Kazimierz Kardaszewicz
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia | 31 stycznia 1855 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 21 kwietnia 1945 |
Przebieg służby | |
Lata służby | 1879–1918 |
Siły zbrojne | Armia Imperium Rosyjskiego |
Jednostki | 1 Lazaret 3 Dywizji Strzelców Polskich |
Stanowiska | naczelny lekarz szpitala wojskowego |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Kazimierz Kardaszewicz (ur. 31 stycznia 1855[a] w Ostrogu na Wołyniu, zm. 21 kwietnia 1945 w Pruszkowie) – generał brygady Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, lekarz medycyny.
Życiorys
Urodził się 31 stycznia 1855 roku w Ostrogu na Wołyniu, w rodzinie Stanisława i Kamilli z Dębskich[2][3][4][5]. W 1865 rozpoczął naukę w klasie pierwszej progimnazjum w Ostrogu[6]. W 1870, po ukończeniu klasy czwartej, przeniósł się do gimnazjum klasycznego w Żytomierzu[7]. Tam w czerwcu 1874 zdał egzamin maturalny[8]. W czerwcu 1879 roku ukończył studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Moskiewskiego i uzyskał tytuł doktora nauk medycznych[9]. Równocześnie z medycyną studiował języki nowożytne (angielski i włoski)[9]. Od drugiego roku pobytu w Moskwie otrzymywał stypendium rządowe, w kwocie 300 rubli miesiecznie, za które po ukończeniu studiów zobowiązany był „przesłużyć w ciągu lat sześciu na posadach cywilnych lub wojskowych”[9].
W sierpniu 1879 został mianowany młodszym lekarzem 47 Ukraińskiego Pułku Piechoty(inne języki), który stacjonował w Kamieńcu Podolskim[9]. W latach 1884–1886 studiował higienę w Imperatorskiej Wojskowej Akademii Medycznej w Petersburgu[10]. Po ukończeniu studiów wrócił do macierzystego pułku, który stacjonował w Winnicy[11]. W styczniu 1891 został przeniesiony w tym samym garnizonie na stanowisko lekarza trzech parków artylerii[12]. W lipcu 1895 został mianowany starszym lekarzem 1 Konnego Pułku Kozaków Zabajkalskich w Nikolsku Ussuryjskim[13]. W 1904 roku został mianowany radcą stanu.
Od 2 stycznia 1907 roku przez kolejnych dziesięć lat był naczelnym lekarzem szpitala wojskowego w Benderach, w ówczesnej guberni besarabskiej. W kwietniu 1917 roku został naczelnym lekarzem Korpusu Komunikacji Wojennych w Odessie. Był członkiem Związku Wojskowych Polaków, a od lutego do kwietnia 1918 roku szefem sanitarnym Polskich Oddziałów Wojskowych Okręgu Odeskiego[14]. 4 maja 1918 roku został wyznaczony na stanowisko naczelnego lekarza 1 lazaretu 3 Dywizji Strzelców Polskich. W lipcu 1918 roku, po rozwiązaniu I Korpusu Polskiego, został przetransportowany do Warszawy.
21 sierpnia 1919 roku został przyjęty do Rezerwy Wojska Polskiego z byłej armii rosyjskiej w randze generała podporucznika lekarza[15]. Szef sekcji opieki w Departamencie Sanitarnym Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. Z dniem 31 stycznia 1924 roku został przeniesiony z rezerwy w stan spoczynku z prawem noszenia munduru[16][17]. Na emeryturze mieszkał w Warszawie[18]. Zweryfikowany w stopniu generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie generałów stanu spoczynku[19]. Od 1925, początkowo społecznie, a w latach 1929–1938 etatowo, pracował w Bibliotece Publicznej miasta stołecznego Warszawy, gdzie zorganizował i kierował działem starodruków; organizował też dział rękopisów. Wysiedlony w 1940 roku przez Niemców osiadł w Pruszkowie, tam zmarł i został pochowany.
W 1884 roku Kazimierz Kardaszewicz zawarł związek małżeński ze „znana mu od dzieciństwa” Rozalią Zaorską[20] (ur. 21 kwietnia 1858 w Żytomierzu)[21], z którą miał troje dzieci[b]:
- Kazimierza Stanisława (ur. 3 grudnia 1895), pułkownika piechoty Wojska Polskiego,
- Jerzego Stanisława (ur. 13 marca 1897, zm. 1953) inżyniera, kapitana Wojska Polskiego[24],
- Stanisława (1889–1940), majora broni pancernych Wojska Polskiego.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Walecznych – 1922 za działalność w Naczpolu[25][26][27]
- Medal Niepodległości – 25 stycznia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[28][3][29]
- Krzyż Wielki papieskiego Orderu Zakonu Świętego Jerzego[c] – 9 listopada 1934[31]
Twórczość
Ogłosił kilka prac z historii i bibliografii medycyny oraz oddzielnie[26]:
- Kilka wspomnień z przeszłości. Poznań: R. E. Matuszewski, 1929.
Uwagi
- ↑ Kazimierz Kardaszewicz podał daty swego urodzenia według starego (19 stycznia) i nowego stylu (31 stycznia)[1]. Zobacz daty nowego i starego porządku.
- ↑ Kazimierz Kardaszewicz napisał, że w 1890 miał troje dzieci, w wieku 5 i 3 lat oraz jednego roku[22]. W. Witczak podał, że generał Kardaszewicz miał trzech synów urodzonych w 1885, 1887 i 1889, ale z imienia wymienił tylko najmłodszego Stanisława (1889–1940)[23].
- ↑ Stanisław Kardaszewicz 30 marca 1934 podał, że był to „Order Krzyż Komandorski III klasy zak. «de l'Ordre Sacré Royal et Militaire de la Merci»”[30].
Przypisy
- ↑ Kardaszewicz 1929 ↓, s. 3.
- ↑ Witczak 1992 ↓, s. 221, urodzony 31 stycznia 1855.
- ↑ a b Tu podano, że urodził się 31 stycznia 1855, a matka miała na imię Kamilla. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-14]..
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 160.
- ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 108, tu urodzony 15 marca 1855.
- ↑ Kardaszewicz 1929 ↓, s. 7.
- ↑ Kardaszewicz 1929 ↓, s. 9.
- ↑ Kardaszewicz 1929 ↓, s. 10.
- ↑ a b c d Kardaszewicz 1929 ↓, s. 15.
- ↑ Kardaszewicz 1929 ↓, s. 19, 20.
- ↑ Kardaszewicz 1929 ↓, s. 20.
- ↑ Kardaszewicz 1929 ↓, s. 22–24.
- ↑ Kardaszewicz 1929 ↓, s. 25.
- ↑ Bagiński 1921 ↓, s. 405.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 89 z 20 września 1919 roku, poz. 3232.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 120 z 12 listopada 1924 roku, s. 670, tu jako datę urodzenia podano 31 stycznia 1855 roku.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1405.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 879.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 322, 1138 tu jako Franciszek Kardaszewicz.
- ↑ Kardaszewicz 1929 ↓, s. 19.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-14]..
- ↑ Kardaszewicz 1929 ↓, s. 21.
- ↑ Witczak 1992 ↓, s. 229.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 181, 827.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 15 lipca 1922, s. 503.
- ↑ a b Encyklopedia Wojskowa 1934 ↓, s. 55.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-14]..
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 33.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-14]..
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 11 listopada 1934, s. 232.
Bibliografia
- Kardaszewicz Stanisław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.3-233 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-14].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. IV: Karabin – Lehmann. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1934.
- Henryk Bagiński: Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa. Zakłady Graficzno-Wydawnicze „Książka”, 1921.
- Stanisław Herbst, Kazimierz Kardaszewicz, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XII, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1966-1967, s. 42
- Kazimierz Kardaszewicz: Kilka wspomnień z przeszłości. Poznań: R. E. Matuszewski, 1929.
- Irena Kaszubska, Kazimierz Kardaszewicz, w: Słownik pracowników książki polskiej (pod redakcją Ireny Treichel), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Łódź 1972, s. 398
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A-Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- M. Parnowska, Generał Kazimierz Kardaszewicz: lekarz, bibliotekarz, humanista, Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego. Warszawa 2008.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Włodzimierz Witczak. Kazimierz Kardaszewicz (1855–1945) lekarz, żołnierz, bibliotekarz. „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”. 2, 1992. Warszawa: Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk. ISSN 0023-589X.
Linki zewnętrzne
- Publikacje Kazimierza Kardaszewicza w bibliotece Polona