Kropidło szafranowe

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

kropidło

Gatunek

kropidło szafranowe

Nazwa systematyczna

Oenanthe crocata L.
Sp. pl. 1:254. 1753

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Kropidło szafranowe (Oenanthe crocata) – gatunek rośliny trującej z rodziny selerowatych (Apiaceae). Rośnie dziko w Europie (Portugalia, Hiszpania, Francja, Włochy, Belgia, Wielka Brytania i Irlandia) oraz w Maroku^[3]. Roślina zawiera m.in. cykutoksynę^{[potrzebny przypis]}.

Morfologia i ekologia

Roślina o przyjemnym, słodkim smaku i zapachu. Kwiaty drobne, białe. Wymaga miejsc podmokłych, rośnie na brzegach stawów i rzek.

Etnofarmakologia

W starożytności na Sardynii praktykowano rytualne zabójstwa – podawano ludziom, często starcom niepotrafiącym już zadbać o siebie, truciznę. Wywoływała na twarzy szeroki („sardoniczny” – od Sardynii) uśmiech, odsłaniający zęby, i paraliż twarzy. Przez długi czas naukowcy nie wiedzieli, z jakiej rośliny wytwarzano truciznę. W Universita degli Studi del Piemonte Orientale pod nadzorem chemika Giovanniego Appendino przeprowadzono badania, które wykazały, że toksyczne substancje zawarte były właśnie w Oenanthe crocata^[4]. Według naukowców nie ma wątpliwości, że herba sardonica opisywana w starożytnej literaturze medycznej jest tożsama z Oenanthe crocata. W przeciwieństwie do wielu trujących roślin O. crocata ma przyjemny, słodki smak i przyjemny zapach. Wyjaśnienie mechanizmu molekularnego potwierdza uśmiech sardoniczny (risus sardonicus) opisany przez starożytnych autorów^[5].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
↑ James L. Reveal: Naukowcy odkryli zioło, wywołujące diaboliczny uśmiech. wp.pl. [dostęp 2009-06-09]. (pol.).
↑ G. Appendino, F. Pollastro, L. Verotta, M. Ballero i inni. Polyacetylenes from sardinian Oenanthe fistulosa: a molecular clue to risus sardonicus.. „J Nat Prod”. 72 (5), s. 962-5, May 2009. DOI: 10.1021/np8007717. PMID: 19245244. PMCID: PMC2685611.