Możnowładztwo
Ten artykuł od 2019-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Możnowładztwo – górna warstwa społeczna w feudalnym społeczeństwie średniowiecznym (najwyższa warstwa średniowiecznego rycerstwa zajmująca uprzywilejowaną pozycję w państwie). Obejmowała ona posiadaczy największych majątków ziemskich. Możnowładcy posiadali dostęp (często monopol) do najwyższych urzędów państwowych i kościelnych.
- W czasach panowania Bolesława Krzywoustego czołowymi możnowładcami byli palatyn Skarbimir z rodu Awdańców, kanclerz i biskup Michał Awdaniec.
- W czasach panowania Przemysła I w Wielkopolsce, czołową postacią był Mościc z Wielkiego Koźmina z rodu Ostoja, wojewoda poznański 1242–1252.
- W czasach panowania Władysława Łokietka czołowymi możnowładcami byli kasztelan krakowski Spicymir z Tarnowa (Spytko z Melsztyna) i archidiakon krakowski Jarosław z Bogorii i Skotnik (późniejszy arcybiskup gnieźnieński), wojewoda Mikołaj Bogoria.
- W czasach panowania jego syna Kazimierza Wielkiego obok dwóch wyżej wymienionych, czołową rolę pełnili także kanclerze krakowscy Zbigniew ze Szczyrzyca i Janusz Suchywilk oraz Jan z Buska. W latach sześćdziesiątych wzrosła pozycja podkanclerzego Królestwa Jana z Czarnkowa, Spytka z Melsztyna i Dobiesława Kurozwęckiego, Otton z Pilczy, Dymitr z Goraja.
- W czasach Ludwika Węgierskiego czołową rolę pełnili, obok Dobiesława Kurozwęckiego także Jan Radlica, Sędziwój z Szubina, Domarat z Pierzchna (było to czteroosobowego kolegium, rządzące Polską w imieniu Ludwika Węgierskiego) oraz Zawisza Kurozwęcki, Dymitr z Goraja, Bodzanta (arcybiskup gnieźnieński), Jan Kmita (starosta krakowski), Sędziwój Świdwa.
- W czasach Władysława Jagiełły czołowe role pełnili m.in. Zbigniew Oleśnicki (kardynał), Mikołaj Zaklika z Międzygórza, Mikołaj Lanckoroński z Brzezia (zm. 1462), Jakub z Koniecpola, Mikołaj Kurowski, biskup Wojciech Jastrzębiec, Piotr Szafraniec, Jan Szafraniec (biskup), Jan ze Szczekocin, Wincenty Granowski, Sędziwój Ostroróg, Maciej z Łabiszyna, Dymitr z Goraja, Mikołaj z Bogorii (zm. 1388), Michał Awdaniec z Buczacza, Mikołaj Kornicz Siestrzeniec, Paweł Włodkowic, Jan Tarnowski (zm. 1409), Piotr Kmita (zm. 1409), Ścibor ze Ściborzyc i MIkołaj Szarlejski z rodu Ostoja, Dobrogost Świdwa Szamotulski.
- W czasach Kazimierza Jagiellończyka m.in. kardynał Zbigniew Oleśnicki, Jan z Tęczyna, Andrzej Tęczyński (zm. 1461), Zbigniew Tęczyński, Jan Taszka Koniecpolski, Jan Gruszczyński, Łukasz I Górka, Jan Kościelecki, Mikołaj Szarlejski z rodu Ostoja, Jakub z Sienna, Jan Rytwiański, Dziersław z Rytwian, Piotr Świdwa-Szamotulski.