Pielgrzymka
![]() | Ten artykuł dotyczy religii. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy. |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Pielgrzymi_pod_JG.jpg/240px-Pielgrzymi_pod_JG.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Emblematy_pielgrzymkowe.jpg/240px-Emblematy_pielgrzymkowe.jpg)
Pielgrzymka – podróż podjęta z pobudek religijnych do miejsc świętych. Motywem podjęcia trudu pielgrzymowania może być chęć zadośćuczynienia za popełnione występki lub też chęć wyrażenia prośby, np. o zdrowie, o pomyślność. Pątnicy pielgrzymują również, ażeby wyrazić wdzięczność, np. za urodzenie dziecka, odzyskanie sprawności fizycznej. Pielgrzymowanie wiąże się też ze składaniem wotum w sanktuarium, do którego się wędrowało, jak to ma np. miejsce w katolicyzmie.
Pielgrzymki mogą być zbiorowe lub indywidualne. Pielgrzymki zbiorowe organizowane są przez instytucje religijne. Indywidualni pątnicy mogą też przyłączać się do większych grup pielgrzymich.
Pielgrzymowanie jako przejaw religijności znany był już w starożytności (Starożytny Egipt, Grecja czy Rzym). Również w kulturach Bliskiego Wschodu istniały tradycyjne dni, w których pielgrzymowano (np. do Jerozolimy w czasach biblijnych na święto Paschy). Tradycja żydowska przejęta została przez chrześcijan, którzy pielgrzymowali już w czasach starożytnych do Ziemi Świętej (por. Anonimus Piacentinus, Egeria), a następnie do sanktuariów europejskich, gdy Palestyna dostała się pod panowanie muzułmańskie w 638. Czasów wczesnego średniowiecza sięga europejska tradycja pielgrzymowania do grobu św. Jakuba Apostoła w Hiszpanii i grobów apostołów Piotra i Pawła w Rzymie.
W zależności od ustaleń organizacyjnych, pielgrzymi otrzymują m.in. kolorowe chusty, certyfikaty uczestnictwa, karty pielgrzyma lub emblematy upamiętniające udział w pielgrzymce.
W niektórych religiach pielgrzymki mają charakter obowiązkowy, np. pielgrzymka do Mekki w islamie.
Badaniem pielgrzymek, jako formy turystyki, zajmują się geografia turyzmu oraz geografia religii.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Sikh_pilgrim_at_the_Golden_Temple_%28Harmandir_Sahib%29_in_Amritsar%2C_India.jpg/220px-Sikh_pilgrim_at_the_Golden_Temple_%28Harmandir_Sahib%29_in_Amritsar%2C_India.jpg)
Pielgrzymki w poszczególnych religiach
Chrześcijaństwo
Początkowo pielgrzymowano przede wszystkim do miejsc związanych z życiem i śmiercią Jezusa. Tradycja pielgrzymowania rozpoczęła się prawdopodobnie około IV wieku. Itinerarium Burdigalense, datowane na rok 333, jest najstarszym zachowanym opisem pielgrzymki. Anonimowy autor wędrował z Bordeaux do dzisiejszej Ziemi Świętej[1]. Pielgrzymki były pochwalane przez Ojców Kościoła, jak na przykład Hieronim ze Strydonu oraz upowszechnione przez Świętą Helenę, matkę Konstantyna Wielkiego.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Spain_Santiago_de_Compostela_-_Cathedral.jpg/220px-Spain_Santiago_de_Compostela_-_Cathedral.jpg)
Innymi miejscami pielgrzymkowymi we wczesnym chrześcijaństwie był przede wszystkim Rzym oraz miejsca związane z apostołami. Tendencja ta nasiliła się szczególnie po podbojach arabskich, kiedy dotarcie do Ziemi Świętej stało się dużo trudniejsze. Pojawił się wówczas m.in. jeden z najpopularniejszych do dziś ośrodków w Santiago de Compostela, związany z kultem świętego Jakuba.
W Polsce pielgrzymowano przede wszystkim do grobu świętego Wojciecha w Gnieźnie oraz sanktuarium na Świętym Krzyżu[2]. Ich znaczenie zaczęło jednak spadać po pojawieniu się w kraju obrazu Czarnej Madonny. Dziś najpopularniejszymi celami jest Częstochowa-Jasna Góra, Licheń, Kraków-Łagiewniki oraz Wadowice[2]. Szczególną rolę w polskim pielgrzymowaniu pełni piesza pielgrzymka na Jasną Górę, odbywająca się co roku latem i gromadząca za każdym razem kilkadziesiąt tysięcy osób.
Ogólnie w Polsce znajduje się 96 ośrodków pielgrzymkowych[3].
Ważne miejsca pielgrzymkowe chrześcijaństwa
- Na świecie:
- Asyż
- Fátima
- La Salette
- Le Puy-en-Velay
- Loreto (Włochy)
- Lourdes
- Međugorje
- Meksyk (miasto) – sanktuarium w Guadelupe
- Rzym
- Santiago de Compostela – co roku pieszymi szlakami Camino de Santiago pielgrzymuje ok. 200 tys. osób
- Ziemia Święta, Jerozolima
- Montserrat
- W Polsce i na Litwie:
- Częstochowa-Jasna Góra. Co roku pielgrzymuje tam pieszo ok. 100 tys. osób. (zob. Piesze pielgrzymki na Jasną Górę)
- Gietrzwałd, jedyne w Polsce miejsce zatwierdzonych przez Kościół objawień Matki Bożej
- Bazylika na Świętym Krzyżu – pierwsze narodowe sanktuarium w Polsce
- Czerna
- Kalwaria Pacławska k. Przemyśla
- Przeworsk – Sanktuarium Grobu Bożego
- Kalwaria Wejherowska
- Wambierzyce, „Śląska Jerozolima”
- Bardo
- Kaplica Matki Boskiej Śnieżnej, Międzygórze (województwo dolnośląskie)
- Krzeszów (województwo dolnośląskie)
- Góra Świętej Anny
- Święta Lipka
- Licheń Stary
- Łagiewniki
- Kalwaria Zebrzydowska
- Piekary Śląskie
- Sianowo
- Sanktuarium Matki Boskiej Bolesnej w Wałbrzychu
- Sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego
- Rokitno
- Grabarka
- kompleks Centrum Opatrzności Bożej – Wotum Narodu w Warszawie – w skład kompleksu wchodzi Panteon Wielkich Polaków, Świątynia Opatrzności Bożej oraz Muzeum Jana Pawła i Prymasa Wyszyńskiego,
- Leżajsk[4]
- Ostra Brama w Wilnie (Litwa)
- Kalwaria Żmudzka (Litwa)
- W krajach niemieckojęzycznych
Judaizm
- Ściana Płaczu w Jerozolimie
- Safed w Galilei
- Leżajsk[5]
Islam
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Kaaba_i_Mekka.jpg/220px-Kaaba_i_Mekka.jpg)
Pielgrzymka do Mekki, zwana hadżdż, stanowi jeden z pięciu filarów islamu i jest obowiązkiem każdego muzułmanina, który jest w stanie ją odbyć pod względem zdrowotnym oraz finansowym (obowiązkowe jest odbycie jej przynajmniej raz w życiu)[6]. Innym popularnym celem pielgrzymkowym świata muzułmańskiego jest Medyna, w której znajduje się grobowiec Mahometa[7].
Szyici odbywają pielgrzymki w związku z celebracją Al-Arba’in, święta upamiętniającego śmierć Husajna ibn Alego. Peregrynacja do Karbali w Iraku należy do największych pielgrzymek na świecie. Szacuje się, że bierze w nich udział nawet 40 milionów osób[8].
Innym popularnym celem pielgrzymek jest irańskie miasto Meszhed, w którym znajduje się sanktuarium wybudowane na miejscu śmierci Imama Rezy, ósmego imama szyizmu. Odwiedza ją nawet 20 milionów pielgrzymów rocznie[9].
Polscy Tatarzy zamiast do Mekki pielgrzymowali najczęściej do Łowczyc i Sieniawic w województwie nowogródzkim, jednak obyczaj ten ustał, gdy miejscowości te znalazły się poza granicami Polski. Obecnie centrami życia religijnego polskich muzułmanów są Bohoniki i Kruszyniany[10].
Zobacz też
- Pielgrzym
- Pielgrzymki w chrześcijaństwie
- Pielgrzymki w islamie
- Pielgrzymki w judaizmie
- Pielgrzymki w hinduizmie
- Pielgrzymki w buddyzmie
- Pielgrzymka piesza
Przypisy
- ↑ LaurieL. Douglass LaurieL., A New Look at the Itinerarium Burdigalense, „Journal of Early Christian Studies”, 3, 1996, s. 313–333, DOI: 10.1353/earl.1996.0034, ISSN 1086-3184 [dostęp 2017-01-04] .
- ↑ a b Nowe miejsca na mapie polskich pielgrzymek - Kościół - rp.pl [online] [dostęp 2017-01-04] .
- ↑ Najstarsze piesze pielgrzymki na Jasną Górę, „dzieje.pl” [dostęp 2017-01-04] .
- ↑ Leżajsk - Pielgrzymki do Matki Bożej Pocieszenia. Atrakcje turystyczne Leżajska. Ciekawe miejsca Leżajska [online], polskaniezwykla.pl [dostęp 2017-11-26] .
- ↑ Chasydzi z całego świata przybywają do Polski na grób cadyka - Polska - Newsweek.pl [online], newsweek.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Zarys islamu - Pielgrzymka do Mekki - Hadżdż - Al Islam.pl [online], alislam.pl [dostęp 2017-01-04] .
- ↑ The Islamic Pilgrimage: Mecca and Medina [online], planetden.com [dostęp 2017-01-04] .
- ↑ 40 Million Pilgrims for Arba’een Hazrat Imam Hussain (a.s) in Karbala, Iraq, „The Yam Times” [dostęp 2017-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-22] .
- ↑ Mashhad, „Sacred Sites” [dostęp 2017-01-05] .
- ↑ IzabelaI. Matjasik IzabelaI., Polacy narodem pielgrzymów, „Katolicka Agencja Informacyjna”, dziedzictwo.ekai.pl [dostęp 2017-01-05] .
Linki zewnętrzne
Informacje w projektach siostrzanych |
![]() |
![]() |
![]() |
- Praca zbiorowa: Artykuł o tym, czym jest pielgrzymowanie. salwatorianie.pl, 1998. [dostęp 2011-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 września 2011)].
- Grzegorz Ryś: Pielgrzymowanie: modlitwa, turystyka, edukacja. uj.edu.pl, 12 września 2004. [dostęp 2011-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 września 2011)].
- Poradnik pielgrzyma. opoka.org.pl. [dostęp 2011-08-16].
- www.centrumopatrznosci.pl – oficjalna strona Centrum Opatrzności Bożej – Wotum Narodu
- O pielgrzymowaniu do miejsc świętych. pielgrzymek.pl. [dostęp 2011-08-16].
- p
- d
- e
- kategoria
- wikiprojekt
- PWN: 3956778
- Britannica: topic/pilgrimage-religion, topic/pilgrimage-Christianity
- БРЭ: 2705347
- SNL: valfart
- Catalana: 0130581, 0130583
- DSDE: pilgrimsfærd