Nagosz

Gymnostomum aeruginosum

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

mchy

Klasa

prątniki

Rząd

płoniwowce

Rodzina

płoniwowate

Rodzaj

nagosz

Nazwa systematyczna

Gymnostomum Nees & Hornsch.
Bryol. Germ. 1: 112. 1823^[3]

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Nagosz (Gymnostomum Nees & Hornsch.) – rodzaj mchów należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.). Przedstawiciele tego rodzaju występują na całym świecie, z wyjątkiem Antarktydy^[3].

Morfologia

Gametofity: Tworzą skupiska w formie darni lub poduszek, barwy jasno do ciemnozielonej lub oliwkowej u góry, jasno do ciemnobrązowej od dołu. Łodyżki do 2,7 cm długości, często rozgałęzione. Listki zazwyczaj podłużne, sporadycznie jajowate do zaokrąglonych, długości 0,3–1,1(2) mm.^[3]
Sporofity: Sety żółtawe do rudobrązowych, długości ok. 0,3–0,6 cm, skręcone w prawo. Puszki zarodni żółtawe do rudobrązowych, jajowate do eliptycznych, długości od 0,4–1,4 mm do 1,8 mm. Zębów perystomu brak. Wieczko dzióbkowate do stożkowato-dzióbkowatego, długości ok. 0,4–0,5 mm. Czepek gładki, rozmiarów 0,5–1,2 mm. Zarodniki brązowawe, o średnicy 11–16 µm, gładkie do brodawkowatych^[3].

Systematyka i nazewnictwo

Nazwa naukowa rodzaju Gymnostomum pochodzi ze złożenia greckich wyrazów gymnos, czyli „nagi” oraz stoma, czyli „usta”, co nawiązuje do braku perystomu^[3].

Według The Plant List rodzaj ten liczy 85 akceptowanych nazw gatunków oraz wymienia ich 33 synonimy^[4].

Wykaz gatunków^[4]:

Gymnostomum aeruginosum Sm. – nagosz rdzawy^[5]
Gymnostomum anoectangioides (Müll. Hal.) X.J. Li
Gymnostomum antarcticum Ångström
Gymnostomum apophysatum Taylor
Gymnostomum aquaticum (Hedw.) F. Weber & D. Mohr
Gymnostomum aurantiacum (Mitt.) A. Jaeger
Gymnostomum bescherellei Broth. & Geh. ex Herzog
Gymnostomum bewsii Sim
Gymnostomum bicolor Bruch & Schimp.
Gymnostomum boreale Nyholm & Hedenäs
Gymnostomum brevicaule Taylor
Gymnostomum calcareum Nees & Hornsch. – nagosz wapienny^[5]
Gymnostomum capense (R. Br.) Hook.
Gymnostomum carthusianum (Vill. ex Brid.) P. Beauv.
Gymnostomum chenii K. Saito
Gymnostomum ciliatum (Hedw.) Lag., D. García & Clemente
Gymnostomum cirrhatum De Not.
Gymnostomum complanatum Hook. f. & Wilson
Gymnostomum crispatum (Nees & Hornsch.) Schimp.
Gymnostomum cucullatum (Müll. Hal.) A. Jaeger
Gymnostomum curvisetum Schwägr.
Gymnostomum cylindricum Hook. ex Harv.
Gymnostomum denticulatum Griff.
Gymnostomum dimorphum (Müll. Hal.) Sim
Gymnostomum edentulum (Mitt.) A. Jaeger
Gymnostomum eurystomum (Sendtn.) Lindb. & Arnell
Gymnostomum foliosum Röhl.
Gymnostomum gracile (R. Br.) Hook.
Gymnostomum guadalupense Spreng.
Gymnostomum hornschuchianum (Hook.) Nees & Hornsch.
Gymnostomum hymenostylioides (Broth. & Dixon) R.H. Zander
Gymnostomum inclinans (R. Br.) Hook.
Gymnostomum inconspicuum Griff.
Gymnostomum insigne (Dixon) A.J.E. Sm.
Gymnostomum jacksharpii (H.A. Crum) B.H. Allen
Gymnostomum keniae P. de la Varde
Gymnostomum laeve Bryhn
Gymnostomum lamprocarpum Mont.
Gymnostomum lanceolatum Cano, Ros & J. Guerra
Gymnostomum lapponicum (Hedw.) F. Weber & D. Mohr
Gymnostomum latifolium Brid.
Gymnostomum laxirete (Broth.) P.C. Chen

Gymnostomum lessonii Besch.
Gymnostomum lingulatum Rehmann ex Sim
Gymnostomum longirostre Griff.
Gymnostomum ludovicae Broth. & Paris
Gymnostomum madagascariense O'Shea
Gymnostomum menziesii (R. Br.) Hook.
Gymnostomum microcarpon Nees & Hornsch.
Gymnostomum minutulum Schwägr.
Gymnostomum mosis (Lorentz) Jur. & Milde
Gymnostomum obtusifolium (Ehrh.) Rebent.
Gymnostomum orizabanum Schimp.
Gymnostomum pabstianum (Müll. Hal.) A. Jaeger
Gymnostomum pallidisetum Nees & Hornsch.
Gymnostomum paucifolium (With.) Sm.
Gymnostomum pottsii (Dixon) Sim
Gymnostomum prorepens Hedw.
Gymnostomum quadratum (Hook.) Hook.
Gymnostomum reflexum Brid.
Gymnostomum repandum Griff.
Gymnostomum rostellatum (Brid.) Schimp.
Gymnostomum rufescens Schultz
Gymnostomum scaturiginosum Besch.
Gymnostomum secundum (Müll. Hal.) A. Jaeger
Gymnostomum senocarpum (Müll. Hal.) A. Jaeger
Gymnostomum serratum Bréb.
Gymnostomum setifolium Hook. & Arn.
Gymnostomum simplicissimum (P. Beauv.) Brid.
Gymnostomum spathulatum Harv.
Gymnostomum splachnobryoides Bizot
Gymnostomum squarrosum (Nees & Hornsch.) Garov.
Gymnostomum stelligerum (Dicks. ex With.) Brid. ex F. Weber & D. Mohr
Gymnostomum stillicidiorum (Mitt.) A. Jaeger
Gymnostomum systylium Funck
Gymnostomum tenerrimum (Müll. Hal.) Wijk & Margad.
Gymnostomum truncatulum (With.) Hedw. ex Schumach.
Gymnostomum umbrosum (Mitt.) A. Jaeger
Gymnostomum unguiculatum H. Philib.
Gymnostomum uvidum Cardot
Gymnostomum valerianum (E.B. Bartram) R.H. Zander
Gymnostomum venezuelense (Müll. Hal.) Paris
Gymnostomum vernicosum Hook. ex Harv.
Gymnostomum viridissimum (Dicks.) Sm.
Gymnostomum viridulum Brid.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Gymnostomum. [w:] Flora of North America Vol. 27 [on-line]. [dostęp 2017-03-03]. (ang.).
↑ ^a ^b Gymnostomum. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-03]. (ang.).
↑ ^a ^b Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-04].