Orła
wieś | |||
Orła w 2024 r. | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | zgierski | ||
Gmina | Parzęczew | ||
Strefa numeracyjna | 42 | ||
Kod pocztowy | 95-073[2] | ||
Tablice rejestracyjne | EZG | ||
SIMC | 0415327 | ||
Położenie na mapie gminy Parzęczew | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa łódzkiego | |||
Położenie na mapie powiatu zgierskiego | |||
51°55′11″N 19°17′17″E/51,919722 19,288056[1] | |||
|
Orła – wieś sołecka w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie zgierskim, w gminie Parzęczew.
Wieś królewska Orla starostwa łęczyckiego, położona w powiecie łęczyckim województwa łęczyckiego w końcu XVI wieku[3]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa łódzkiego.
Bój o Orłą
Na terenie Orły odbywały się 11 września 1939 roku walki w ramach bitwy nad Bzurą.
Sytuacja na froncie w dniu 11 września 1939 r.[4]
Armia "Poznań" kontynuuje natarcie. Na jej prawym skrzydle Grupa Kawalerii gen. Grzmota-Skotnickiego uderza na nieprzyjaciela na południowy zachód od Łęczycy. Działająca w ramach Grupy Operacyjnej gen. Knolla-Kownackiego 17 DP kontynuuje pościg za nieprzyjacielem na południe uderzając w rejonie wzgórz pod Celestynowem, wyrzucając nieprzyjacielską 17 DP z Grabiszewa i Małachowic, zdobywając wieczorem pozycje wzdłuż drogi Modlna - Stryków (wsie Modlna Probostwo, Małachowice, Wola Rogozińska, Skotniki, Śladków). Nacierająca na lewym skrzydle GO gen. Knolla 14 DP uderza na rozbitą niemiecką 30 DP w kierunku Strykowa, zajmując rejon lasu Pludwiny, miejscowości Koźle, Mąkolice, Pludwiny i Popówek Dworski. Najdalej wysunięta na wschód Wielkopolska Brygada Kawalerii bez powodzenia uderza na Głowno. Zaś prawoskrzydłowa 25 DP kosztem ogromnego wysiłku bojowego zajmuje linię Solca Wielka - Czerchów bijąc się z nadchodzącą niemiecką 221 DP.
Wychodząca głębokim zagonem na południowo-zachodnim skraju Armii "Poznań" Grupa Kawalerii z rejonu Wartkowice - Parzęczew swoim uderzeniem oskrzydla siły niemieckie skoncentrowane w Ozorkowie, który miał być celem natarcia 17 DP w dniu 12 września.
Siły polskie w bitwie o Orłą[5]
Siły polskie
Pomorska Brygada Kawalerii - dowódca płk. Jerzy Jan Jastrzębski (dokładnie pułk Pomorskiej Brygady Kawalerii sformowany z resztek brygady wycofanej z Pomorza)
szwadron kolarzy 2 pułku szwoleżerów - dowódca por. Stanisław Stryjewski
szwadron 2 pułku szwoleżerów - dowódca por. Albert Wojciechowski
szwadron 8 pułku strzelców konnych - dowódca por. Władysław Piszczykowski
11 dywizjon artylerii konnej (w sile 2 baterii) - dowódca ppłk Władysław Szwed
Siły te działały w ramach Grupy Kawalerii gen. Stanisława Grzmota-Skotnickiego, w skład której wchodziły także Podolska Brygada Kawalerii oraz 7 batalion strzelców.
Siły niemieckie
17 DP - dowódca Generalleutnant Herbert Loch
Panzerjäger-Abteilung 17 (oddział przeciwpancerny)
2 kompania 23 pułku czołgów (Pzkpfw. IV)[5]
Przebieg bitwy
O świcie 11 września Grupa Kawalerii gen. Grzmot-Skotnickiego, w sile pułku Pomorskiej Brygady Kawalerii, wychodząc z rejonu Parzęczewa, omija wzgórza pod Bilianowem i zajmuje pozycje wyjściowe do ataku w osi Ignacew Rozlazły - Chociszew.[4] Z rejonu Piaskowice, z zadaniem zdobycia Góry Bony, uderza wykorzystując zaskoczenie szwadron kolarzy 2 pułku szwoleżerów. Na jego prawym skrzydle uderzają: szwadron 8 psk i szwadron 2 pułku szwoleżerów. Natarcie wspierają 2 baterie 11 dak.[5]
Szwadron kolarzy w godzinach rannych zdobył Górę Bony. Około godziny 10.00 Niemcy wykonali kontratak wsparty ogniem armat ppanc i odbili Górę Bony. Płk Jastrzębski dwukrotnie posyła swoich kolarzy do kontrataku, uzyskując powodzenie. Niemcy oskrzydlani od południa przez siły szwadronów 8 psk i 2 pułku szwoleżerów, które przekroczyły tor kolejowy Zgierz-Łęczyca w rejonie Chociszewa, wycofują się. Siły polskie zajmują zachodnią część wsi Orła.[5]
Niemcy kontratakują siłami 2 kompanii 23 pułku czołgów, która wyposażona w czołgi Pzkpfw IV stacjonowała w obwodzie 5 km na południowy zachód od Ozorkowa. Kompania uderza na zachodnią część wsi Orła. Polacy walczą dzielnie w osłonie zabudowań wsi, używając zdobycznej niemieckiej armaty ppanc. Obsługa działa ostatecznie zostaje zabita, ale Polacy używając zdobycznej armaty ppanc niszczą 2[5] (3[6]) czołgi nieprzyjaciela, co zmusza Niemców do odwrotu.
Skutki bitwy
12 września siły Grupa Kawalerii (Podolska Brygada Kawalerii) zwycięsko uderza w rejonie Białej Góry, by odrzucić niemiecką 221 DP na zachód.[4] Kontynuowane jest natarcie GO gen. Knolla-Kownackiego na południe. W rejon walk wchodzą kolejne jednostki z Armii "Pomorze". Dalszy przebieg bitwy nad Bzurą uniemożliwił wykorzystanie przerwania frontu przez siły polskie w rejonie Zgierza do kontynuowania natarcia.
Upamiętnienie bitwy współcześnie
W miejscu, w którym zginęła bohaterska obsługa działa, znajduje się obecnie pomnik i tablice edukacyjne. Co roku 11 września odbywają się uroczystości pamiątkowe przy współudziale władz gminy Parzęczew, proboszcza parafii w Grotnikach oraz uczniów szkoły podstawowej i grupy rekonstrukcyjnych szwadronu kolarzy 2 pułku szwoleżerów.
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 93593
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 886 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1998, s. 65
- ↑ a b c PiotrP. Bauer PiotrP., BogusławB. Polak BogusławB., Armia Poznań w wojnie obronnej 1939, 1982 .
- ↑ a b c d e KonradK. Ciechanowski KonradK., Armia "Pomorze" 1939, 1983 .
- ↑ Kampferlebnisse aus dem Feldzug in Polen 1939, 1940 .
Linki zewnętrzne
- Orła, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 588 .
- p
- d
- e
- Siedziba gminy: Parzęczew
Miasto | |
---|---|
Wsie |
|
Osada | |
Części wsi |
|
Dawna wieś |
|