Inkarwilla
 Incarvillea delavayi | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | jasnotowce | ||
| Rodzina | bignoniowate | ||
| Rodzaj | inkarwilla | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Incarvillea A. L. Jussieu[3] Gen. 138. 4 Aug 1789 | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| I. sinensis Lamarck[3] | |||
| Synonimy | |||
| | |||
| |||
Inkarwilla (Incarvillea) – rodzaj roślin należących do rodziny bignoniowatych. Obejmuje 16[6]–17[7] gatunków. Występują one we wschodniej i środkowej Azji, w tym także w Himalajach[6], na zachodzie sięgając po Afganistan, Kazachstan, na północy po Mongolię[5]. Najbardziej zróżnicowane są w prowincji Junnan[8]. W przeszłości były szerzej rozprzestrzenione – znane są z oligocenu z Europy[6]. Rosną na suchych murawach, w miejscach suchych, na urwiskach, często na skałach wapiennych[8]. Ze względu na okazałe kwiaty i mrozoodporność (rodzaj należy pod tym względem do wyjątków w rodzinie związanej z tropikami) niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne[8], zwłaszcza inkarwilla Delavaya i inkarwilla Maire'a[6].
Nazwa rodzajowa upamiętnia francuskiego jezuitę i botanika – Pierre Nicholas le Cheron d'Incarville (1706–1757), który ostatnich 17 lat swego życia spędził w Pekinie[8].
Morfologia
- Pokrój
- Rośliny zielne (byliny, rzadziej jednoroczne), z pędem skróconym lub wzniesionym albo płożącym[5], osiągającym do 1 m długości[8].
- Liście
- Skrętoległe lub skupione w rozecie przyziemnej[8]. Blaszka liściowa pojedyncza[5] lub pierzasto podzielona, ze szczytowym listkiem zwykle większym od pozostałych[8].
- Kwiaty
- Zebrane w szczytowe kwiatostany groniaste. Kielich z 5 zrośniętych działek. Korona kwiatu z 5 zrośniętych płatków, u nasady tworzących rurkę na końcu rozszerzających się i z wolnymi, rozpostartymi i zaokrąglonymi łatkami. Płatki różowe, czerwone, jasno żółte lub białe. Pręciki cztery, dwusilne. Zalążnia górna, dwukomorowa, z licznymi zalążkami. Szyjka słupka pojedyncza, zakończona spłaszczonym znamieniem[8][5].
- Owoce
- Wydłużone i zaostrzone torebki zawierające liczne i spłaszczone nasiona[8].
Systematyka
Rodzaj zaliczany jest do plemienia Tecomeae Endl. z rodziny bignoniowatych (Bignoniaceae)[4].
- Incarvillea altissima Forrest
- Incarvillea beresowskii Batalin
- Incarvillea compacta Maxim. – inkarwilla zwarta
- Incarvillea delavayi Bureau & Franch. – inkarwilla Delavaya
- Incarvillea diffusa Royle – inkarwilla rozpierzchła
- Incarvillea dissectifoliol a Q.S.Zhao
- Incarvillea emodi (Royle ex Lindl.) Chatterjee
- Incarvillea forrestii Fletcher – inkarwilla Forresta
- Incarvillea himalayensis Grey-Wilson
- Incarvillea lutea Bureau & Franch.
- Incarvillea mairei (H.Lév.) Grierson – inkarwilla Maire'a
- Incarvillea olgae Regel – inkarwilla Olgi
- Incarvillea potaninii Batalin
- Incarvillea semiretschensk ia (B.Fedtsch.) Grierson
- Incarvillea sinensis Lam. – inkarwilla chińska
- Incarvillea younghusbandii Sprague
- Incarvillea zhongdianensis Grey-Wilson
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-02-14] (ang.).
- ↑ a b Incarvillea. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-02-14].
- ↑ a b Genus: Incarvillea Juss.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-02-14].
- ↑ a b c d e Incarvillea Jussieu. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-02-14].
- ↑ a b c d David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 962, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b Incarvillea. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-02-14].
- ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 270. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 104. ISBN 978-83-925110-5-2.
- SNL: Incarvillea
