Apolipoproteina A-I
Apolipoproteina A- I, (apoA-I) – zbudowany z 243 aminokwasów polipeptyd, należący do grupy apolipoprotein, kodowany przez gen APOA1, który jest białkową częścią lipoprotein, zwłaszcza lipoprotein o dużej gęstości (HDL). Jako główny składnik cząstek HDL, odgrywa szczególną rolę w metabolizmie lipidów[1].
Jest syntetyzowana w wątrobie i jelicie, krąży w osoczu związana w 90 – 95% z lipoproteinami o dużej gęstości oraz w 5 – 10% w postaci ubogolipidowej. Uważa się, że jest głównym białkiem odpowiedzialnym za przeciwmiażdżycowe działanie HDL.
Istnieje wiele podtypów apoA-I, z których istotną klinicznie jest apolipoproteina A-I Milano.
Apo-AI jest często stosowany jako biomarker do przewidywania chorób sercowo-naczyniowych, którego czulszym wskaźnikiem aterogenności jest stosunek apolipoproteiny B/apolipoproteiny AI. Wielkość stosunku cząsteczek lipoprotein o niskiej gęstości (LDL)/(HDL) mierzony metodą NMR jest wykorzystywanym w medycynie wskaźnikiem możliwości wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, ale wykazuje się niższą czułością[2].
Apo-AI jest rutynowo mierzony za pomocą testów immunologicznych, takich jak ELISA lub nefelometria.
Funkcja
Apolipoproteina AI jest głównym składnikiem białkowym cząstek lipoprotein o wysokiej gęstości(HDL) w osoczu i odgrywają ważną funkcję w regulacji poziomu cholesterolu. Najlepiej opisaną funkcją HDL jest ich rola w odwrotnym transporcie cholesterolu, w którym wolne od lipidów apoA-I lub małe HDL mogą przyjmować i pobierać cholesterol z komórek obwodowych, a następnie transportować go do wątroby w celu wydalenia. Znana jest jego wielofunkcyjna rola w odporności, zapaleniu, apoptozie, infekcji wirusowej i duży potencjał ochrony układu sercowo-naczyniowego w obniżeniu ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, przypisując HDL miano ochronnej cząsteczki usuwającej tłuszcz. Ma działanie przeciwzakrzepowe i antyagregacyjne na płytki krwi, co wzmocniło jego rolę kardioprotekcyjną, a także jego skuteczność terapeutyczną przeciwko chorobie Alzheimerai niektórym chorobom nowotworowym[3].
Przypisy
- ↑ ManaswiniM. Mangaraj ManaswiniM., RachitaR. Nanda RachitaR., SuchismitaS. Panda SuchismitaS., Apolipoprotein A-I: A Molecule of Diverse Function, „Indian Journal of Clinical Biochemistry”, 31 (3), 2016, s. 253–259, DOI: 10.1007/s12291-015-0513-1, ISSN 0974-0422, PMID: 27382195, PMCID: PMC4910842 [dostęp 2024-03-27] (ang.).
- ↑ Matthew JM.J. McQueen Matthew JM.J. i inni, Lipids, lipoproteins, and apolipoproteins as risk markers of myocardial infarction in 52 countries (the INTERHEART study): a case-control study, „The Lancet”, 372 (9634), 2008, s. 224–233, DOI: 10.1016/s0140-6736(08)61076-4, ISSN 0140-6736 [dostęp 2024-03-27] (ang.).
- ↑ Emiel P.C. van derE.P.C. Vorst Emiel P.C. van derE.P.C., High-Density Lipoproteins and Apolipoprotein A1, „Sub-Cellular Biochemistry”, 94, 2020, s. 399–420, DOI: 10.1007/978-3-030-41769-7_16, ISSN 0306-0225, PMID: 32189309 [dostęp 2024-03-27] .