Monetnica korzeniasta

Monetnica korzeniasta

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Omphalotaceae
Rodzaj	monetnica
Gatunek	monetnica korzeniasta
Nazwa systematyczna
Rhodocollybia fodiens (Kalchbr.) Antonín & Antonín & Noordel.. Mycotaxon 63: 365 (1997)
Multimedia w Wikimedia Commons

Monetnica korzeniasta (Rhodocollybia fodiens (Kalchbr.) Antonín & Noordel.) – gatunek grzybów należący do rodziny Omphalotaceae^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Rhodocollybia, Omphalotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1877 roku Károly Kalchbrenner, nadając mu nazwę Agaricus fodiens. W 1977 r. Vladimír Antonín i Machiel Evert Noordeloos przenieśli go do rodzaju Rhodocollybia^[1]. Synonimy:

• Agaricus fodiens Kalchbr. 1877
• Agaricus fodiens f. incarnatospermus Britzelm. 1896
• Collybia fodiens (Kalchbr.) Sacc. 1887^[2].

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Kapelusz

O średnicy 3,8–12 cm, u młodych okazów stożkowaty, u starszych płaskowypukły, w końcu prawie płaski, często z niskim, szerokim garbem. Brzeg kapelusza długo podwinięty, dopiero u starych okazów prosty. Nie jest higrofaniczny. Skórka kapelusza gładka, lekko kleista pod wpływem wilgoci, matowa, ku środkowi jasnopomarańczowa do szaropomarańczowej, środek karmelowy do cynamonowobrązowego, niezbyt czerwony. Młode, świeże owocniki z ciemniejszymi, wodnistymi plamami w kierunku brzegu^[4].

Blaszki

O szerokości 4–8 mm w wieku dorosłym, gęste, L = 70±100, l = 3±7, żółtawe. Krawędzie nieregularnie ząbkowane tej samej barwy^[4].

Trzon

Wysokość 4–9 cm (łącznie z korzeniowatą podstawą, w tym długość podstawy 1,5–5 cm), średnica 0,7–2,5 cm, walcowaty, lub z nieco pogrubioną podstawą, wewnątrz pusty. Powierzchnia aksamitna, wyraźnie wzdłużnie prążkowana, biała, u nasady przechodzącą w czerwonobrązową^[4].

Miąższ

Elastyczny, mocny, o niewyraźnym przyjemnym zapachu, żółtawo-biały do pomarańczowo-białego. Smak początkowo łagodny, po chwili lekko gorzki^[4].

Cechy mikroskopowe

Bazydiospory średnio 6,9–3,8 µm, Q = 1,6 ± 2, śr. Q = 1,8, elipsoidalne do podłużnych, czasami prawie łezkowate, w odczynniku Melzera niedekstrynoidalne i cienkościenne lub dekstrynoidalne o ściankach słabo pogrubionych, gładkie. Podstawki 4-zarodnikowe. Cheilocystydy 16–55 × 2,5–7,5 µm, nieregularne, cylindryczne, maczugowate lub główkowate, często z cieńszymi, nieregularnymi wyrostkami wierzchołkowymi, rzadko także wyraźnie rozgałęzione^[4]

Podano stanowiska w Europie i azjatyckiej części Rosji^[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył tylko jedno stanowisko^[3], w 2015 r. podano następne^[6]. Gatunek znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia^[7].