Czapka

Ten artykuł dotyczy nakrycia głowy. Zobacz też: wzgórze Czapka w Górach Opawskich.
Czapka zimowa z pomponem

Czapka – nakrycie głowy, wykonane przeważnie z miękkiego materiału (niekiedy z twardymi wstawkami jak denko lub daszek), którego głównym zadaniem jest ochrona głowy przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi: zimnem, gorącem, deszczem, śniegiem, wiatrem, promieniami słonecznymi itp.

Na kształt, fason i kolor czapki istotny wpływ ma moda panująca w danym czasie i miejscu. Niektóre rodzaje czapek noszone są ze względów religijnych (np. piuska, jarmułka), inne jedynie przy okazjach ceremonialnych (np. infuła). Czapki wojskowe i służb mundurowych mają ściśle określony krój i kolor i mogą być noszone tylko przez uprawnionych przedstawicieli tych służb (przy tym wyróżnia się czapki galowe, używane tylko w przypadku uroczystości i ceremonii, oraz czapki polowe – noszone na co dzień i podczas ćwiczeń).

W Polsce cechy czapnicze istniały od XIV wieku[1].

Średniowieczny chaperon
Futrzana czapka z Wołoszczyzny (XIX w.)
Angielska czapka myśliwska – deerstalker
Niemiecka czapka marynarska (kapitańska, tzw. czapka księcia Henryka)
Współczesna bejsbolówka

W przeglądzie historycznym wyróżnić można następujące rodzaje i typy czapek:

  • baranica
  • batorówka
  • bejsbolówka
  • bermyca
  • biret
  • budionnówka
  • budyniówka (czapka kucharska)
  • bustina
  • camauro
  • chaperon
  • chullo (czapka peruwiańska)
  • coroza (caroja)
  • cyklistówka
  • czako
  • czapka błazeńska
  • czapka frygijska
  • czapka garnizonowa
  • czapka marynarska
  • czapka polowa
  • czapka studencka (akademicka)
  • czapka uczniowska (gimnazjalna)
  • czapka Monomacha
  • deerstalker (zwana też czapką Sherlocka Holmesa)
  • degolówka
  • dekiel (rondel)
  • desperatka
  • dokerka
  • dżokejka
  • fez
  • furażerka
  • giwer
  • glengarry
  • hauba lotnicza (pilotka)
  • jarmułka (kipa)
  • jołom
  • kapuza
  • kaszkiet
  • kepi
  • kofia (kufi)
  • kokosznik
  • kołpak
  • kominiarka
  • krymka
  • leninówka
  • magierka
  • maciejówka
  • mazepinka
  • mirliton
  • infuła
  • oprychówka
  • pakol
  • papacha
  • piuska (kalotka, zucchetto)
  • rogatywka
  • szlafmyca
  • sztrajmł (lisiurka)
  • toczek
  • uszanka

Inne znaczenia

Nazwą „czapka” (lub „czapa”) określa się także grubszą pokrywę (np. lodową lub śniegową) okrywającą jakieś przestrzenie, rzeczy lub przedmioty.

W teorii organizacji termin „czapka” (bądź „czapa”) może także oznaczać jakieś władze nadrzędne (zwykle w odcieniu pejoratywnym).

Zobacz multimedia związane z tematem: Czapka
Zobacz hasło czapka w Wikisłowniku
Zobacz kolekcję cytatów o czapce w Wikicytatach

Zobacz też

Przypisy

  1. Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-11785-0.
Kontrola autorytatywna (nakrycie głowy):
  • LCCN: sh96011660
  • BnF: 150732415
  • BNCF: 2568
  • NKC: ph679935
  • J9U: 987007544565705171
  • Catalana: 0112528, 0186418
  • DSDE: sixpence