Przewiercień jaskrowaty
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | selerowce | ||
Rodzina | selerowate | ||
Rodzaj | przewiercień | ||
Gatunek | przewiercień jaskrowaty | ||
Nazwa systematyczna | |||
Bupleurum ranunculoides L. Sp. Pl.: 237 (1753)[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
| |||
|
Przewiercień jaskrowaty (Bupleurum ranunculoides L.) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Występuje na obszarach górskich zachodniej i środkowej Europy, od Hiszpanii i Francji na zachodzie po Polskę, Rumunię i Bułgarię na wschodzie[3]. W Polsce rośnie tylko w Tatrach[4] – często w Tatrach Zachodnich i rzadko w Wysokich[5].
Morfologia
- Pokrój
- Z wielogłowego, okrytego resztami zeschłych liści kłącza wyrasta sino- lub żywozielony pęd. Łodyga osiąga od kilku cm do 60, rzadziej do 100 cm wysokości i zwykle rozgałęzia się[5].
- Liście
- Liście odziomkowe w rozecie i dolne liście łodygowe są osadzone na ogonkach lub tylko zwężone u nasady; ich blaszka jest równowąska, lancetowata, o równoległych wiązkach przewodzących. Górne liście łodygowe u nasady są rozszerzone obejmując sercowato łodygę i są krótsze od niższych liści[5].
- Kwiaty
- Zebrane w 3–15 baldaszków, te z kolei zebrane w baldach złożony. Pokrywy w liczbie 1–5 są podobne do górnych liści. Pokrywki w liczbie 5–9 są żółtawe do żółtawozielonych, jajowate, ostro zakończone, dłuższe od wspieranych baldaszków. Płatki korony są żółtawe, nierzadko czerwonawo nabiegłe, do 1,5 mm długie, półkoliste lub odwrotnie trójkątne, zakończone łatką[5].
- Owoce
- Elipsoidalne rozłupnie o długości do 3 mm i szerokości do 1,5 mm, o podobnej długości do szypułek. Na powierzchni są wyraźnie żebrowane[5].
Biologia i ekologia
Bylina kwitnąca w lipcu i sierpniu. Rośnie na górskich zboczach i piargach wśród skał wapiennych[5].
Zmienność
Poza podgatunkiem nominatywnym (subsp. ranunculoides) wyróżnia się B. ranunculoides subsp. telonense (Gren. ex Timb.-Lagr.) Bonnier; występujący we Francji i Włoszech. Opisywane dawniej odmiany (np. var. genuinum) nie są uznawane za istotne taksonomicznie i traktowane są jako synonimy nazwy gatunkowej[3].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2024-07-09] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2024-07-09] (ang.).
- ↑ a b c d Bupleurum ranunculoides L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-07-09] .
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.), MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 101, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ a b c d e f MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 51-52 .
- EoL: 5042436
- EUNIS: 151426
- FloraWeb: 955
- GBIF: 6026947
- identyfikator iNaturalist: 504386
- IPNI: 839358-1
- ITIS: 822321
- NCBI: 52452
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2687045
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:839358-1
- Tela Botanica: 11618
- identyfikator Tropicos: 1702018
- USDA PLANTS: BURA4
- CoL: NVV7