Pryzma

Konstrukcja pryzmy

Pryzma, klin ścięty – wielościan o sześciu ścianach o następujących właściwościach[1]:

  • podstawami są prostokąty leżące na równoległych płaszczyznach,
  • ściany boczne tworzą trapezy, przy czym kąty nachylenia przeciwległych ścian do podstawy są sobie równe,
  • po przedłużeniu ściany boczne nie muszą przecinać się w jednym punkcie – pryzma nie musi być ostrosłupem ściętym.

Pryzma jest to szczególny przypadek pryzmatoidu. Pryzmą nazywane jest również ciało w kształcie pryzmy, np. pryzma kompostowa, pryzma śniegu.

Wzory

Jeżeli a 1 , {\displaystyle a_{1},} b 1 {\displaystyle b_{1}} i a 2 , {\displaystyle a_{2},} b 2 {\displaystyle b_{2}} są bokami podstaw pryzmy, a h {\displaystyle h} wysokością, to objętość pryzmy jest równa[potrzebny przypis]:

V = h 6 [ a 1 b 1 + a 2 b 2 + ( a 1 + a 2 ) ( b 1 + b 2 ) ] . {\displaystyle V={\frac {h}{6}}[a_{1}b_{1}+a_{2}b_{2}+(a_{1}+a_{2})(b_{1}+b_{2})].}

Pole powierzchni pryzmy można obliczyć ze wzoru[potrzebny przypis]:

S = a 1 b 1 + a 2 b 2 + ( a 1 + a 2 ) h 2 + ( b 1 b 2 ) 2 4 + ( b 1 + b 2 ) h 2 + ( a 1 a 2 ) 2 4 . {\displaystyle {\begin{aligned}S&=a_{1}b_{1}+a_{2}b_{2}\\&+(a_{1}+a_{2}){\sqrt {h^{2}+{\frac {(b_{1}-b_{2})^{2}}{4}}}}\\&+(b_{1}+b_{2}){\sqrt {h^{2}+{\frac {(a_{1}-a_{2})^{2}}{4}}}}.\end{aligned}}}

Przypisy

  1. pryzma, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-12] .

Bibliografia

  • Igor N. Bronsztejn, Konstantin A. Siemiendiajew: Matematyka. Poradnik encyklopedyczny, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 1997, wyd. XIV, ISBN 83-01-11658-7, s. 222.
  • PWN: 3963128