Konflikty zbrojne w historii Litwy
Lista konfliktów zbrojnych w dziejach Litwy w układzie chronologicznym i podziale na okresy.
Legenda:
zwycięstwo Litwy
klęska Litwy
inny wynik – konflikt nierozstrzygnięty, wynik nieustalony z różnych względów
konflikt trwający
Czas | Konflikt | I strona | II strona | Rezultat |
---|---|---|---|---|
1571 | atak floty duńskiej na polską | Rzeczpospolita | Dania | klęska Rzeczypospolitej |
1572 | wyprawa Mikołaja Mieleckiego na Mołdawię | Rzeczpospolita | Turcja Mołdawia | klęska Rzeczypospolitej |
1575 | najazd tatarski na Ruś Czerwoną i Podole | Rzeczpospolita | Chanat Krymski | klęska Rzeczypospolitej |
1575 | rosyjska inwazja na Inflanty | Rzeczpospolita | Rosja | klęska Rzeczypospolitej |
1576–1577
| wojna Rzeczypospolitej z Gdańskiem | Rzeczpospolita | Gdańsk | zwycięstwo Rzeczypospolitej[1] |
1577 | najazd tatarski na Podole, Ruś Czerwoną i Wołyń | Rzeczpospolita | Chanat Krymski | klęska Rzeczypospolitej |
1577–1582
| I wojna polsko-rosyjska
| Rzeczpospolita | Rosja | rozejm w Jamie Zapolskim |
1578 | najazd tatarski na Podole, Ruś Czerwoną i Wołyń | Rzeczpospolita | Chanat Krymski | klęska Rzeczypospolitej |
1587–1588
| wyprawa Maksymiliana Habsburga po koronę polską
| Rzeczpospolita | Austria | klęska Habsburga |
1589 | najazd tatarski na ziemie polskie
| Rzeczpospolita | Chanat Krymski | klęska Rzeczypospolitej |
1591–1593
| powstanie Kosińskiego
| Rzeczpospolita | Kozacy | stłumienie powstania |
1594–1596
| powstanie Nalewajki
| Rzeczpospolita | Kozacy | stłumienie powstania |
1595 | wyprawa Jana Zamoyskiego na Mołdawię
| Rzeczpospolita | Turcja Chanat Krymski Mołdawia | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1598–1599
| wyprawa Zygmunta III Wazy w obronie praw do korony szwedzkiej
| Rzeczpospolita | Szwecja | klęska Zygmunta |
1599–1600
| walki z Michałem Walecznym
| Rzeczpospolita Jeremi Mohyła | Wołoszczyzna Siedmiogród | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1600–1611
| II wojna polsko-szwedzka
| Rzeczpospolita | Szwecja | nierozstrzygnięta |
1604–1606
| I dymitriada
| szlachta | Rosja | zwycięstwo szlachty |
1606 | najazd tatarski na ziemie polskie | Rzeczpospolita | Chanat Krymski | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1606–1609
| rokosz Zebrzydowskiego | Rzeczpospolita | szlachta | stłumienie rokoszu |
1607–1610
| II dymitriada
| szlachta | Rosja | klęska szlachty |
1607 | wyprawa Stefana Potockiego na Mołdawię
| Stefan Potocki | Mołdawia | zwycięstwo magnatów |
1609–1618
| II wojna polsko-rosyjska
| Rzeczpospolita | Rosja Szwecja | rozejm w Dywilinie |
1612 | wyprawa Stefana Potockiego na Mołdawię
| Stefan Potocki | Turcja Chanat Krymski Mołdawia | klęska magnatów |
1612 | 4 odwetowe najazdy tatarskie na ziemie polskie
| Rzeczpospolita | Chanat Krymski | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1615–1616
| wyprawa Samuela Koreckiego na Mołdawię
| Samuel Korecki | Turcja Chanat Krymski Mołdawia | klęska Polaków |
1617–1618 | III wojna polsko-szwedzka | Rzeczpospolita | Szwecja | nierozstrzygnięta |
1618 | najazd tatarski na ziemie polskie | Rzeczpospolita | Chanat Krymski | klęska Rzeczypospolitej |
1619 | I odsiecz wiedeńska | Rzeczpospolita | Siedmiogród | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1620–1621
| II wojna polsko-turecka
| Rzeczpospolita Mołdawia | Turcja Tatarzy Wołoszczyzna | pokój w Chocimiu |
1621–1626
| IV wojna polsko-szwedzka
| Rzeczpospolita | Szwecja | klęska Rzeczypospolitej |
1624 | najazd tatarski na ziemie polskie | Rzeczpospolita | Chanat Krymski | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1625 | powstanie Żmajły
| Rzeczpospolita | Kozacy | nierozstrzygnięte |
1626–1629
| V wojna polsko-szwedzka
| Rzeczpospolita | Szwecja | rozejm w Altmarku |
1626 | 3 najazdy tatarskie na ziemie polskie
| Rzeczpospolita | Chanat Krymski | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1628 | 5 najazdów tatarskich na ziemie polskie | Rzeczpospolita | Chanat Krymski | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1629 | 5 najazdów tatarskich na ziemie polskie | Rzeczpospolita | Chanat Krymski | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1630 | powstanie Fedorowicza
| Rzeczpospolita | Kozacy | ugoda perejasławska |
1632–1634
| III wojna polsko-rosyjska
| Rzeczpospolita | Rosja | pokój w Polanowie |
1633–1634
| wojna z Abazy paszą
| Rzeczpospolita | Turcja Chanat Krymski Wołoszczyzna Mołdawia | zwycięstwo Polski |
1635 | powstanie Sulimy | Rzeczpospolita | Kozacy | stłumienie powstania |
1637 | powstanie Pawluka | Rzeczpospolita | Kozacy | stłumienie powstania |
1638 | powstanie Ostranicy | Rzeczpospolita | Kozacy | stłumienie powstania |
1640 | najazd tatarski na ziemie polskie | Rzeczpospolita | Chanat Krymski | klęska Rzeczypospolitej |
1643 | najazd tatarski na ziemie polskie
| Rzeczpospolita | Chanat Krymski | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1644 | najazd tatarski na ziemie polskie
| Rzeczpospolita | Chanat Krymski | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1645–1646 | najazd polski na ziemie tatarskie | Rzeczpospolita | Chanat Krymski | zwycięstwo Rzeczypospolitej |
1648–1655
| powstanie Chmielnickiego | Rzeczpospolita Tatarzy (1654–1655) | Kozacy Chanat Krymski (1649–1654) | nierozstrzygnięta[2] |
1651 | powstanie chłopskie Kostki-Napierskiego | Rzeczpospolita | Aleksander Kostka-Napierski | stłumienie powstania |
1654–1667
| IV wojna polsko-rosyjska
| Rzeczpospolita Tatarzy | Rosja Kozacy | rozejm andruszowski |
1655–1660
| II wojna północna
| Rzeczpospolita Austria Prusy (1655–1656, 1657–1660) Dania-Norwegia Holandia Rosja (1656–1658) | Szwecja Prusy (1656–1657) Kozacy Siedmiogród Rosja | pokój w Oliwie |
1665–1666
| rokosz Lubomirskiego
| Rzeczpospolita | szlachta | nierozstrzygnięta[3] |
1666–1671
| wojna polsko-kozacko-tatarska
| Rzeczpospolita | Chanat Krymski Kozacy | nierozstrzygnięta |
1672–1676
| III wojna polsko-turecka
| Rzeczpospolita | Turcja Chanat Krymski | rozejm w Żurawnie |
1683–1699
| IV wojna polsko-turecka (w ramach Świętej Ligi)
| Rzeczpospolita Austria | Turcja Chanat Krymski | pokój w Karłowicach |
1697 | wyprawa księcia Conti po koronę polską | August II Mocny | Franciszek Conti | zwycięstwo Augusta |
1700 | wojna domowa na Litwie | szlachta | Sapiehowie | klęska Sapiehów |
1700–1721
| III wojna północna
| August II Sas Rosja Dania-Norwegia Saksonia Prusy Hanower | Stanisław Leszczyński Szwecja Turcja | pokój w Nystad |
1702–1704 | powstanie Paleja | Rzeczpospolita | Kozacy | stłumienie powstania |
1715–1716
| konfederacja tarnogrodzka | szlachta | Rosja Saksonia | Sejm niemy |
1733–1735
| wojna o sukcesję polską
| Stanisław Leszczyński Francja Hiszpania Sabaudia | August III Sas Austria Rosja Saksonia | pokój wiedeński |
1764 | wojna domowa w Rzeczypospolitej | stronnictwo hetmańskie | Familia Rosja | klęska stronnictwa hetmańskiego |
1768–1772
| konfederacja barska
| Stanisław August Poniatowski Rosja | szlachta Hajdamacy | I rozbiór Polski |
1792 | VII wojna polsko-rosyjska
| Rzeczpospolita | Rosja | II rozbiór Polski |
1794 | insurekcja kościuszkowska
| Rzeczpospolita | Austria Prusy Rosja | III rozbiór Polski |
Imperium Rosyjskie
Czas | Konflikt | I strona | II strona | Rezultat |
---|---|---|---|---|
1830–1831 | Powstanie listopadowe | Rząd Narodowy | Rosja | upadek powstania |
1863–1865 | Powstanie styczniowe | Rząd Narodowy | Rosja | upadek powstania |
Niezależna Litwa
Czas | Konflikt | I strona | II strona | Rezultat |
---|---|---|---|---|
1918–1919 | Wojna litewsko-sowiecka | Litwa | Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka | zwycięstwo Litwy |
1919–1920 | Konflikt polsko-litewski | Litwa | Polska | przegrana Litwy |
Litwa okupowana przez Niemców i Litwa okupowana przez Sowietów
Czas | Konflikt | I strona | II strona | Rezultat |
---|---|---|---|---|
1940 | Okupacja krajów bałtyckich | Litwa | Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich | wcielenie Litwy do ZSRR |
1941 | Powstanie na Litwie w 1941 roku | Litewski Front Aktywistów | Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich | zwycięstwo Litwy |
1941 | Niemiecka okupacja Litwy podczas II wojny światowej | III Rzesza Rząd Tymczasowy Litwy | Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich | wyparcie Niemców z terenów Litwy |
1944–1953 | Partyzantka litewska (1944–1953) | Litewscy bracia leśni | Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich | stłumienie partyzantki |
Uwagi
- ↑ Trudno wojnę z Gdańskiem uznać za sukces króla i Rzeczypospolitej. W układzie zawartym 12 XII 1577 Gdańsk za niewielką cenę 220 tys. zł i uznanie Batorego za króla Rzeczypospolitej otrzymał monarsze przebaczenie oraz zniesienie restrykcji nałożonych jeszcze przez Zygmunta Augusta.
- ↑ Powstanie wykazało, że żadna ze stron nie może zadać decydującego ciosu przeciwnikowi. Na skutek tego Bohdan Chmielnicki oddał się w styczniu 1654 roku pod opiekę cara Rosji. Wydarzenie to doprowadziło do wybuchu nowej wojny polsko-rosyjskiej.
- ↑ Po zakończeniu rokoszu Lubomirski przeprosił króla Jana Kazimierza, po czym udał się na emigrację. Ze swej strony monarcha musiał zrezygnować z elekcji vivente rege.