Fluorek złota(V)

Fluorek złota(V)

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) konst. Au 2F 10: dekafluorek dizłota, fluorek dizłota(V), fluorek dizłota(5+) AuF 5: pentafluorek złota, fluorek złota(V), fluorek złota(5+) Inne nazwy i oznaczenia Stocka fluorek złota(V)
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	Au2F10
Inne wzory	AuF 5
Masa molowa	291,96 g/mol
Wygląd	czerwone, niestabilne ciało stałe[1]
Identyfikacja
Numer CAS	57542-85-5
Właściwości Temperatura rozkładu powyżej 60 °C[1]
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji według kryteriów GHS są niedostępne.
Podobne związki
Inne kationy	SbF 5, IF 5
Podobne związki	AuF 7, AuF 3
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Fluorek złota(V), dekafluorek dizłota, Au
2F
10 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy fluorków, w którym złoto występuje na V stopniu utlenienia. Jest niestabilnym, diamagnetycznym, czerwonym ciałem stałym^[1]

Badania krystalograficzne wykazały, że stały fluorek złota(V) ma budowę dimeryczną, z dwoma atomami fluoru w pozycjach mostkowych. Jest to jedyny znany pentafluorek o takiej budowie, pentafluorki innych pierwiastków są monomeryczne (np. PF
5), tetrameryczne (np. Cr
4F
20) lub polimeryczne (np. (VF
5)
n). W fazie gazowej fluorek złota(V) asocjuje częściowo do trimerów, Au
3F
15^[2].

Znane są dwie metody otrzymywania Au
2F
10^[2]. Jedna polega na spaleniu złota w tlenie i fluorze w temperaturze 370 °C i pod ciśnieniem 8 atm, w wyniku czego uzyskuje się heksafluorozłocian dioksygenylu ([O
2]+
[AuF
6]−
), który po obniżeniu ciśnienia i temperatury uzyskuje się w formie krystalicznej^[2]:

Au + O
2 + 3F
2 → [O
2]+
[AuF
6]−

Związek ten po ogrzaniu do 180 °C sublimuje i rozkłada się częściowo do Au
2F
10, który kondensuje w 25 °C jako czerwona ciecz, a w 0 °C jako czerwonobrązowe kryształy^[2]:

2[O
2]+
[AuF
6]−
→ Au
2F
10 + 2O
2 + F
2

Ciekły AuF
5 można zbierać też chłodnicy palcowej w 20 °C^[1].

W drugiej metodzie otrzymywania AuF
5 wykorzystuje się reakcję złota z difluorkiem kryptonu^[2]:

2Au + 7KrF
2 → 2[KrF]+
[AuF
6]−
+ 5Kr (w 20 °C)

2[KrF]+
[AuF
6]−
→ Au
2F
10 + 2Kr + 2F
2 (w ok. 60 °C)

AuF
5 jest nietrwały i łatwo rozkłada się do AuF
3 i F
2^[1][2]. Jest niezwykle silnym utleniaczem i czynnikiem fluorującycm. Z obliczeń wynika, że układ AuF
5–HF powinien być silniejszym kwasem niż kwas fluoroantymonowy (SbF
5/HF), najsilniejszy znany superkwas. Fluorek złota(V) nie rozpuszcza się jednak na zimno (poniżej 0 °C) w HF, a w temperaturach wyższych rozkłada się do AuF
3 i F
2^[2].