İsmet İnönü
Pełne imię i nazwisko | Mustafa İsmet İnönü | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 24 września 1884 | ||
Data i miejsce śmierci | 25 grudnia 1973 | ||
2. Prezydent Republiki Turcji | |||
Okres | od 11 listopada 1938 | ||
Przynależność polityczna | Republikańska Partia Ludowa | ||
Poprzednik | |||
Następca | |||
1. Premier Republiki Turcji | |||
Okres | od 1 listopada 1923 | ||
Przynależność polityczna | Republikańska Partia Ludowa | ||
Poprzednik | Fethi Okyar | ||
Następca | Fethi Okyar | ||
Premier Turcji | |||
Okres | od 6 marca 1925 | ||
Przynależność polityczna | Republikańska Partia Ludowa | ||
Poprzednik | Fethi Okyar | ||
Następca | |||
Premier Turcji | |||
Okres | od 20 listopada 1961 | ||
Przynależność polityczna | Republikańska Partia Ludowa | ||
Poprzednik | |||
Następca | |||
Minister spraw zagranicznych Turcji | |||
Okres | od 1922 | ||
Przynależność polityczna | Partia Ludowa | ||
Poprzednik | Yusuf Kemal Bey | ||
Następca | |||
Odznaczenia | |||
| |||
|
Mustafa İsmet İnönü (ur. 24 września 1884 w Izmirze, zm. 25 grudnia 1973 w Ankarze) – turecki wojskowy w stopniu generała, polityk, premier i drugi (po śmierci Kemala Atatürka) prezydent Turcji.
Życiorys
Był zawodowym żołnierzem, w 1908 uczestniczył w rewolucji młodotureckiej. W latach 1922–1924 był ministrem spraw zagranicznych. Od 1923 do 1924 i ponownie od 1925 do 1937 był premierem. Od 1938 do 1950 był prezydentem. W trakcie II wojny światowej prowadził politykę neutralności i równowagi: 19 października 1939 Turcja zawarła sojusz z Wielką Brytanią i Francją, lecz 18 czerwca 1941 podpisała układ o nieagresji z Niemcami. W 1943 nastąpiło ponowne zbliżenie z aliantami, a prezydent İnönü podczas II konferencji kairskiej spotkał się z Rooseveltem i Churchillem w Kairze w dniach 4–7 grudnia 1943, gdzie przywódcy obydwu mocarstw proponowali Turcji przystąpienie do wojny z Niemcami. Ostatecznie jednak Turcja wojnę Niemcom wypowiedziała dopiero 23 lutego 1945. Od 1946 był przewodniczącym Republikańskiej Partii Ludowej. W latach 1950–1960 był przywódcą opozycji. Od 1961 do 1965 był ponownie premierem.
W 1926 urodził mu się syn Erdal, który w latach 80. i 90. był przywódcą Socjaldemokratycznej Partii Ludowej (SHP), a następnie wicepremierem i ministrem spraw zagranicznych współczesnej Turcji.
Awanse
- podporucznik – 1 września 1903[1]
- porucznik – 2 stycznia 1905
- kapitan – 26 września 1906
- starszy kapitan – 25 września 1908
- major – 26 kwietnia 1912
- podpułkownik – 23 listopada 1914
- pułkownik – 14 grudnia 1915
- generał-major – 10 stycznia 1921
- generał-porucznik – 31 sierpnia 1922
- generał-pułkownik – 30 sierpnia 1926[1]
Przypisy
Bibliografia
- İsmet İnönü
- F. Ahamad, The Turkish Experiment in Democracy 1950–1975, 1979
- B. Lewis, The Emergence of Modern Turkey, 1961
- K. H. Karpat, Turkey’s Politics; The Transition to a Multiparty System, Princeton (New Jersey), 1959
- Alan Palmer, Kto jest kim w polityce. Świat od roku 1860, Wydawnictwo Magnum, Warszawa, 1998, przeł. Wiesław Horabik, Tadeusz Szafrański, s. 194–195
- F. G. Weber, The Evasice Neutral, Columbus, Mo., 1979
- p
- d
- e
|
- p
- d
- e
Szefowie Rządu Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji (1920–1923) |
|
---|---|
Premierzy Republiki Turcji (1923–2018) |
|
- p
- d
- e
|
- PWN: 3914842
- Britannica: biography/Ismet-Inonu, topic/battles-of-inonu
- Treccani: ismet-inonu
- Universalis: inonu-ismet-pacha-dit-ismet
- БРЭ: 2011309
- NE.se: ismet-inönu
- SNL: Ismet_İnönü
- VLE: ismet-inonu
- Catalana: 0033665
- DSDE: İsmet_İnönü
- Hrvatska enciklopedija: 27515