Julia Robinson
Julia Robinson w 1975 | |||
Państwo działania | Stany Zjednoczone | ||
---|---|---|---|
Data i miejsce urodzenia | 8 grudnia 1919 | ||
Data i miejsce śmierci | 30 lipca 1985 | ||
profesor nauk matematycznych | |||
Specjalność: teoria liczb | |||
Alma Mater | |||
Doktorat | 1948 – arytmetyka | ||
Uczelnia/Instytut/Instytucja | Uniwersytet Kalifornijski w Berkeley | ||
Odznaczenia | |||
Noether Lecture (1982) MacArthur Fellowship (1983) | |||
|
Julia Hall Bowman Robinson (ur. 8 grudnia 1919[1][2][3][4] w Saint Louis[1][2][4][5][6], zm. 30 lipca 1985[1][2][3][4] w Oakland[2][4]) – amerykańska matematyczka, znana ze swoich badań nad teorią równań diofantycznych w kontekście dziesiątego problemu Hilberta[2][3][4][5][7][8].
Życiorys
Dzieciństwo
Gdy Julia miała 2 lata, zmarła jej matka[1][5][7][6]. Wychowywali ją dziadkowie[5][7] w maleńkiej mieścinie liczącej zaledwie 4 domy na pustyni w Arizonie[1]. Jako dziecko Julia wolno uczyła się mówić, z kolei bardzo wcześnie zafascynowała się liczbami naturalnymi – to właśnie ich dotyczą pierwsze wspomnienia Julii z dzieciństwa[6]. Gdy ojciec Julii poślubił inną kobietę, ponownie zamieszkał z dziećmi i wielokrotnie zmieniali miejsce zamieszkania[1][7]. Gdy miała 9 lat, zachorowała na szkarlatynę oraz gorączkę reumatyczną, i przez rok musiała leżeć w łóżku[1][2][4][5][7][6]. Pierwsza zaatakowała szkarlatyna, w wyniku czego jej rodzina została poddana kwarantannie na miesiąc, a natychmiast po wyleczeniu szkarlatyny pojawiła się gorączka reumatyczna[1][7][6]. Dziewczynka w ten sposób przez ponad dwa lata nie pobierała żadnej nauki w szkole[1][6]. Jej serce zostało poważnie uszkodzone[4]. Lekarze uważali, że Julia umrze nim skończy 40 lat[5][9]. Po przebyciu chorób, zaczęła edukację szkolną od samego początku[1]. Już od wieku dziecięcego wykazywała zdolności matematyczne, a wolny czas spędzała grając w skomplikowane gry liczbowe przy użyciu kamieni[5]. Rodzina zatrudniła korepetytora, który przychodził do Julii trzy razy w tygodniu[1]. W ciągu jednego roku przerobiła z korepetytorem cały materiał szkolny do ósmej klasy włącznie[1][7][6]. Szczególnie zafascynował ją dowód niewymierności liczby przedstawiony przez korepetytora[7]. W 1933 zaczęła uczęszczać do San Diego High School[1][2][4][7], gdzie była jedyną dziewczyną w klasie o profilu matematycznym[1][5][6].
Studia
Od 1936 studiowała na San Diego University, początkowo planując zostać nauczycielem matematyki[1][2][7][6], gdyż nie wiedziała, że oprócz nauczycieli matematyki istnieją również matematycy[5][7][10], a od 1939 studiowała na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley[2][4][5][7]. We wrześniu 1937 roku jej ojciec popełnił samobójstwo z powodu Wielkiego Kryzysu[1][7][10]. W 1940 roku zaczęła pobierać lekcje teorii liczb u Raphaela Robinsona, profesora tegoż uniwersytetu, specjalizującego się w teorii liczb, a 22 grudnia 1941 wzięła z nim ślub[1][2][4][5][7][10]. Zaszła w ciążę, lecz poroniła, a ze względu na słaby stan jej serca, lekarze zabronili jej ponownie zachodzić w ciążę[7][9]. Co więcej, tuż po poronieniu ciężko zachorowała na wirusowe zapalenie płuc, które m.in. pogorszyło stan uszkodzonego już w dzieciństwie serca[9]. Niemożność posiadania dzieci ze względu na stan zdrowia wywołała u Robinson długotrwałą, ciężką depresję[9]. Mimo ciężkiej depresji, zachęcana przez męża, nadal rozwijała się matematycznie[9]. W 1940 roku uzyskała tytuł licencjata, a w 1941 – magistra[8][10].
Praca zawodowa
Początkowo utrzymywała się jako asystent profesora Jerzego Neymana[10]. W 1946 roku poznała wybitnego polskiego matematyka, Alfreda Tarskiego, o którym później napisała: Tarski was a very inspiring teacher. He had a way of setting results into a framework so that they all fit nicely together, and he was always full of problems – he just bubbled over with problems.[1] W roku 1948 obroniła swoją rozprawę doktorską Definability and Decision Problems in Arithmetic, której promotorem był Alfred Tarski[2][4][7][11]. Julia uważała Alfreda Tarskiego oraz Raphaela Robinsona za dwie najważniejsze osoby, które wpłynęły na jej postrzeganie matematyki[9]. Obojga uważała za wybitnych nauczycieli zarówno w klasie, jak i podczas rozmów w cztery oczy[10]. Szybko udało jej się rozwiązać pewien otwarty matematyczny problem postawiony przez Alfreda Tarskiego i Andrzeja Mostowskiego[12]. Podczas jednej z konferencji naukowych w 1971 roku, wygłosiła referat Rozwiązywanie równań diofantycznych, podczas którego postawiła hipotezę o negatywnym rozstrzygnięciu dziesiątego problemu Hilberta[1]. Julia Robinson została profesorem Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley w roku 1975/76[2][4][7][8][13]. Z powodu postępującej choroby, pracowała jedynie na ćwierć etatu[2][4][7][13]. Umożliwiło to jej także poświęcanie dużo mniej czasu na uczenie studentów i znacznie więcej czasu na prowadzenie własnych badań naukowych[4]. Robinson pracowała nad hipotezą o nieistnieniu ogólnej metody stwierdzenia, czy dane równanie diofantyczne ma jakieś rozwiązania w zbiorze liczb całkowitych – badania te rozpoczęła już podczas doktoratu i kontynuowała je aż do lat siedemdziesiątych[2][4][5]. Jej obsesją był dziesiąty problem Hilberta, twierdziła wręcz, że nie chce umrzeć, nim ten problem nie zostanie rozwiązany[5]. Jej prace pomogły Jurijowi Matijasiewiczowi udowodnić, że taki algorytm nie istnieje, co negatywnie rozwiązało dziesiąty problem Hilberta i zapewniło Julii sławę w środowisku matematycznym na całym świecie[2][4][5][7][14]. Okazało się, że w swojej publikacji z 1952 Robinson była niezwykle blisko rozwiązania dziesiątego problemu Hilberta[14]. W latach 70. Julia i Jurij odwiedzali się oraz współpracowali naukowo ze sobą[14].
Śmierć
W 1984 roku zdiagnozowano u niej białaczkę[2][4][15]. Mimo podjętego leczenia, zmarła rok później[2][4][15].
Nagrody
Julia Robinson została nagrodzona wieloma prestiżowymi wyróżnieniami, m.in. słynnym grantem MacArthurów (1983)[1][2][7][8][15], była pierwszą kobietą matematykiem, która została członkiem National Academy of Sciences (1976)[1][2][4][7][8][13] oraz pierwszą kobietą, która została prezydentem Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego (1982)[1][2][3][4][5][7][8][15].
Julia Robinson uważała, że nie chce być zapamiętana jako „pierwsza kobieta, która...”, lecz by zapamiętane były jej osiągnięcia matematyczne[a][1].
Uwagi
- ↑ Oryginalne słowa Julii: What I really am is a mathematician. Rather than being remembered as the first woman this or that, I would prefer to be remembered, as a mathematician should, simply for the theorems I have proved and the problems I have solved.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w J. J. O’Connor, E. F. Robertson, Julia Hall Bowman Robinson, MacTutor History of Mathematics archive [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Julia Robinson, Famous Mathematicians: Biography and Works of Great Mathematicians [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c d Julia Bowman Robinson, Biographical Memoirs V.63 (1994), National Academy of Sciences, s. 453 [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Julia Robinson, List and Biographies of Great Mathematicians [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Marcus du Sautoy, Historia Matematyki – Poza nieskończoność, The Open University, BBC, 2008; film dokumentalny.
- ↑ a b c d e f g h i Julia Bowman Robinson, Biographical Memoirs V.63 (1994), National Academy of Sciences, s. 454 [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Julia Robinson Facts, Encyclopedia of World Biography.
- ↑ a b c d e f Julia Robinson, MacArthur Foundation.
- ↑ a b c d e f Julia Bowman Robinson, Biographical Memoirs V.63 (1994), National Academy of Sciences, s. 456 [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c d e f Julia Bowman Robinson, Biographical Memoirs V.63 (1994), National Academy of Sciences, s. 455 [dostęp 2019-03-31].
- ↑ Julia Bowman Robinson, Biographical Memoirs V.63 (1994), National Academy of Sciences, s. 465 [dostęp 2019-03-31].
- ↑ Julia Bowman Robinson, Biographical Memoirs V.63 (1994), National Academy of Sciences, s. 457 [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c Julia Bowman Robinson, Biographical Memoirs V.63 (1994), National Academy of Sciences, s. 472 [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c Julia Bowman Robinson, Biographical Memoirs V.63 (1994), National Academy of Sciences, s. 471 [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c d Julia Bowman Robinson, Biographical Memoirs V.63 (1994), National Academy of Sciences, s. 473 [dostęp 2019-03-31].
- Universalis: julia-robinson
- MacTutor: Robinson_Julia