Grzybówka czerwonoostrzowa
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | grzyby | ||
Typ | podstawczaki | ||
Klasa | pieczarniaki | ||
Rząd | pieczarkowce | ||
Rodzina | |||
Rodzaj | grzybówka | ||
Gatunek | grzybówka czerwonoostrzowa | ||
Nazwa systematyczna | |||
Mycena rubromarginata (Fr.) P. Kumm. Führ. Pilzk. (Zerbst): 109 (1871) | |||
|
Grzybówka czerwonoostrzowa (Mycena rubromarginata (Fr.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rodziny grzybówkowatych (Mycenaceae)[1]
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycena, Mycenaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus rubromarginatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Mycena[1]. Niektóre synonimy nazwy naukowej[2]:
- Agaricus rubromarginatus Fr. 1815
- Mycena rubromarginata (Fr.) P. Kumm. 1871, var. rubromarginata
M. Lisiewska w 1987 r. nadała temu gatunkowi nazwę grzybówka purpurowoobrzeżona[3], Władysław Wojewoda w 2003 zaproponował bardziej według niego odpowiednią nazwę – grzybówka czerwonoostrzowa[4].
Morfologia
- Kapelusz
Średnica 1-3 cm, kształt stożkowaty do parabolicznego, z czasem staje się bardziej płaski. Powierzchnia naga, sucha, przezroczysta, prążkowana, barwy od jasnoszarobrązowej do ciemnoszarobrązowej, zazwyczaj z różowym lub winnoczerwonym odcieniem (ale nie zawsze). W środkowej części kapelusz jest ciemniejszy, obrzeża jaśniejsze, często bardzo jasne[5].
- Blaszki
Głównych blaszek jest 15-22, pomiędzy nimi występują mniejsze międzyblaszki. Zbiegają nieco na trzon i prześwitują na grzbietową stronę kapelusza. Mają barwę od białawej do białoszarej. Ostrza blaszek mają barwę winnoczerwono brązową, czerwono-brązową do jasnobrązowej, przy czym kolor jest bardziej wyraźny przy trzonie[5].
- Trzon
Wysokość 1-6 cm, grubość1-2 mm, kształt walcowaty, nieco poszerzony dołem. Jest pusty w środku, prosty lub zakrzywiony. Powierzchnia w większej części naga, błyszcząca, miejscami nieco oprószona. Ma taką samą barwę jak kapelusz, zazwyczaj z winnoczerwonym odcieniem. U podstawy występują gęste, białe włókienka grzybni[5].
Cienki, zapach słaby[5].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki niemal kuliste lub szerokojajowate, o rozmiarach 9,2-13,4 × 6-9,4 μm, gładkie, amyloidalne. Podstawki zgrubiałe, 4-zarodnikowe, mają rozmiar 28-34 μm. Cheilocystydy mają kształt od wrzecionowatego do niemal cylindrycznego i rozmiary 23-70 × 6.5-17 μm. Ich wierzchołki są przeważnie proste, czasami rozgałęzione na kilka szyjek, czasami maczugowate. Pleurocystyd brak. Strzępki w blaszkach mają średnicę 3-7 μm, są proste lub rozgałęzione i gęste. Strzępki w korowej warstwie trzonu mają średnicę 1,5-4 μm, są słabo rozgałęzione i pokryte naroślami o rozmiarach 1-20 × 1-3 μm. Wszystkie strzępki posiadają połączenia zaciskowe[5].
Występowanie i siedlisko
Występuje w Ameryce Północnej i Europie[6]. Na terenie Polski w piśmiennictwie naukowym opisano wiele jej stanowisk[4].
Rośnie zarówno w lasach iglastych, jak i mieszanych oraz liściastych, na opadłym igliwiu, liściach, fragmentach drewna i korze drzew, zwłaszcza iglastych. Owocniki wytwarza od czerwca do listopada[4].
Gatunki podobne
Dość charakterystyczne są czerwonawe ostrza blaszek, ale jest kilka grzybówek o podobnie wybarwionych ostrzach[5]:
- grzybówka złototrzonowa (Mycena renati) ma czasami czerwone ostrza blaszek, ale łatwo ją odróżnić, gdyż ma trzon jasnożółty,
- grzybówka rurkowatotrzonowa (Mycena capillaripes) ma ściany blaszek gęsto pokryte czerwono-brązowymi kropkami (pleurocystydy),
- grzybówka fioletowobrązowa (Mycena purpureofusca) ma bardziej fiołkowy lub fioletowy kolor. Mikroskopowo: wierzchołki cheilocystyd są zaokrąglone, w strzępkach brak połączeń zaciskowych,
- grzybówka krwawiąca (Mycena sanguinolenta). Po nacięciu wypływa z niej czerwono-brązowy płyn, jest też mniejsza,
- grzybówka krwista (Mycena haematopus). Po nacięciu wypływa z niej ciemny, czerwono-brązowy płyn.
Przypisy
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-08-17]. (ang.).
- ↑ M. Lisiewska, Kochman & A. Skirgiełło: Grzybówka (Mycena). 17. Podstawczaki (Basidiomycetes), bedłkowe (Agaricales), gąskowate I (Tricholomataceae). Warszawa-Kraków: PWN, 1987.
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f A key to the Mycenas of Norway. Mycena rubromarginata (Fr.) P. Kumm. [dostęp 2014-08-16].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-08-17].
- BioLib: 126069
- EoL: 1017176
- GBIF: 2527041
- identyfikator iNaturalist: 739098
- NCBI: 230802
- CoL: 44TTB