Prinia

Prinia
Horsfield, 1821[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – prinia indyjska (P. socialis)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

chwastówkowate

Podrodzina

prinie

Rodzaj

Prinia

Typ nomenklatoryczny

Prinia familiaris Horsfield, 1821

Synonimy
  • Drymoica Swainson, 1827[2]
  • Suya Hodgson, 1836[3]
  • Decurus[a] Hodgson, 1841[4]
  • Daseocharis[b] Cabanis, 1851[5]
  • Drymoipus Bonaparte, 1854[6]
  • Burnesia Jerdon, 1863[7]
  • Franklinia Jerdon, 1863[8]
  • Urorhipis Heuglin, 1871[9]
  • Herpystera Sundevall, 1872[10]
  • Blanfordius A.O. Hume, 1873[11]
  • Dybowskia[c] Oustalet, 1892[12]
  • Heliolais[d] Sharpe, 1903[13]
Gatunki

29 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Prinia – rodzaj ptaków z podrodziny prinii (Priniinae) w obrębie rodziny chwastówkowatych (Cisticolidae).

Występowanie

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji i Afryce[14].

Morfologia

Długość ciała 11–16 cm; masa ciała 5–21 g[15].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1821 roku angielski zoolog Thomas Horsfield w artykule poświęconym systematyce jawajskich ptaków opublikowanym w czasopiśmie Transactions of the Linnean Society of London[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) prinia paskoskrzydła (P. familiaris).

Etymologia

  • Prinia: jawajska nazwa Prinya dla prinii paskoskrzydłej[16].
  • Drymoica: gr. δρυμος drumos ‘gąszcz, las’; οικος oikos ‘mieszkanie, dom’, od οικεω oikeō ‘zamieszkiwać’[17]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Motacilla maculosa Boddaert, 1783[18].
  • Suya: nepalska nazwa Súya dla prinii brązowej[19]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Suya criniger Hodgson, 1836.
  • Decurus: gr. δεκα deka ‘dziesięć’; ουρα oura ‘ogon’[20].
  • Daseocharis: gr. δασυς dasus, δασεια daseia ‘zarosły krzewami, gęsto zalesiony’; χαρις kharis, χαριτος kharitos ‘wdzięk’, od χαιρω khairō ‘cieszyć, się, radować’[21].
  • Drymoipus: gr. δρυμος drumos ‘gąszcz, las’; πους pous, ποδος podos ‘stopa’ (tj. ‘chodzenie’)[22]. Gatunek typowy (późniejsze oznaczenie): Malurus polychrous Temminck, 1828[23].
  • Burnesia: sir Alexander Burnes (1805–1841), brytyjski oficer polityczny w Indiach w latach 1829–1832 oraz Afganistanie w latach 1839–1841[24]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Burnesia lepida[e] Blyth, 1844.
  • Franklinia: maj. James Franklin (1783–1834), oficer British Army w Indiach, geolog i ornitolog[25]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Franklinia buchanani Blyth, 1844.
  • Urorhipis: gr. ουρα oura ‘ogon’; ῥιπις rhipis, ῥιπιδος rhipidos ‘wachlarz’, od ῥιψ rhips, ῥιπος rhipos ‘plecionka’[26]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Prinia rufifrons Rüppell, 1840.
  • Herpystera: gr. ἑρπυστηρ herpustēr ‘coś pełzającego’, od ἑρπυζω herpuzō ‘pełzać, czołgać się’[27]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Drymoica bairdii Cassin, 1855.
  • Blanfordius: William Thomas Blanford (1832–1905), angielski geolog i zoolog[28]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Blanfordius striatulus[f] A.O. Hume, 1873.
  • Dybowskia: Jean Dybowski (1856–1928), polsko-francuski agronom, botanik, podróżnik, kolekcjoner z tropikalnej Afryki w latach 1891–1894[29]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Dybowskia kemoensis Oustalet, 1892 (= Drymoeca jodoptera[g] Heuglin, 1864).
  • Heliolais: gr. ἡλιος hēlios ‘słońce’; łac. laïs ‘pokrzewka’, od gr. ὑπολαις hupolais ‘mały niezidentyfikowany, gniazdujący na ziemi ptak’[30].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[31]:

  • Prinia striata Swinhoe, 1859 – prinia chińska
  • Prinia crinigera (Hodgson, 1836) – prinia brązowa
  • Prinia rocki Deignan, 1957 – prinia annamska
  • Prinia cooki (Harington, 1913) – prinia mozaikowa
  • Prinia polychroa (Temminck, 1828) – prinia smugowana
  • Prinia atrogularis (F. Moore, 1854) – prinia czarnogardła
  • Prinia khasiana (Godwin-Austen, 1876) – prinia rdzawogłowa
  • Prinia superciliaris (Anderson, 1871) – prinia białobrewa
  • Prinia cinereocapilla F. Moore, 1854 – prinia siwogłowa
  • Prinia buchanani Blyth, 1844 – prinia rdzawoczelna
  • Prinia rufescens Blyth, 1847 – prinia rdzawa
  • Prinia hodgsonii Blyth, 1844 – prinia śniada
  • Prinia gracilis (M.H.C. Lichtenstein, 1823) – prinia zwyczajna
  • Prinia lepida Blyth, 1844 – prinia skromna
  • Prinia sylvatica Jerdon, 1840 – prinia dżunglowa
  • Prinia familiaris Horsfield, 1821 – prinia paskoskrzydła
  • Prinia flaviventris (Delessert, 1840) – prinia żółtobrzucha
  • Prinia socialis Sykes, 1832 – prinia indyjska
  • Prinia inornata Sykes, 1832 – prinia płowa
  • Prinia subflava (J.F. Gmelin, 1789) – prinia myszata
  • Prinia somalica (Elliot, 1897) – prinia jasna
  • Prinia fluviatilis Chappuis, 1974 – prinia rzeczna
  • Prinia flavicans (Vieillot, 1820) – prinia obrożna
  • Prinia maculosa (Boddaert, 1783) – prinia plamista
  • Prinia hypoxantha (Sharpe, 1877) – prinia kafryjska
  • Prinia molleri Bocage, 1887 – prinia rdzawolica
  • Prinia bairdii (Cassin, 1855) – prinia prążkowana
  • Prinia erythroptera (Jardine, 1849) – prinia rdzawoskrzydła
  • Prinia rufifrons Rüppell, 1840 – prinia ostrosterna

Uwagi

  1. ↑ Nowa, klasyczna nazwa dla Suya Hodgson 1836.
  2. ↑ Nowa nazwa dla Prinia Horsfield, 1821 ze względu na puryzm.
  3. ↑ Młodszy homonim Dybowskia Dall, 1877 (Mollusca).
  4. ↑ Nowa nazwa dla Dybowskia Oustalet, 1892.
  5. ↑ Podgatunek P. gracilis.
  6. ↑ Podgatunek P. crinigera.
  7. ↑ Podgatunek P. erythroptera.

Przypisy

  1. ↑ a b T. Horsfield. Systematic Arrangement and Description of Birds from the Island of Java. „Transactions of the Linnean Society of London”. 13 (1), s. 165, 1822. (ang.). 
  2. ↑ W. Swainson. On several Groups and Forms in Ornithology, not hitherto defined. „The Zoological Journal”. 3 (10), s. 168, 1827. (ang.). 
  3. ↑ B.H. Hodgson. Notices of the Ornithology of Nepal. VIII. – New species of Pomatorhinus, and its allies, with remarks on the genus. „Asiatic Researches”. 19 (1), s. 183, 1836. (ang.). 
  4. ↑ B.H. Hodgson. Classical terminology of Natural History. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 10 (1), s. 28, 1841. (ang.). 
  5. ↑ J. Cabanis: Museum Heineanum: Verzeichniss der ornithologischen Sammlung des Oberamtmann Ferdinand Heine, auf Gut St. Burchard vor Halberstadt. Cz. 1: Singvögel. Halberstadt: In Commission bei R. Frantz, 1850–1851, s. 45. (niem.).
  6. ↑ Ch.-L. Bonaparte. Notes sur les collections rapportées en 1853, par M.A. Delattre, de son vojage en Calijornie et dans le Nicaragua. „Comptes rendus hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 38, s. 11, 1854. (fr.). 
  7. ↑ Jerdon 1863 ↓, s. 185.
  8. ↑ Jerdon 1863 ↓, s. 186.
  9. ↑ T. von Heuglin: Ornithologie Nordost-Afrika’s: der Nilquellen- und Küsten Gebiete des Rothen Meeres und des nördlichen Somal-Landes. T. 2. Cz. 2. Cassel: T. Fischer, 1874, s. lxxii. (niem.).
  10. ↑ C.J. Sundevall: Methodi naturalis avium disponendarum tentamen: försök till fogelklassens naturenliga uppställnung. Stockholm: Samson & Wallin, 1873, s. 7. (łac.).
  11. ↑ A.O. Hume. A new genus of the Malurinae. „Stray Feathers”. 1, s. 300, 1873. (ang.). 
  12. ↑ É. Oustalet. Notice sur quelques espèces nouvelles d’oiseaux recueillies par M.J. Dybowski dans le cours de son expédition à travers la région de d’Oubangui. „Le Naturaliste”. 2e Série. 14, s. 218, 1892. (fr.). 
  13. ↑ R.B. Sharpe: A hand-list of the genera & species of birds. Cz. 4. London: Printed by order of the Trustees, 1903, s. 193. (ang.).
  14. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy): Grassbirds, Donacobius, Malagasy warblers, cisticolas & allies. IOC World Bird List: Version 13.2. [dostęp 2024-02-24]. (ang.).
  15. ↑ D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Cisticolas and Allies (Cisticolidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2024, DOI: 10.2173/bow.cistic2.01 [dostęp 2024-02-24]  (ang.), Prinia. Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  16. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Prinia [dostęp 2019-08-12] .
  17. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Drymoica [dostęp 2019-08-12] .
  18. ↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 20. (ang.).
  19. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Suya [dostęp 2019-08-12] .
  20. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Decurus [dostęp 2019-08-12] .
  21. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Daseocharis [dostęp 2019-08-12] .
  22. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Drymoipus [dostęp 2019-08-12] .
  23. ↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: The Trustees, 1855, s. 143. (ang.).
  24. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Burnesia [dostęp 2019-08-12] .
  25. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Franklinia [dostęp 2019-08-12] .
  26. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Urorhipis [dostęp 2019-08-12] .
  27. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Herpystera [dostęp 2019-08-12] .
  28. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Blanfordius [dostęp 2019-08-12] .
  29. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Dybowskia [dostęp 2019-08-12] .
  30. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Heliolais [dostęp 2019-08-12] .
  31. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Priniinae Roberts, 1922 (1854) – prinie (wersja: 2024-01-26). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-24].

Bibliografia

  • T.C. Jerdon: The birds of India: being a natural history of all the birds known to inhabit continental India, with descriptions of the species, genera, families, tribes, and orders, and a brief notice of such families as are not found in India, making it a manual of ornithology specially adapted for India. Cz. 2. Calcutta: Military Orphan Press, 1864, s. 1–439. (ang.).
  • The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).
  • J9U: 987007536365705171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • GBIF: 2492743
  • identyfikator iNaturalist: 7706
  • ITIS: 558104
  • NCBI: 81891
  • CoL: 6VPV