Adam Staniszewski

Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Adam Staniszewski
Data i miejsce urodzenia

8 lipca 1889
Kraków

Data i miejsce śmierci

wiosna 1940
Charków

Zawód, zajęcie

przemysłowiec

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie)

Adam Staniszewski (ur. 8 lipca 1889 w Krakowie, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – polski działacz niepodległościowy, taternik, przemysłowiec, porucznik kawalerii Wojska Polskiego.

Życiorys

Urodził się 8 lipca 1889 w Krakowie, w rodzinie Walentego (1859–1920), adwokata i Aldony z Żędzianowskich (1864–1920)[1][2][3][4][5]. Był bratem Zofii i Karola (1904–1976), doktora praw[1].

W 1908 został członkiem Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego[1]. Służył w Legii Cudzoziemskiej w Algierii i Indochinach[1].

W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 2 pułku ułanów Legionów Polskich[6]. Służył także w Szpitalu Koni Artylerii[6]. W 1917 został wymieniony we wniosku Komendy Legionów Polskich o odznaczenie austriackim Krzyżem Wojskowym Karola[6]. 15 lipca 1919 jako podoficer byłych Legionów Polskich został mianowany z dniem 1 czerwca 1919 podporucznikiem w kawalerii i przydzielony do 2 pułku ułanów[7]. 21 sierpnia tego roku został przeniesiony do 3 pułku dragonów[8]. Walczył na wojnie z bolszewikami w szeregach 18 pułku ułanów[2]. 19 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w kawalerii, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich[9]. Z dniem 25 października 1921 został zdemobilizowany i przydzielony w rezerwie do 1 pułku szwoleżerów[10][11]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 460. lokatą w korpusie oficerów rezerwy jazdy[12][13]. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 6 pułku strzelców konnych w Żółkwi[14][15]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VI. Był wówczas w grupie oficerów „powyżej 40 roku życia”[16]. Mieszkał we Lwowie, a później w Katowicach przy ul. Konopnickiej 3[3].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 dostał się do sowieckiej niewoli i został osadzony w Starobielsku[2]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach[2]. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[17].

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień kapitana[18]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[19].

Jego nazwisko nosi żleb w masywie Granatów, w polskich Tatrach Wysokich[1].

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Hapanowicz 2004 ↓, s. 147–149.
  2. ↑ a b c d Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 511.
  3. ↑ a b c Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-08-27].
  4. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-08-27].
  5. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-08-27].
  6. ↑ a b c Staniszewski Adam. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2024-08-27].
  7. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 80 z 26 lipca 1919, poz. 2712.
  8. ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 89 z 20 września 1919, poz. 3245.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 29 stycznia 1921, s. 140.
  10. ↑ Pierwsza lista 1921 ↓, s. 42.
  11. ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 273.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 703.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 626.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 665.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 591.
  16. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 120, 954.
  17. ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
  18. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  19. ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-05-05].
  20. ↑ M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81.
  21. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-08-27].
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 16 września 1922, s. 703.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
  • Pierwsza lista oficerów rezerwowych WP. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
  • Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Piotr Hapanowicz: Staniszewski Walenty (1859–1920). W: Polski Słownik Biograficzny. T. XLII. Polska Akademia Nauk, 2004.