Jawełna
 Jawełna całolistna | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | astrowce | ||
| Rodzina | astrowate | ||
| Podrodzina | Cichorioideae | ||
| Rodzaj | jawełna | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Andryala Linnaeus Sp. Pl.: 808 (1753) | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| A. integrifolia Linnaeus[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
| |||
Jawełna[5], andryla[6] (Andryala L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje 20[4]–25[7] gatunków. Występują one w basenie Morza Śródziemnego i na Wyspach Kanaryjskich[4][7]. W południowej Europie rośnie 5 gatunków[7]. W Polsce uprawiana jest jawełna całolistna A. integrifolia oraz jawełna Agardha A. agardhii[6]. Pierwszy z tych gatunków bywa rejestrowany jako przejściowo dziczejący[5].
W środkowej Hiszpanii sok mleczny z korzenia Andryala ragusina wykorzystywany jest jako guma do żucia[7].
Systematyka
Rodzaj z podplemienia Hieraciinae, plemienia Cichorieae podrodziny Cichorioideae w obrębie rodziny astrowatych (Asteraceae)[8].
- Wykaz gatunków[4]
- Andryala agardhii Haens. ex DC. – jawełna Agardha, andryla Agardha
- Andryala arenaria (DC.) Boiss. & Reut.
- Andryala atlanticola H.Lindb.
- Andryala × brievaensis García Adá
- Andryala × caballeroi Font Quer
- Andryala chevallieri Barratti ex L.Chevall.
- Andryala christii G.Kunkel
- Andryala cossyrensis Guss.
- Andryala crithmifolia Aiton
- Andryala dentata Sm.
- Andryala × estremadurensis Talavera & M.Talavera
- Andryala × faurei Maire & Maire
- Andryala glandulosa Lam.
- Andryala integrifolia L. – jawełna całolistna, andryla całolistna
- Andryala laevitomentosa (Nyár. ex Sennikov) Greuter
- Andryala maroccana (Caball.) Maire
- Andryala nigricans Poir.
- Andryala perezii M.Z.Ferreira, R.Jardim, Alv.Fern. & M.Seq.
- Andryala pinnatifida Aiton
- Andryala ragusina L.
- Andryala rothia Pers.
- Andryala spartioides Pomel ex Batt. & Trab.
- Andryala tenuifolia (Tineo) DC.
- Andryala × toletana Talavera & M.Talavera
- Andryala webbii Sch.Bip. ex Webb & Berthel.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-04-18] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-04-18] (ang.).
- ↑ Andryala. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-04-18].
- ↑ a b c d Andryala L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-18].
- ↑ a b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 32, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ a b Gawryś Wiesław: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 24. ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ a b c d David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 49, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ Genus Andryala L.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. USDA. [dostęp 2022-04-18].
