Cmentarz wojenny w Łukowie
nr rej. A/1625[1] z dnia 15.01.2014 (cmentarz wojenny z I wojny światowej i z roku 1920 na przedmieściu Łapiguz) | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Miejscowość | |||
Adres | ul. Strzelnicza, 21-400 Łuków | ||
Typ cmentarza | wojenny | ||
Stan cmentarza | nieczynny | ||
Powierzchnia cmentarza | 2,22 ha[2] | ||
Liczba pochówków | 219 (w zachowanych nagrobkach)[3] | ||
Liczba grobów | 191[4] | ||
Liczba kwater cmentarnych | 10[4] | ||
Data otwarcia | między 1914 a 1917 r.[4] | ||
Data ostatniego pochówku | czerwiec 1944 r.[3] | ||
Położenie na mapie Łukowa | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa lubelskiego | |||
Położenie na mapie powiatu łukowskiego | |||
51°55′43,9″N 22°20′52,1″E/51,928861 22,347806 | |||
|
Cmentarz wojenny w Łukowie – zabytkowy cmentarz wojenny, zlokalizowany na Łapiguzie w Łukowie, przy ul. Strzelniczej.
Na cmentarzu co roku, dnia 15 sierpnia, odbywają się uroczyste obchody Święta Wojska Polskiego[5][6].
Historia
Został utworzony w czasie I wojny światowej w pobliżu rosyjskich koszar. Początkowo chowano tu żołnierzy służących w armii Imperium Rosyjskiego, zmarłych w pobliskim lazarecie. Po wkroczeniu wojsk państw centralnych, cmentarz został przeorganizowany. Na przełomie 1917 i 1918 r. wzniesiono na jego terenie drewnianą kaplicę (kościół)[3]. Wewnątrz budynku znajdowały się trzy ołtarze oraz dwanaście tablic pamiątkowych, na których wypisane były imiona, nazwiska, stopnie wojskowe i daty śmierci poległych żołnierzy niemieckich i austriackich. Zbudowano też dwa pomniki – jeden upamiętniający żołnierzy armii rosyjskiej, drugi – niemieckiej i austriackiej. Żołnierzom wyznającym islam poświęcono drewniany nagrobek przypominający minaret, który zachował się, ale w 1964 r. został przekazany do Muzeum Okręgowego w Lublinie, a od 1972 r. znajduje się w Muzeum Wsi Lubelskiej[4].
W trakcie wojny polsko-bolszewickiej pochowano na terenie cmentarza żołnierzy Wojska Polskiego (wschodnia część nekropolii), a także Armii Czerwonej (część południowa). W okresie międzywojennym dokonywane były też pochówki żołnierzy polskiego wojska, niezwiązane z działaniami wojennymi. Ostatni okres użytkowania cmentarza przypada na lata II wojny światowej, gdy chowano poległych żołnierzy armii III Rzeszy[4].
Drewniana kaplica cmentarna spłonęła 6 kwietnia 1972 r. w wyniku zaprószenia ognia. Po pożarze zostały jedynie fundamenty budowli. W 1990 r. rzędy grobów ogrodzono krawężnikami. Jesienią 1997 r. ekshumowano większość ciał z grobów żołnierzy niemieckich, z okresu drugiej wojny światowej, przewożąc szczątki w inne miejsce. 15 sierpnia 2000 roku, w 80. rocznicę Bitwy Warszawskiej, odsłonięto pomnik, upamiętniający poległych żołnierzy polskich. W kolejnych latach dokonano prac remontowych, m.in. wykonano nowe ogrodzenie i wymieniono zniszczone krzyże[4]. W 2014 r. cmentarz wojenny został wpisany do rejestru zabytków[1].
Według danych z lat 20. XX w. było pochowanych 1801 żołnierzy (1009 – armii rosyjskiej, 208 – austriackiej, 36 – niemieckiej, 548 – nieustalonej przynależności armijnej). W wyniku zaniedbania cmentarza w latach powojennych, większość mogił uległa zatarciu[4]. Do 2017 r. zachowało się jedynie 191 nagrobków z ciałami 219 żołnierzy różnych państw, narodowości (56 – rosyjskiej, 53 – polskiej, 31 – austriackiej, 6 – niemieckiej) i religii[3].
Galeria
- Kwatery na cmentarzu
- Kwatery na cmentarzu
- Pomnik upamiętniający 80. rocznicę wojny polsko-bolszewickiej
- Widok w kierunku południowym
- Zachodnia część cmentarza
- Po prawej stronie zdjęcia pień drzewa będącego pomnikiem przyrody, w tle fundamenty kaplicy cmentarnej
- Fundamenty kaplicy cmentarnej
- Tablica upamiętniająca 21 Dywizję Piechoty Górskiej gen. bryg. Andrzeja Galicy
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2020-12-10] .
- ↑ Geoportal Infrastruktury Informacji Przestrzennej. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
- ↑ a b c d Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie. Łuków Historia, 2018. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
- ↑ a b c d e f g Marzena Gałecka: Cmentarz wojenny w Łukowie Łapiguzie. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
- ↑ Uroczystości na Cmentarzu Wojennym w Łukowie. Powiat Łukowski. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
- ↑ Gmina Łuków zaprasza na mszę św. na Cmentarzu Wojennym. Lukow24.pl. [dostęp 2020-12-10]. (pol.).
- p
- d
- e
Obiekty wpisane do wojewódzkiej ewidencji zabytków (rejestru zabytków) |
|
---|---|
Obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków (z wyłączeniem wpisanych do rejestru zabytków) | |
Obiekty wpisane do Ewidencji Grobów i Cmentarzy Wojennych |
|
- p
- d
- e
|
† Nieistniejący (zlikwidowany, przeniesiony, nieodnaleziony)