Potoczek (województwo świętokrzyskie)

Ten artykuł dotyczy miejscowości w woj. świętokrzyskim. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Ten artykuł od 2010-11 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Potoczek

wieś
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	opatowski
Gmina	Tarłów
Liczba ludności (2011)	255[2][3]
Strefa numeracyjna	15
Kod pocztowy	27-515[4]
Tablice rejestracyjne	TOP
SIMC	0808481[5]
Położenie na mapie gminy Tarłów Potoczek
Położenie na mapie Polski Potoczek
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Potoczek
Położenie na mapie powiatu opatowskiego Potoczek
51°00′23″N 21°41′51″E/51,006389 21,697500[1]

Potoczek – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie opatowskim, w gminie Tarłów^[5][6].

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie tarnobrzeskim. Liczba ludności: 266 osób (2006).

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Świętej Trójcy w Tarłowie^[7].

Najstarszy zachowany dokument z nazwą tej miejscowości pochodzi z 21 lipca 1662 r. Jest to pismo Zbigniewa Oleśnickiego, kasztelana wiślickiego, dotyczące dziesięciny m.in. z Potoczku wiosce przy Miasteczku Tarłów^[8].

Od I poł. XIX w. do lat 70. XIX w. dobra Potoczek należały do rodziny Herniczków herbu Kotwicz^[9]. Pierwszym właścicielem był Franciszek Herniczek, żonaty z Teklą Kamieńską, a następnie ich syn - Stanisław, ożeniony z córką gen. Ignacego Prądzyńskiego, Heleną. Po śmierci Stanisława Herniczka (zm. 1855) dobra przeszły na jego syna - Kazimierza Franciszka Herniczka, późniejszego właściciela Bronowic. W 1879 r. Herniczkowie sprzedali Potoczek Bolesławowi Kotkowskiemu z Bodzechowa^[10].

W Potoczku wakacje spędzał pisarz Witold Gombrowicz. Janusz Gombrowicz (1894–1968), starszy brat Witolda, w 1922 roku poślubił Franciszkę Kotkowską (1894–1979), właścicielkę majątku w Potoczku. W skład majątku wchodził dwór, tysiąc hektarów lasów sosnowych, sto osiemdziesiąt hektarów ziemi i sześćdziesiąt hektarów stawów. Gombrowiczowie wybudowali w lesie leśniczówkę w formie dworku, skąd wyruszano na polowania, których świadkiem był Witold Gombrowicz. Potoczek opisał później w Dziennikach i Wspomnieniach polskich. Do tej miejscowości często przyjeżdżała cała rodzina Gombrowiczów. W Potoczku Witold Gombrowicz napisał swoją pierwszą powieść, ale niezadowolony z efektów swojej pracy zniszczył rękopis. Ten okres życia Witolda Gombrowicza opisała Joanna Siedlecka w książce Jaśniepanicz (wyd. 1987, wzn. w 1992, 1997 i 2004 pt. Jaśnie panicz oraz w 2003 i 2011 pt. Jaśnie Panicz. O Witoldzie Gombrowiczu).

W czasie II wojny światowej Franciszka i Janusz Gombrowiczowie próbowali pomagać Żydom z pobliskiego Tarłowa. W czasie wojny w majątku zatrudnił około 200 Żydów, a po likwidacji getta przez Niemców i wywiezieniu Żydów z Tarłowa do Treblinki ukrywał rodzinę żydowską. W 1943 r. Janusz Gombrowicz opuścił Potoczek i zamieszkał w Warszawie, skąd został wywieziony z synem Józefem do KL Auschwitz i Mauthausen. Po powrocie do Polski właściciel Potoczka w wyniku donosu jednego ze swych dawnych pracowników z Potoczka, który kłamliwie oskarżył go o rzekomą kolaborację z Niemcami i znęcanie się nad pracownikami^[11], został skazany na 3 lata więzienia, a jego majątek rozparcelowano, przyznając po 2 ha ziemi okolicznym mieszkańcom.

Miejscowość znajduje się na zielonym Szlaku Rowerowym im. Witolda Gombrowicza wyznaczonym przez PTTK.

• prof. Tadeusz Dobrowolski – nauczyciel, pedagog. W czasie II wojny światowej mieszkał w Potoczku w dworze Gombrowiczów, gdzie udzielał korepetycji i był redaktorem konspiracyjnej gazetki „Głos Ludu”, po wojnie zastępca naczelnego dyrektora Polskiego Radia.
• płk mgr inż. Tadeusz Krzywda (ur. 1953) – oficer Lotnictwa Wojskowego RP, nawigator samolotów transportowych. Były szef gabinetu wiceministra obrony narodowej ds. polityki obronnej MON, pracował w Generalnym Zarządzie Planowania Strategicznego Sztabu Generalnego Wojska Polskiego oraz w Kwaterze Głównej NATO w Brukseli na stanowisku koordynatora badań naukowych i rozwoju technologii NATO (SSO R&T). Absolwent elitarnych studiów strategicznych w Londynie (Royal College of Defence Studies). Uczestnik Misji Pokojowych w Namibii, Kambodży i Libanie. Zastępca Szefa Misji Rozjemczej w Korei. W latach 2008–2012 Specjalny Asystent i doradca Przewodniczącego Komitetu Wojskowego NATO. w latach 2013-2017 radca-minister w Departamencie Bezpieczeństwa w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Autor opracowań, artykułów i wykładów dotyczących bezpieczeństwa Polski, m.in. Nowe zagrożenia i ich wpływ na stabilizację i bezpieczeństwo Polski – „Przegląd Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej” (2002), Rola Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w zjednoczonej Europie (2003), Pół wieku kruchego pokoju – „Raport Wojsko – Technika – Obronność” 2/2003. "Pokój na Pówyspie Koreańskim?" - "Raport Wojsko - Technika - Obronność" 3/2018.^[12]. "Misja nad Saharą" - wspomnienia "Skrzydlata Polska 3/2019"^[13]. Ekspert wojskowy w dziedzinie najnowszych asymetrycznych zagrożeń bezpieczeństwa i terroryzmu. Odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski^[14].
• prof. Bohdan Kiełczewski (1912–1998) – profesor Akademii Rolniczej w Poznaniu, doktor honoris causa tej uczelni, wykładowca zoologii leśnej i ochrony lasu oraz entomologii leśnej. Jako jeden z pierwszych w Polsce prowadził wykłady z zakresu ochrony środowiska. Jego dorobek naukowy obejmuje przeszło 150 prac publikowanych w Polsce, Wielkiej Brytanii, RFN, Francji i USA. Był również prorektorem Akademii Wychowania Fizycznego – kierownikiem Katedry Sportu, Biologii, Biometeorologii, a także prezesem poznańskiego oddziału Towarzystwa Miłośników Astronomii.
• Witold Mackiewicz (1910–1979). We wrześniu 1939 r. aresztowany przez żołnierzy sowieckich w okolicach Wilna i zesłany na Syberię do obozu jenieckiego Aika, gdzie pracował przy wyrębie tajgi. Żołnierz armii gen. Andersa, nauczyciel. Jako jeden z pierwszych polskich żołnierzy dotarł na szczyt Monte Cassino. Później został ciężko ranny w walkach we Włoszech. Po zakończeniu wojny wrócił do kraju i zamieszkał z żoną Elzą w Potoczku.
• prof. dr Roman Małecki (1945–1997) – profesor Wydziału Fizyki Technicznej, Informatyki i Matematyki Stosowanej Politechniki Łódzkiej. Od połowy 1988 roku kierownik Zakładu Sieci Komputerowych. W okresie 1987–1991 pełnomocnik rektora ds. komputeryzacji uczelni.
• Jan Mroczek (ur. 1907 w Potoczku, zm. w 1978) – nauczyciel, pedagog, dyrektor Liceum Pedagogicznego w Częstochowie. Pracował również w Przeborzu, Czyżowie i Sandomierzu. W czasie II wojny światowej więzień obozów koncentracyjnych Auschwitz (nr obozowy 27450) i KL Buchenwald.
• ks. kanonik Antoni Mroczek (ur. 1928, zm. 2015) – kapłan diecezji radomskiej, kanonik honorowy sandomierskiej Kapituły Katedralnej. Pracował m.in. w Drzewicy, Morninie, Suchej, Gielniowie i Kowalikowie. W latach 1972–2003 proboszcz parafii w Stanowiskach. Obecnie rezydent w tej parafii. Autor książeczek ewangelizacyjnych, m.in. Rodzina chrześcijańska, Kształcenie serca.
• s. Stanisława Mroczek (imię zakonne Lojola) (ur. 25 września 1909 w Potoczku, zm. 9 stycznia 1977 w Opolu Lubelskim) – siostra zakonna ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej (w zakonie od 15 czerwca 1932 r., profesja wieczysta 14 sierpnia 1943 r. w Mariówce). Pracowała w domu zakonnym w Bychawie (1935), w Lublinie (1935–1936), w Sandomierzu (1936–1938), w przedszkolach w Kołkach i Sichowie (1938–1941), w Bałtowie (1941–1946), w klasztorach w Chlewiskach (1946–1953) i Niezdowie (1953–1977) koło Opola Lubelskiego.
• płk Stanisław Poziomek (ur. 1900, zm. 1944) – pilot, absolwent Akademii Sztabu Generalnego w Warszawie, dowódca Dywizjonu 304 w Wlk. Brytanii (od 12 października 1941 r. do 16 sierpnia 1942). W 1942 r. zastępca dowódcy sztabu Polskich Sił Powietrznych. Zginął tragicznie w czasie jednego z lotów – zestrzelony przez niemieckiego myśliwca w nocy z 10 na 11 kwietnia 1944 r.
• prof. dr hab. Marian Surowiec (ur. 1948) – absolwent Liceum Ogólnokształcącego w Iłży. Studia wyższe na kierunku fizyka ukończył w Uniwersytecie Śląskim (1970), gdzie pracuje dotychczas jako nauczyciel akademicki i pracownik naukowy Wydziału Informatyki i Nauki o Materiałach. Jego działalność badawcza charakteryzuje się współpracą z licznymi zagranicznymi ośrodkami naukowymi (Czeska Akademia Nauk w Pradze, École nationale supérieure des Mines de Nancy, Francja, Durham University, Anglia, Forschungzentrum Juelich, Niemcy). Jest współautorem podręcznika akademickiego Krystalografia, wielokrotnie wznawianego przez PWN oraz autorem monografii Kwazikryształy. W latach 1996–2002 pełnił urząd dziekana Wydziału Informatyki i Nauki o Materiałach Uniwersytetu Śląskiego. Od roku 2002 jest również zatrudniony jako nauczyciel akademicki w Śląskiej Wyższej Szkole Informatyczno-Medycznej w Chorzowie, gdzie w latach 2004–2009 sprawował urząd rektora.
• Krzysztof Tadej (pobyt czasowy w miejscowości) (ur. 1971) – dziennikarz TVP, autor filmów dokumentalnych i programów telewizyjnych, autor książek o Janie Pawle II: Świadkowie świętości, Blask świętości, Dar świętości. Nieznane i zaskakujące wspomnienia o Janie Pawle II, Jan Paweł II. Wspomnienia o człowieku, który zmienił świat. Kierownik Redakcji Programów Publicystycznych Programu 1 TVP (w latach 2000–2004).

• Park dworski z XVIII w.

• Witold Gombrowicz, Wspomnienia polskie, Warszawa 1990.
• Joanna Siedlecka, Jaśnie panicz, Warszawa 1997.
• Agnieszka Stawiarska, Gombrowicz w przedwojennej Polsce, Kraków 2001.
• Gombrowicz w regionie świętokrzyskim II, pod redakcją prof. Jana Pacławskiego, Kielce 1995.
• Zbigniew Tyczyński, Gębą stąd. Przewodnik Gombrowiczowski.
• http://www.tarlow.pl/
• http://www.gombrowicz.net/1923.html