság korának sok uralkodója itt nem szerepel. Ezeket lásd a kínai uralkodók listája cikkben. Ezen kívül a Ming- és Csing (Qing)- dinasztiák esetén az éranév azonos az uralkodónévvel, ezért e két dinasztia is ott található.
Han-dinasztia
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin1 | magyaros pinjin | kínai | ||
1 A táblázatban a kínai átírás a cikk tetején található linkkel változtatható magyarosról pinjinre. | ||||
I. Ven Ti (Wén Dì) | 180–157 | Houjüan (Hòuyuán) | 後元 | 163–156 |
I. Csing Ti (Jǐng Dì) | 157–141 | Csungjüan (Zhōngyuán) | 中元 | 149–143 |
Houjüan (Hòuyuán) | 後元 | 143–141 | ||
I. Vu Ti (Wǔ Dì) | 141–87 | Csienjüan (Jiànyuán) | 建元 | 140–135 |
Jüankuang (Yuánguāng) | 元光 | 134–129 | ||
Jüansuo (Yuánshuò) | 元朔 | 128–123 | ||
Jüansou (Yuánshòu) | 元狩 | 122–117 | ||
Jüanting (Yuándǐng) | 元鼎 | 116–111 | ||
Jüanfeng (Yuánfēng) | 元封 | 110–105 | ||
Tajcsu (Tàichū) | 太初 | 104–101 | ||
Tienhan (Tiānhàn) | 天漢 | 100–97 | ||
Tajsi (Tàishǐ) | 太始 | 96–93 | ||
Csengho (Zhēnghé) | 征和 | 92–89 | ||
Houjüan (Hòuyuán) | 後元 | 88–87 | ||
Csao Ti (Zhāo Dì) | 86–74 | Sijüan (Shǐyuán) | 始元 | 86–80 |
Jüanfeng (Yuánfèng) | 元鳳 | 80–75 | ||
Jüanping (Yuánpíng) | 元平 | 74 | ||
Csang Ji (Chāngyì) | 74 | Jüanping (Yuánpíng) | 元平 | 74 |
I. Hszüan Ti (Xuān Dì) | 73–49 | Pensi (Běnshǐ) | 本始 | 73–70 |
Ticsie (Dìjié) | 地節 | 69–66 | ||
Jüankang (Yuánkāng) | 元康 | 65–61 | ||
Sencsüe (Shénjué) | 神爵 | 61–58 | ||
Vufeng (Wǔfèng) | 五鳳 | 57–54 | ||
Kanlu (Gānlù) | 甘露 | 53–50 | ||
Huanglung (Huánglóng) | 黃龍 | 49 | ||
I. Jüan Ti (Yuán Dì) | 48–33 | Csujüan (Chūyuán) | 初元 | 48–44 |
Jungkuang (Yǒngguāng) | 永光 | 43–39 | ||
Csincsao (Jiànzhāo) | 建昭 | 38–34 | ||
Csingning (Jìngníng) | 竟寧 | 33 | ||
I. Cseng Ti (Chéng Dì) | 32–7 | Csiensi (Jiànshǐ) | 建始 | 32–28 |
Hoping (Hépíng) | 河平 | 28–25 | ||
Jangsuo (Yángshuò) | 陽朔 | 24–21 | ||
Hungcsia (Hóngjiā) | 鴻嘉 | 20–17 | ||
Jungsi (Yǒngshǐ) | 永始 | 16–13 | ||
Jüanjen (Yuányán) | 元延 | 12–9 | ||
Szujho (Suīhé) | 綏和 | 8–7 | ||
I. Aj Ti (Āi Dì) | 6–1 | Csienping (Jiànpíng) | 建平 | 6–3 |
Jüansou (Yuánshòu) | 元壽 | 2–1 | ||
Ping Ti (Píng Dì) | i. e. 1 – i. sz. 6 | Jüansi (Yuánshǐ) | 元始 | i. e. 1 – i. sz. 6 |
Zsu Ce (Rú Zǐ) | 6–9 | Csusö (Jùshè) | 居攝 | 6 |
Csusi (Chūshǐ) | 初始 | 6–8 | ||
Vang Mang (Wáng Mǎng) | 9–23 | Sicsiangkuo (Shǐjiànguó) | 始建國 | 9–13 |
Tienfeng (Tiānfēng) | 天鳳 | 14–19 | ||
Tihuang (Dìhuáng) | 地皇 | 20–23 | ||
Keng Sze-ti (Gèng Shǐdì) | 23–25 | Kengsi (Gēngshǐ) | 更始 | 23–25 |
Kuang Vu-ti (Guāng Wǔdì) | 25–57 | Csienvu (Jiànwǔ) | 建武 | 25–56 |
Csienvu Csungjüan (Jiànwǔzhōngyuán) | 建武中元 | 56–57 | ||
I. Ming Ti (Míng Dì) | 58–75 | Jungping (Yǒngpíng) | 永平 | 58–75 |
Csang Ti (Zhāng Dì) | 76–88 | Csiencsu (Jiànchū) | 建初 | 76–84 |
Jüanho (Yuánhé) | 元和 | 84–87 | ||
Csangho (Zhānghé) | 章和 | 87–88 | ||
Ho Ti (Hé Dì) | 89–105 | Jungjüan (Yǒngyuán) | 永元 | 89–105 |
Jüanhszing (Yuánxīng) | 元興 | 105 | ||
Sang Ti (Shāng Dì) | 106 | Jenping (Yánpíng) | 延平 | 106 |
I. An Ti (Ān Dì) | 106–125 | Jungcsu (Yǒngchū) | 永初 | 107–113 |
Jüancsu (Yuánchū) | 元初 | 114–120 | ||
Jungning (Yǒngníng) | 永寧 | 120–121 | ||
Csienkuang (Jiànguāng) | 建光 | 121–122 | ||
Jenkuang (Yánguāng) | 延光 | 122–125 | ||
Pej Hsziang (Běi Xiāng) | 125 | Jenkuang (Yánguāng) | 延光 | 125 |
I. Sun Ti (Shùn Dì) | 125–144 | Jungcsien (Yǒngjiàn) | 永建 | 126–132 |
Jangcsie (Yángjiā) | 陽嘉 | 132–135 | ||
Jungho (Yǒnghé) | 永和 | 136–141 | ||
Hanan (Hànān) | 漢安 | 142–144 | ||
Csienkang (Jiànkāng) | 建康 | 144 | ||
Csung Ti (Chōng Dì) | 144–145 | Junghszi (Yōngxī) | 永嘉 | 145 |
Cse Ti (Zhí Dì) | 145–146 | Pencsu (Běnchū) | 本初 | 146 |
Huan Ti (Huán Dì) | 146–168 | Csienho (Jiànhé) | 建和 | 147–149 |
Hoping (Hépíng) | 和平 | 150 | ||
Jüancsie (Yuánjiā) | 元嘉 | 151–153 | ||
Junghszing (Yǒngxīng) | 永興 | 153–154 | ||
Jungsou (Yǒngshòu) | 永壽 | 155–158 | ||
Jenhszi (Yánxī) | 延熹 | 158–167 | ||
Jungkang (Yǒngkāng) | 永康 | 167 | ||
Ling Ti (Líng Dì) | 168–189 | Csienning (Jiànníng) | 建寧 | 168–172 |
Hsziping (Xīpíng) | 熹平 | 172–178 | ||
Kuangho (Guānghé) | 光和 | 178–184 | ||
Csungping (Zhōngpíng) | 中平 | 184–189 | ||
III. Sao Ti (Shǎo Dì) | 189 | Kuanghszi (Guǎngxī) | 光熹 | 189 |
Csaoning (Zhàoníng) | 昭寧 | 189 | ||
Hszien Ti (Xiàn Dì) | 189–220 | Junghan (Yǒnghàn) | 永漢 | 189 |
Csuping (Chūpíng) | 初平 | 190–193 | ||
Hszingping (Xīngpíng) | 興平 | 194–195 | ||
Csienan (Jiànān) | 建安 | 196–220 | ||
Jenkang (Yánkāng) | 延康 | 220 |
Cao Vej, Su Han, Szun Vu
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
Cao Pi (Cáo Pī) | 220–226 | Huangcsu (Huángchū) | 黃初 | 220–226 |
Cao Zsuj (Cáo Ruì) | 226–239 | Tajho (Tàihé) | 太和 | 227–233 |
Csinglung (Qīnglóng) | 青龍 | 233–237 | ||
Csingcsu (Jǐngchū) | 景初 | 237–239 | ||
Cao Fang (Cáo Fāng) | 239–254 | Csengsi (Zhèngshǐ) | 正始 | 240–249 |
Csiaping (Jiāpíng) | 嘉平 | 249–254 | ||
Cao Mao (Cáo Máo) | 254–260 | Csengjüan (Zhèngyuán) | 正元 | 254–256 |
Kanlu (Gānlù) | 甘露 | 256–260 | ||
Cao Huan (Cáo Huàn) | 260–265 | Csingjüan (Jǐngyuán) | 景元 | 260–264 |
Hszienhszi (Xiánxī) | 咸熙 | 264–265 | ||
Liu Pej (Liú Bèi) | 221–223 | Csangvu (Zhāngwǔ) | 章武 | 221–223 |
Liu San (Liú Shàn) | 223–263 | Csienhszing (Jiànxīng) | 建興 | 223–237 |
Jenhszi (Yánxī) | 延熙 | 238–257 | ||
Csingjao (Jǐngyào) | 景耀 | 258–263 | ||
Jenhszing (Yánxīng) | 炎興 | 263 | ||
Szun Csüan (Sūn Quán) | 222–252 | Huangvu (Huángwǔ) | 黃武 | 222–229 |
Huanglung (Huánglóng) | 黃龍 | 229–231 | ||
Csiaho (Jiāhé) | 嘉禾 | 232–238 | ||
Csevu (Chìwū) | 赤烏 | 238–251 | ||
Tajjüan (Tàiyuán) | 太元 | 251–252 | ||
Senfeng (Shénfèng) | 神鳳 | 252 | ||
Szun Liang (Sūn Liàng) | 252–258 | Csienhszing (Jiànxīng) | 建興 | 252–253 |
Vufeng (Wǔfèng) | 五鳳 | 254–256 | ||
Tajping (Tàipíng) | 太平 | 256–258 | ||
Szun Hsziu (Sūn Xiū) | 258–264 | Jungan (Yǒngān) | 永安 | 258–264 |
Szun Hao (Sūn Hào) | 264–280 | Jüanhszing (Yuánxīng) | 元興 | 264–265 |
Kanlu (Gānlù) | 甘露 | 265–266 | ||
Paoting (Bǎodǐng) | 寶鼎 | 266–269 | ||
Csienheng (Jiànhéng) | 建衡 | 269–271 | ||
Fenghuang (Fènghuáng) | 鳳凰 | 272–274 | ||
Tiencö (Tiāncè) | 天冊 | 275–276 | ||
Tienhszi (Tiānxǐ) | 天璽 | 276 | ||
Tiencsi (Tiānjì) | 天紀 | 277–280 |
Csin-dinasztia
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
II. Vu Ti (Wǔ Dì) | 265–290 | Tajsi (Tàishǐ) | 泰始 | 265–274 |
Hszienning (Xiánníng) | 咸寧 | 275–280 | ||
Tajkang (Tàikāng) | 太康 | 280–289 | ||
Tajhszi (Tàixī) | 太熙 | 290 | ||
II. Huj Ti (Huì Dì) | 290–306 | Junghszi (Yǒngxī) | 永熙 | |
Jungping (Yǒngpīng) | 永平 | 291 | ||
Jüankang (Yuánkāng) | 元康 | 291–299 | ||
Jungkang (Yǒngkāng) | 永康 | 300–301 | ||
Jungning (Yǒngníng) | 永寧 | 301–302 | ||
Tajan (Tàiān) | 太安 | 302–303 | ||
Jungan (Yǒngān) | 永安 | 304 | ||
Csienvu (Jiànwǔ) | 建武 | |||
Jungan (Yǒngān) | 永安 | |||
Junghszing (Yǒngxīng) | 永興 | 304–306 | ||
Kuanghszi (Guāngxī) | 光熙 | 306 | ||
Huaj Ti (Huái Dì) | 307–313 | Jungcsia (Yǒngjiā) | 永嘉 | 307–313 |
Min Ti (Mǐn Dì) | 313–317 | Csienhszing (Jiànxīng) | 建興 | 313–317 |
II. Jüan Ti (Yuán Dì) | 317–322 | Csienvu (Jiànwǔ) | 建武 | 317–318 |
Tahszing (Dàxīng) | 大興 | 318–321 | ||
Jungcsang (Yǒngchāng) | 永昌 | 321–322 | ||
II. Ming Ti (Míng Dì) | 322–325 | 322–325 | ||
Tajning (Tàiníng) | 太寧 | 323–325 | ||
II. Cheng Ti (Chéng Dì) | 325–342 | 325 | ||
Hszienho (Xiánhé) | 咸和 | 326–334 | ||
Hszienkang (Xiánkāng) | 咸康 | 335–342 | ||
Kang Ti (Kāng Dì) | 342–344 | Csienjüan (Jiànyuán) | 建元 | 343–344 |
Mu Ti (Mù Dì) | 345–361 | Jungho (Yǒnghé) | 永和 | 345–356 |
Senping (Shēngpíng) | 升平 | 357–361 | ||
II. Aj Ti (Āi D) | 361–365 | Lungho (Lónghé) | 隆和 | 362–363 |
Hszingning (Xīngníng) | 興寧 | 363–365 | ||
I. Fej Ti (Fèi Dì) | 365–371 | Tajho (Tàihé) | 太和 | 365–371 |
Csien-ven Ti (Jiǎnwén Dì) | 371–372 | Hszienan (Xiánān) | 咸安 | 371–372 |
Hszia-vu Ti (Xiàwǔ Dì) | 372–396 | Ninkang (Níngkāng) | 寧康 | 373–375 |
Tajjüan (Tàiyuán) | 太元 | 376–396 | ||
II. An Ti (Ān Dì) | 396–418 | Lungan (Lóngān) | 隆安 | 397–401 |
Jüanhszing (Yuánxīng) | 元興 | 402–404 | ||
Jihszi (Yìxī) | 義熙 | 405–418 | ||
Kung Ti (Gōng Dì) | 419–420 | Jüanhszi (Yuánxī) | 元熙 | 419–420 |
I. Fu Csien (Fú Jiàn) | 351–355 | Huangsi (Huangshi) | 皇始 | 351–355 |
Fu Seng (Fú Shēng) | 355–357 | Soukuang (Shouguang) | 壽光 | 355–357 |
II. Fu Csien (Fú Jiàn) | 357–385 | Junghszing (Yongxing) | 永興 | 357–359 |
Kanlü (Ganlu) | 甘露 | 359–364 | ||
Csienjüan (Jianyuan) | 建元 | 364–385 | ||
Fu Pi (Fú Pī) | 385–386 | Tajen (Taian) | 太安 | 385–386 |
Fu Teng (Fú Dēng) | 386–394 | Tajcsu (Taichu) | 太初 | 386–394 |
Fu Csung (Fú Chóng) | 394 | Jencsu (Yanchu) | 延初 | 394 |
Jao Csang (Yáo Cháng) | 384–393 | Pejkue (Baique) | 白雀 | 384–386 |
Csiencsu (Jianchu) | 建初 | 386–393 | ||
Jao Hszing (Yáo Xǐng) | 394–416 | Huangcsu (Huangchu) | 皇初 | 394–399 |
Hungsi (Hongshi) | 弘始 | 399–416 | ||
Jao Hung (Yáo Hóng) | 416–417 | Jungho (Yonghe) | 永和 | 416–417 |
Csi-fu Kuo-zsen (Qǐ Fú Guó Rén) | 385–388 | Jüancsi (Yuanji) | 建義 | 385–388 |
Csi-fu Kan-kuj (Qǐ Fu Gān Guī) | 388–400 409–412 | Tajcsu (Taichu) | 太初 | 388–400 |
Kengsi (Gengshi) | 更始 | 409–412 | ||
Csi-fu Csi-pan (Qǐ Fú Chì Pán) | 412–428 | Jungkeng (Yongkang) | 永康 | 412–419 |
Csienhung (Jianhong) | 建弘 | 419–428 | ||
Csi-fu Mu-mo (Qǐ Fú Mù Mò) | 428–431 | Junghung (Yonghong) | 永弘 | 428–431 |
Cseng–Han
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
Li Tö (Lǐ Tè) | 303 | Csiencsu (Jiànchū) Csingcsu (Jǐngchū) | 建初 景初 | 303 |
Li Liu (Lǐ Liú) | 303 | |||
Li Hsziung (Lǐ Xióng) | 303–334 | |||
Csienhszing (Jiànxīng) | 建興 | 304–305 | ||
Jenping (Yànpīng) | 晏平 | 306–310 | ||
Jüheng (Yùhéng) | 玉衡 | 311–334 | ||
Li Pan (Lǐ Bān) | 334 | |||
Li Csi (Lǐ Qī) | 334–338 | |||
Hanhszing (Hànxīng) | 漢興 | 337–343 | ||
Li Sou (Lǐ Shòu) | 338–343 | |||
Li Si (Lǐ Shì) | 343–347 | |||
Tajho (Tàihé) | 太和 | 344–345 | ||
Csianing (Jiāníng) | 嘉寧 | 346–347 |
Han–Csao
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
Liu Jüan (Liú Yuān) | 304–310 | Csienhszing (Jiànxīng) | 建興 | 304–307 |
Jungfeng (Yǒngfèng) | 永鳳 | 308 | ||
Hozsuj (Héruì) | 河瑞 | 309 | ||
Kuanghszing (Guāngxīng) | 光興 | 310 | ||
Liu Ho (Liú Hé) | 310 | |||
Liu Cung (Liú Cōng) | 310–318 | |||
Csiaping (Jiāpíng) | 嘉平 | 311–315 | ||
Csienjüan (Jiànyuán) | 建元 | 316 | ||
Lincsia (Línjiā) | 麟嘉 | 317–318 | ||
Liu Can (Liú Càn) | 318 | Hancsang (Hànchāng) | 漢昌 | 318 |
Liu Jao (Liú Yào) | 318–329 | Kuangcsu (Guāngchū) | 光初 | 318–329 |
Si Lö (Shí Lè) | 319–333 | Csaovang (Zhaòwáng) | 趙王 | 319–327 |
Tajho (Tàihé) | 太和 | 328–329 | ||
Csienping (Jiànpíng) | 建平 | 330–332 | ||
Jenhszi (Yánxī) | 延熙 | 333 | ||
Si Hong (Shi Hóng) | 333–334 | |||
Csienvu (Jiànwǔ) | 建武 | 334–348 | ||
Si Hu (Shí Hǔ) | 334–349 | |||
Tajning (Taìníng) | 太寧 | 349 | ||
Si Si (Shí Shì) | 349 | |||
Si Cun (Shí Zūn) | 349 | |||
Si Csien (Shí Jiàn) | 349–350 | Csinglung (Qīnglóng) | 青龍 | 349–350 |
Si Cse (Shí Zhǐ) | 350–351 | Jungning (Yǒngníng) | 永寧 | 350–351 |
Jen
idő | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||||||||
Mu-zsung Huang (Mù Róng Huǎng) | 337–348 | Jenvang (Yànwáng) | 燕王 | 337–348 | ||||||
Mu-zsung Csün (Mù Róng Jùn) | 348–360 | |||||||||
Jenjüan (Yànyuán) | 燕元 | 349–351 | ||||||||
Jüanhszi (Yuánxǐ) | 元璽 | 352–357 | ||||||||
Senping (Shēngpíng) Csien Csin (Qian Qin) (Fu Seng (Fú Shēng)) fennhatósága | 升平 | 357 | ||||||||
Kuangsou (Guāngshòu) | 光壽 | 357–359 | ||||||||
Csienhszi (Jiànxī) | 建熙 | 360–365 | ||||||||
Mu-zsung Vej (Mù Róng Wěi) | 360–370 | |||||||||
Csienjüan (Jiànyuán) | 建元 | 366–370 | ||||||||
Mu-zsung Csuj (Mù Róng Chuí) | 384–396 | Jenvang (Yànwáng) | 燕王 | 384–385 | ||||||
Csienhszing (Jiànxīng) | 建興 | 386–396 | ||||||||
Mu-zsung Pao (Mù Róng Bǎo) | 396–398 | Jungkang (Yōngkāng) | 永康 | 396–398 | ||||||
Mu-zsung Seng (Mù Róng Shèng) | 398–401 | Csienping (Jiànpíng) | 建平 | 398 | ||||||
Csanglö (Chánglè) | 長樂 | 399–401 | ||||||||
Mu-zsung Hszi (Mù Róng Xī) | 401–407 | Kuangsi (Guāngshǐ) | 光始 | 401–406 | ||||||
Csüansi (Juànshǐ) | 建始 | 407 | ||||||||
Mu-zsung Tö (Mù Róng Dé) | 398–405 | Jenvang (Yànwáng) | 燕王 | 398–400 | ||||||
Csienping (Jiànpíng) | 建平 | 400–405 | ||||||||
Mu-zsung Csao (Mù Róng Chāo) | 405–410 | Tajsang (Tàishàng) | 太上 | 405–410 | ||||||
Kao Jün (Gāo Yún) | 407–409 | Csengsi (Zhèngshǐ) | 正始 | 407–409 | ||||||
Feng Pa (Féng Bá) | 409–430 | Tajping (Tàipíng) | 太平 | 409–430 | ||||||
Feng Hong (Féng Hóng) | 430–436 | Tahszing (Dàxīng) | 大興 | 430–436 |
Liang
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
Csang Mao (Zhāng Mào) | 320–324 | Csienhszing (Jianxing) | 建興 | 320–324 |
Csang Csün (Zhāng Jùn) | 324–346 | 324–346 | ||
Csang Csung-hua (Zhāng Chòng Huá) | 346–353 | 346–353 | ||
Csang Jao-ling (Zhāng Yào Líng) | 353 | 353 | ||
Csang Co (Zhāng Zuò) | 353–355 | 353–354 | ||
Hoping (Heping) | 和平 | 354–355 | ||
Csang Hszüan-csing (Zhāng Xuán Jìng) | 355–363 | Csienhszing (Jianxing) | 建興 | 355–361 |
Sengping (Shengping) | 升平 | 361–363 | ||
Csang Tien-hszi (Zhāng Tiān Xí) | 364–376 | 364–376 | ||
Lu Kuang (Lǔ Guāng) | 386–399 | Tajang (Taiang) | 太安 | 386–389 |
Lüncsia (Lunjiā) | 麟嘉 | 389–396 | ||
Lungfej (Longfei) | 龍飛 | 396–399 | ||
Lu Sao (Lǔ Shào) | 399 | |||
Lu Csuan (Lǔ Zuǎn) | 399–401 | Hszienning (Xianning) | 咸寧 | 399–401 |
Lu Lung (Lǔ Lóng) | 401–403 | Sending (Shending) | 神鼎 | 401–403 |
Tu-fa Vu-gu (Tū Fà Wū Gū) | 397–399 | Tajcsu (Taichu) | 太初 | 397–399 |
Tu-fa Li Lu-gu (Tū Fà Lì Lù Gū) | 399–402 | Csienho (Jianhe) | 建和 | 399–402 |
Tu-fa Zsu-tan (Tū Fà Rǔ Tán) | 402–414 | Hungcsang (Hongchang) | 弘昌 | 402–404 |
Csiaping (Jiāping) | 嘉平 | 404–412 | ||
Tuan Ji (Duàn Yè) | 397–401 | Senhszi (Shenxī) | 神璽 | 397–399 |
Tienhszi (Tianxī) | 天璽 | 399–401 | ||
Csü-csü Meng-hszün (Jǔ Qù Méng Xùn) | 401–433 | Jungan (Yongan) | 永安 | 401–412 |
Hszüansi (Xuanshi) | 玄始 | 412–428 | ||
Csenghszüan (Chengxuan) | 承玄 | 428–430 | ||
Jiho (Yíhe) | 義和 | 430–433 | ||
Csü-csü Mu-csien (Jū Qú Mù Jiān) | 433–439 | Jungho (Yonghe) | 永和 | 433–439 |
Csü-csü Vu-huj (Jū Qú Wú Huì) | 442–444 | Csengping (Chengping) | 承平 | 442–443 |
Csiansou (Qianshou) | 乾壽 | 443–444 | ||
Csü-csü An-csou (Jū Qù Ān Zhōu) | 444–460 | Csengping (Chengping) | 承平 | 444–460 |
Li Kao (Lǐ Gǎo) | 400–417 | Kengce (Gengzi) | 庚子 | 400–405 |
Csiencsu (Jianchu) | 建初 | 406–417 | ||
Li Hszin (Lǐ Xīn) | 417–420 | Csiahszing (Jiāxing) | 嘉興 | 417–420 |
Li Hszün (Lǐ Xún) | 420–421 | Jungcsien (Yongjian) | 永建 | 420–421 |
Liang (南) 502–557 | ||||
V. Vu Ti (Wǔ Dì) | 502–549 | Tiencsien (Tiānjiān) | 天監 | 502–519 |
Putung (Pǔtōng) | 普通 | 520–527 | ||
Tatung (Dàtōng) | 大通 | 527–529 | ||
Csungtatung (Zhōngdàtōng) | 中大通 | 529–534 | ||
Tatung (Dàtóng) | 大同 | 535–546 | ||
Csungtatung (Zhōngdàtóng) | 中大同 | 546–547 | ||
Tajcsing (Tàiqīng) | 太清 | 547–549 | ||
Csien-ven Ti (Jiǎn Wén Dì) | 549–551 | Tapao (Dàbǎo) | 大寶 | 549–551 |
Jü-csang Vang (Yǔ Zhāng Wáng) | 551–552 | Tiencseng (Tiānzhèng) | 天正 | 551–552 |
III. Jüan Ti (Yuán Dì) | 552–555 | Csengseng (Chéngshèng) | 承聖 | 552–555 |
Csen-jang Hou (Zhēn Yáng Hóu) | 555 | Tiencseng (Tiānchéng) | 天成 | 555 |
II. Csing Ti (Jìng Dì) | 555–557 | Saotaj (Shàotài) | 紹泰 | 555–556 |
Tajping (Tàipíng) | 太平 | 556–557 | ||
Nan Liang (南梁 déli Liang) 555–587 | ||||
II. Hszüan Ti (Xuān Dì) | 555–562 | Tating (Tàdìng) | 大定 | 555–562 |
II. Hszia Ming-ti (Xià Míng Dì) | 562–585 | Tienpao (Tiānbǎo) | 天保 | 562–585 |
Hszia Csing-ti (Xià Jìng Dì) | 585–587 | Kuangjün (Guǎngyùn) | 廣運 | 585–587 |
Hszia
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
Ho-lian Po-po (Hèlián Bóbó) | 407–425 | Lungseng (Longsheng) | 龍升 | 407–413 |
Fenghsziang (Fengxiang) | 鳳翔 | 413–418 | ||
Csangvu (Changwu) | 昌武 | 418–419 | ||
Cenhszing (Zenxing) | 真興 | 419–425 | ||
Ho-lian Csang (Hèlián Chāng) | 425–428 | Csengkuang (Chengguang) | 承光 | 425–428 |
Ho-lian Ting (Hèlián Dìng) | 428–431 | Sengkuang (Shengguang) | 勝光 | 428–431 |
Vu Hu
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
To-pa Si Ji-csien (Tuòbá Shí Yì Jiàn) | 338–377 | Csienkuo (Jianguo) | 建國 | 338–377 |
Zsan Min (Rǎn Min) | 350–352 | Junghszing (Yongxing) | 永興 | 350–352 |
Mu-zsung Hung (Mùróng Hóng) | 384 | Jenhszing (Yanxing) | 燕興 | 384–385 |
I. Mu-zsung Csung (Mùróng Chōng) | 384–386 | |||
Kengsi (Gengshi) | 更始 | 385–386 | ||
Tuan Szuj (Duàn Suí) | 386 | Csengping (Changping) | 昌平 | 386 |
Mu-zsung Tao (Mùróng Tāo) | 386 | Csienming (Jianming) | 建明 | 386 |
Mu-zsung Jao (Mùróng Yáo) | 386 | Csienping (Jianping) | 建平 | 386 |
(II. Mu-zsung Csung, Mùróng Zhōng) | 386 | Csienvu (Jianwu) | 建武 | 386 |
Mu-zsung Jung (Mùróng Yǒng) | 386–394 | Csunghszing (Zhongxing) | 中興 | 386–394 |
Jang Nan-tang (Yáng Nán Dāng) | 429–441 | Csienji (Jianyi) | 建義 | 436–440 |
Vej
idő | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | |||||
Pej Vej (Bei Wei) (北魏 északi Vej) 386–535 | |||||||
Tao Vu-ti (Dào Wǔ Dì) | 386–409 | Tengkuo (Dēng Guó) | 登國 | 386–396 | |||
Huangsi (Huáng Shǐ) | 皇始 | 396–398 | |||||
Tienhszing (Tiānxīng) | 天興 | 398–404 | |||||
Tience (Tiāncì) | 天賜 | 404–409 | |||||
Ming Jüan-ti (Míng Yuán Dì) | 409–423 | Junghszing (Yǒngxīng) | 永興 | 409–413 | |||
Senzsuj (Shénruì) | 神瑞 | 414–416 | |||||
Tajcsang (Tàicháng) | 泰常 | 416–423 | |||||
Taj Vu-ti (Tài Wǔ Dì) | 424–452 | ||||||
Sikuang (Shǐguāng) | 始光 | 424–428 | |||||
Sencsia (Shénjiā) | 神䴥 | 428–431 | |||||
Jenho (Yánhé) | 延和 | 432–434 | |||||
Tajjen (Tàiyán) | 太延 | 435–440 | |||||
Tajping csencsün (Tàipíng Zhēnjūn) | 太平真君 | 440–451 | |||||
Csengping (Zhèngpíng) | 正平 | 451–452 | |||||
Nan-an Vang (Nán Ān Wáng) | 452 | Csengping (Chéngpíng) | 承平 | 452 | |||
Ven Cseng-ti (Wén Chéng Dì) | 452–465 | Hszingan (Xīngān) | 興安 | 452–454 | |||
Hszingkuang (Xīngguāng) | 興光 | 454–455 | |||||
Tajan (Tàiān) | 太安 | 455–459 | |||||
Hoping (Hépíng) | 和平 | 460–465 | |||||
Hszien Ven-ti (Xiàn Wén Dì) | 466–471 | Tienan (Tiānān) | 天安 | 466–467 | |||
Huanghszing (Huángxīng) | 皇興 | 467–471 | |||||
Hszia Ven-ti (Xià Wén Dì) | 471–499 | Jenhszing (Yánxīng) | 延興 | 471–476 | |||
Csengming (Chéngmíng) | 承明 | 476 | |||||
Tajho (Tàihé) | 太和 | 477–499 | |||||
Hszüan Vu-ti (Xuān Wǔ Dì) | 500–515 | Csingming (Jǐngmíng) | 景明 | 500–503 | |||
Csengsi (Zhèngshǐ) | 正始 | 504–508 | |||||
Jungping (Yǒngpíng) | 永平 | 508–512 | |||||
Jencsang (Yánchāng) | 延昌 | 512–515 | |||||
I. Hszia Ming-ti (Xià Míng Dì) | 516–528 | Hsziping (Xīpíng) | 熙平 | 516–518 | |||
Senkuj (Shénguī) | 神龜 | 518–520 | |||||
Csengkuang (Zhèngguāng) | 正光 | 520–525 | |||||
Hsziacsang (Xiàochāng) | 孝昌 | 525–527 | |||||
Vutaj (Wǔtài) | 武泰 | 528 | |||||
Hszia Csuang-ti (Xià Zhuāng Dì) | 528–530 | Csienji (Jiànyì) | 建義 | 528 | |||
Jungan (Yǒngān) | 永安 | 528–530 | |||||
Csang-kuang Vang (Cháng Guǎng Wáng) | 530–531 | Csienming (Jiànmíng) | 建明 | 530–531 | |||
Csie Min-ti (Jiè Mín Dì) | 531–532 | Putaj (Pǔtài) | 普泰 | 531–532 | |||
An-ting Vang (Ān Dìng Wáng) | 531–532 | Csunghszing (Zhōngxīng) | 中興 | 531–532 | |||
II. Hszia Vu-ti (Xià Wǔ Dì) | 532–535 | Tajcsang (Tàichāng) | 太昌 | 532 | |||
Junghszing (Yǒngxīng) | 永興 | 532 | |||||
Junghszi (Yǒngxī) | 永熙 | 532–535 | |||||
Tung Vej (Dong Wei) (东魏 keleti Vej) 534–550 | |||||||
Hszia Csing-ti (Xià Jíng Dì) | 534–550 | Tienping (Tiānpíng) | 天平 | 534–537 | |||
Jüanhsziang (Yuánxiàng) | 元象 | 538–539 | |||||
Hszingho (Xīnghé) | 興和 | 539–542 | |||||
Vuting (Wǔdìng) | 武定 | 543–550 | |||||
Hszi Vej (Xi Wei) (北魏 nyugati Vej) 535–556 | |||||||
III. Ven Ti (Wén Dì) | 535–551 | Tadong (Dàtǒng) | 大統 | 535–551 | |||
II. Fej Ti (Fèi Dì) | 552–554 | – | |||||
Kung Ti (Gōng Dì) | 554–556 | – |
Liu Szung
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
III. Vu Ti (Wǔ Dì) | 420–422 | Jungcsu (Yǒngchū) | 永初 | 420–422 |
IV. Sao Ti (Shǎo Dì) | 423–424 | Csingping (Jǐngpíng) | 景平 | 423–424 |
II. Ven Ti (Wén Dì) | 424–453 | Jüancsia (Yuánjiā) | 元嘉 | 424–453 |
I. Hszia Vu-ti (Xià Wǔ Dì) | 454–464 | Hsziaocsien (Xiaōjiàn) | 元嘉 | 454–456 |
Taming (Dàmíng) | 大明 | 457–464 | ||
Csien Fej-ti (Qián Fèi Dì) | 465 | Jungkuang (Yǒngguāng) | 永光 | 465 |
Csingho (Jǐnghé) | 景和 | |||
III. Ming Ti (Míng Dì) | 465–472 | Tajsi (Taìshǐ) | 泰始 | 465–471 |
Tajjü (Taìyù) | 泰豫 | 472 | ||
Hou Fej-ti (Hòu Fèi Dì) | 473–477 | Jüanhuj (Yuánhuī) | 元徽 | 473–477 |
II. Sun Ti (Shùn Dì) | 477–479 | Sengming (Shēngmíng) | 昇明 | 477–479 |
Csi
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
Csi (Qi) (齐) 479–502 | ||||
Kao Ti (Gāo Dì) | 479–482 | Csienjüan (Jiànyuán) | 建元 | 479–482 |
IV. Vu Ti (Wǔ Dì) | 483–493 | Jungming (Yǒngmíng) | 永明 | 483–493 |
Jü-lin Vang (Yǔ Lín Wáng) | 494 | Lungcsang (Lóngchāng) | 隆昌 | 494 |
Haj-ling Vang (Hǎi Líng Wáng) | 494 | Jenhszing (Yánxīng) | 延興 | 494 |
IV. Ming Ti (Míng Dì) | 494–498 | Csienvu (Jiànwǔ) | 建武 | 494–498 |
Jungtaj (Yǒngtài) | 永泰 | 498 | ||
Tung-hun Hou (Dōng Hūn Hóu) | 499–501 | Jungjüan (Yǒngyuán) | 永元 | 499–501 |
Ho Ti (Hé Dì) | 501–502 | Csunghszing (Zhōngxīng) | 中興 | 501–502 |
Pej Csi (Bei Qi) (北齐 északi Csi (Qi)) 550–577 | ||||
Ven-hszüan Ti (Wén Xuān Dì) | 550–559 | Tienpao (Tiānbǎo) | 天保 | 550–559 |
III. Fej Ti (Fèi Dì) | 560 | Csienming (Qiánmíng) | 乾明 | 560 |
Hszia-csao Ti (Xià Zhāo Dì) | 560–561 | Huangcsien (Huángjiàn) | 皇建 | 560–561 |
Vu-cseng Ti (Wǔ Chéng Dì) | 561–565 | Tajning (Tàiníng) | 太寧 | 561–562 |
Hocsing (Héqīng) | 河清 | 562–565 | ||
Hou Csu (Hòu Zhǔ) | 565–577 | Tientung (Tiāntǒng) | 天統 | 565–569 |
Vuping (Wǔpíng) | 武平 | 570–576 | ||
Lunghua (Lónghuà) | 隆化 | 576 | ||
Jou Csu (Yòu Zhǔ) | 577 | Csengkuang (Chéngguāng) | 承光 | 577 |
Pej Csou
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
V. Ming Ti (Míng Dì) | 557–560 | Vucseng (Wǔchéng) | 武成 | 559–560 |
Paoting (Bǎodìng) | 保定 | 560–562 | ||
VII. Vu Ti (Wǔ Dì) | 561–578 | |||
Tienho (Tiānhé) | 天和 | 566–572 | ||
Csientö (Jiàndé) | 建德 | 572–578 | ||
Hszüancseng (Xuānzhèng) | 宣政 | 578 | ||
IV. Hszüan Ti (Xuān Dì) | 578–579 | |||
Tacseng (Dàchéng) | 大成 | 579 | ||
III. Csing Ti (Jìng Dì) | 579–581 | Tahsziang (Dàxiàng) | 大象 | 579–581 |
Tating (Dàdìng) | 大定 | 581 |
Csen
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
VI. Vu Ti (Wǔ Dì) | 557–559 | Jungting ((Yǒngdìng) | 永定 | 557–559 |
IV. Ven Ti (Wén Dì) | 560–566 | Tiencsia (Tiānjiā) | 天嘉 | 560–566 |
Tienkang (Tiānkāng) | 天康 | 566 | ||
IV. Fej Ti (Fèi Dì) | 566–568 | Kuangta (Guāngdà) | 光大 | 566–568 |
III. Hszüan Ti (Xuān Dì) | 569–582 | Tajcsien (Tàijiàn) | 太建 | 569–582 |
Hou Csü (Hòu Zhǔ) | 583–589 | Csitö (Zhìdé) | 至德 | 583–586 |
Csenming (Zhēnmíng) | 禎明 | 586–589 |
Szuj
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
Jang Csien (Yáng Jiān) | 581–604 | Kajhuang (Kāihuáng) | 開皇 | 581–600 |
Zsensou (Rénshòu) | 仁壽 | 601–604 | ||
Jang Kuang (Yáng Guáng) | 605–617 | Taje (Dàyè) | 大業 | 605–617 |
Jang Ju (Yáng Yòu) | 617–618 | Jining (Yìníng) | 義寧 | 617–618 |
Jang Tung (Yáng Dòng) | 618–619 | Huangtaj (Huángtài) | 皇泰 | 618–619 |
Tang
idő | ||||
---|---|---|---|---|
magyaros pinjin | magyaros pinjin | kínai | ||
Tang Kao-cu (Gāo Zǔ) | 618–626 | Vutö (Wude) | 武德 | 618–626 |
I. Tang Taj-cung (Tài Zōng) | 626–649 | Csengkuan (Zhengguan) | 貞觀 | 626–649 |
Kao Cung (Gāo Zōng) | 649–683 | Junghuj (Yonghui) | 永徽 | 650–655 |
Hsziencsing (Xianqing) | 顯慶 | 656–661 | ||
Lungsuo (Longshuo) | 龍朔 | 661–663 | ||
Lintö (Linde) | 麟德 | 664–665 | ||
Csienfeng (Qianfeng) | 乾封 | 666–668 | ||
Cungcsang (Zongzhang) | 總章 | 668–670 | ||
Hszienheng (Xianheng) | 咸亨 | 670–674 | ||
Sahngjüan (Shangyuan) | 上元 | 674–676 | ||
Jifeng (Yifeng) | 儀鳳 | 676–679 | ||
Tiaolu | 調露 | 679–680 | ||
Junglung (Yonglong) | 永隆 | 680–681 | ||
Kajjao (Kaiyao) | 開耀 | 681–682 | ||
Jungcsun (Yongchun) | 永淳 | 682–683 | ||
Hungtao (Hongdao) | 弘道 | 683 | ||
Csung Cung (Zhōng Zōng) | 684; 705–710 | Sziseng (Sisheng) | 嗣聖 | 684 |
Senlung (Shenlong) | 神龍 | 705–707 | ||
Csinglung (Jinglong) | 景龍 | 707–710 | ||
Zsuj Cung (Ruì Zōng) | 684–690; 710–712 | Venming (Wenming) | 文明 | 684–690 |
Csingjün (Jingyun) | 景雲 | 710–711 | ||
Tajcsi (Taiji) | 太極 | 712 | ||
Jenho (Yanhe) | 延和 | 712 | ||
Vu Hou (Wǔ hòu) | 690–705 | Tiensou (Tianshou) | 天授 | 690–692 |
Zsuji (Ruyi) | 如意 | 692 | ||
Csangsou (Changshou) | 長壽 | 692–694 | ||
Jencaj (Yanzai) | 延載 | 694 | ||
Csengseng (Zhengsheng) | 證聖 | 695 | ||
Tiencövanszuj (Tiancewansui) | 天冊萬歲 | 695–696 | ||
Vanszujdengfeng (Wansuidengfeng) | 萬歲登封 | 696 | ||
Vanszujtungtien (Wansuitongtian) | 萬歲通天 | 696–697 | ||
Senkung (Shengong) | 神功 | 697 | ||
Sengli (Shengli) | 聖曆 | 698–700 | ||
Csisi (Jiushi) | 久視 | 700 | ||
Tajü (Daju) | 大足 | 701 | ||
Csangan (Changan) | 長安 | 701–705 | ||
V. Sang Ti (Shàng Dì) | 710 | Tanglung (Tanglong) | 唐隆 | 710 |
I. Hszüan Cung (Xuán Zōng) | 712–756 | Hszientien (Xiantian) | 先天 | 712–713 |
Kajjüan (Kaiyuan) | 開元 | 713–741 | ||
Tienpao (Tianbao) | 天寶 | 742–756 | ||
Szu Cung (Sù Zōng) | 756–762 | Csitö (Jide) | 至德 | 756–758 |
Csienjüan (Qianyuan) | 乾元 | 758–760 | ||
Sangjüan (Shangyuan) | 上元 | 760–761 | ||
II. Tang Taj-cung (Dài Zōng) | 762–779 | Paojing (Baoying) | 寶應 | 762–763 |
Kuangtö (Guangde) | 廣德 | 763–764 | ||
Jungtaj (Yongtai) | 永泰 | 756–766 | ||
Tali (Dali) | 大曆 | 766–779 | ||
Tö Cung (Dé Zōng) | 779–805 | |||
Sun Cung (Shùn Zōng) | 805–805 | |||
I. Hszien Cung (Xiàn Zōng) | 805–820 | |||
Mu Cung (Mù Zōng) | 820–824 | |||
I. Csing Cung (Jìng Zōng) | 824–827 | |||
Ven Cung (Wén Zōng) | 827–840 | |||
Vu Cung (Wǔ Zōng) | 840–846 | |||
II. Hszüan Cung (Xuān Zōng) | 846–859 | |||
I. Ji Cung (Yì Zōng) | 859–873 | |||
I. Hszi Cung (Xī Zōng) | 873–888 | |||
Csao Cung (Zhāo Zōng) | 888–904 | |||
III. Aj Ti (Aī Dì) | 904–907 |
Hivatkozások
Források
- ↑ Dawson 2002: Dawson, Raymond: A kínai civilizáció világa. Budapest, Osiris Kiadó, 2002. ISBN 963 389 3224
- ↑ Ecsedy 1992: Ecsedy Ildikó: Ex Oriente Lux. Bevezetés a régi Kína társadalmának és kultúrájának történetébe. Tanulmányok Kínáról Európa Ókorában. Miskolc, Miskolci Bölcsész Egyesület. 1992. ISBN 963 7528 032
- ↑ Gernet 2001: Gernet, Jacques: A kínai civilizáció története. Budapest, Osiris Kiadó, 2001. ISBN 963 389 111 6
Kapcsolódó szócikkek
- Kelet-Ázsia-portál • összefoglaló, színes tartalomajánló lap