Holizm
Holizm (od gr. holos – całość) – pogląd (przeciwstawny redukcjonizmowi), według którego wszelkie zjawiska tworzą układy całościowe, podlegające swoistym prawidłowościom, których nie można wywnioskować na podstawie wiedzy o prawidłowościach rządzących ich składnikami[1].
Całości nie da się sprowadzić do sumy jej składników.
Pojęcie wprowadził Jan Smuts, południowoafrykański polityk, we wczesnych latach 20. XX wieku[2].
Ujęcia:
- filozofia: teoria rozwoju, według której istotną cechą świata jest jego „całościowy” charakter (Smuts),
- metodologia nauk społecznych – zjawiska społeczne stanowią układy podlegające zasadom niedającym się wywnioskować z prawidłowości rządzących ich składnikami.
Motyw holistycznego spojrzenia na świat wykorzystał Douglas Adams w jednej ze swoich komedii pt. Holistyczna Agencja Detektywistyczna Dirka Gently'ego. Tytułowy detektyw kieruje się w swoich śledztwach właśnie wzajemną łącznością między wszystkim, co istnieje oraz subtelnymi i złożonymi wzorcami w sieci wzajemnych powiązań ignorując oczywiste tropy (jak odciski palców) jako nieistotne i mylące.
Zobacz też
Zobacz hasło holizm w Wikisłowniku |
- cybernetyka
- teoria systemów
- medycyna holistyczna
Przypisy
Linki zewnętrzne
Artykuły na Stanford Encyclopedia of Philosophy (ang.) [dostęp 2018-01-28]:
- RichardR. Healey RichardR., Holism and Nonseparability in Physics, 5 stycznia 2016 . (Holizm i nieseparowalność w fizyce)
- JulieJ. Zahle JulieJ., Methodological Holism in the Social Sciences, 21 marca 2016 . (Holizm w naukach społecznych)
- p
- d
- e
działy |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
przedmioty |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
odmiany bytów | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
inne pojęcia |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
pytania | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
pierwsze zasady | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
poglądy |
|
- Britannica: topic/holism
- Universalis: individualisme-et-holisme, reductionnisme-et-holisme
- Catalana: 0274479, 0114765
- DSDE: holisme