Puchar Świata w szachach 2002

Puchar Świata w Szachach 2002 – turniej szachowy rozegrany w indyjskim mieście Hajdarabad w dniach 9–20 października 2002 roku. Na starcie stanęło 24 zawodników i 24 zawodniczki, którzy rozegrali eliminacje systemem kołowym w czterech 6-osobowych grupach, z których najlepsza dwójka kwalifikowała się do dalszego etapu rozegranego systemem pucharowym. W porównaniu z Pucharem Świata 2000 w przypadku dzielenia miejsc w grupach nie rozgrywano dogrywek, a o kolejności decydował system wartościowania Koyi.

Przebieg turnieju

Wśród uczestników znaleźli się czołowi szachiści i czołowe szachistki świata, wśród mężczyzn byli to Viswanathan Anand (notowany na 3. miejscu na świecie na liście rankingowej FIDE w dniu 1 października 2002 r. z wynikiem 2755 punktów)^[1], Wasyl Iwanczuk (ówczesny wicemistrz świata, 2709, 9. miejsce) i Aleksandr Moroziewicz (2707, 10. miejsce), a wśród kobiet 5 zawodniczek z pierwszej dziesiątki na świecie: Antoaneta Stefanowa (2541, 3. miejsce), Zhu Chen (2509, 4. miejsce), Maia Cziburdanidze (2497, 5. miejsce), Nana Ioseliani (2491, 8. miejsce), Humpy Koneru (2484, 10. miejsce)^[2], jak również niesklasyfikowana z powodu niskiej aktywności Pia Cramling (2508)^[3]. W turnieju uczestniczyło dwoje reprezentantów Polski, Joanna Dworakowska i Bartłomiej Macieja (ówczesny mistrz Europy).

Eliminacje rozegrane w dniach 5–14 października przyniosły kilka niespodziewanych rozstrzygnięć, do których należały grupowe zwycięstwo Subbaraman Meenakshi oraz wyeliminowanie zaliczanych do faworytów Wasyla Iwanczuka, Aleksandra Moroziewicza (który, podobnie jak w poprzedniej edycji, uzyskał tylko 1 punkt w 5 partiach), Zhu Chen, Mai Cziburdanidze, Nany Ioseliani i Pii Cramling. W grupie A miał miejsce incydent, szeroko komentowany przez polskie media. Mianowicie w ostatniej rundzie eliminacji, Wasyl Iwanczuk przegrał z Władimirem Małachowem w partii, która powinna zakończyć się remisem. W wyniku takiego rozstrzygnięcia do dalszego etapu rozgrywek nie awansował kolega klubowy Iwanczuka z warszawskiej Polonii, Bartłomiej Macieja. Sędzia klasy międzynarodowej Andrzej Filipowicz skomentował to wydarzenie w następujący sposób^[4]:

Powiem wprost, i to łagodnie - Iwanczuk zagrał jak idiota. Nawet dziecko po zapoznaniu się z podstawowymi zasadami królewskiej gry uznałoby tę partię za remisową. Z całą mocą mogę stwierdzić, że Iwanczuk od 18 ruchu oddał partię rywalowi.

Decydujące rundy Pucharu Świata odbyły się 15–16 października (ćwierćfinały), 17–18 października (półfinały) oraz 19–20 października (finały). Uczestnicy rozgrywali po dwie partie tempem klasycznym, następnie – w przypadku remisu – dwie lub cztery kolejne tempem przyspieszonym oraz – jeśli wynik wciąż pozostawał remisowy – ostatnią decydującą partię „do nagłej śmierci” (ang. sudden death). Zwycięzcami w swoich kategoriach zostali ostatecznie zdobywca Pucharu Świata 2000 Viswanathan Anand (który pokonał Rustama Kasimdżanowa) oraz Antoaneta Stefanowa (która zwyciężyła obrończynię trofeum, Xu Yuhua). Oba finałowe pojedynki zakończyły się wynikami 1½ – ½.

Mężczyźni

Grupa A

Miejsce	Zawodnicy	Ranking	1	2	3	4	5	6	Punkty
1	Władimir Małachow	2670	•	1	½	0	1	1	3½
2	Ye Jiangchuan	2667	0	•	½	1	½	1	3
3	Bartłomiej Macieja	2615	½	½	•	½	1	½	3
4	Giovanni Vescovi	2614	1	0	½	•	½	1	3
5	Wasyl Iwanczuk	2709	0	½	0	½	•	1	2
6	Saidali Jułdaszew	2511	0	0	½	0	0	•	½

Grupa B

Miejsce	Zawodnicy	Ranking	1	2	3	4	5	6	Punkty
1	Aleksiej Driejew	2673	•	½	1	½	½	1	3½
2	Siergiej Rublewski	2664	½	•	½	1	½	½	3
3	Tejmur Radżabow	2628	0	½	•	½	1	1	3
4	Zurab Azmaiparaszwili	2666	½	0	½	•	½	1	2½
5	Aleksiej Jermoliński	2575	½	½	0	½	•	0	1½
6	Watu Kobese	2399	0	½	0	0	1	•	1½

Grupa C

Miejsce	Zawodnicy	Ranking	1	2	3	4	5	6	Punkty
1	Rustam Kasimdżanow	2653	•	0	1	½	1	1	3½
2	Viswanathan Anand	2755	1	•	0	½	1	½	3
3	Krishnan Sasikiran	2670	0	1	•	½	1	0	2½
4	Hicham Hamdouchi	2593	½	½	½	•	0	1	2½
5	Mohamad Al-Modiahki	2550	0	0	0	1	•	1	2
6	Xu Jun	2643	0	½	1	0	0	•	1½

Grupa D

Miejsce	Zawodnicy	Ranking	1	2	3	4	5	6	Punkty
1	Ołeksandr Bielawski	2650	•	½	½	½	1	½	3½
2	Nigel Short	2684	½	•	½	1	1	½	3½
3	Jaan Ehlvest	2600	½	½	•	½	1	1	3½
4	Surya Ganguly	2531	0	0	½	•	½	1	2
5	Pentala Harikrishna	2551	0	0	0	½	•	1	1½
6	Aleksandr Moroziewicz	2707	½	½	0	0	0	•	1

Finały

Ćwierćfinał

Półfinał

Finał

Ye Jiangchuan

Rustam Kasimdżanow

1½

Rustam Kasimdżanow

1½

Ołeksandr

Ołeksandr Bielawski

1½

Siergiej Rublewski

Rustam Kasimdżanow

Viswanathan Anand

1½

Nigel Short

1½

Aleksiej Driejew

2½

Aleksiej Driejew

2½

Viswanathan Anand

3½

Władimir Małachow

Viswanathan Anand

1½

Kobiety

Grupa A

Miejsce	Zawodniczki	Ranking	1	2	3	4	5	6	Punkty
1	Swietłana Matwiejewa	2465	•	½	½	½	1	1	3½
2	Li Ruofan	2357	½	•	½	½	1	½	3
3	Jekatierina Kowalewska	2466	½	½	•	½	½	1	3
4	Maia Cziburdanidze	2497	½	½	½	•	½	0	2
5	Viktorija Čmilytė	2460	0	0	½	½	•	1	2
6	Dronavalli Harika	2248	0	½	0	1	0	•	1½

Grupa B

Miejsce	Zawodniczki	Ranking	1	2	3	4	5	6	Punkty
1	Antoaneta Stefanowa	2541	•	1	1	1	½	1	4½
2	Xu Yuhua	2473	0	•	½	1	1	1	3½
3	Nino Churcidze	2455	0	½	•	½	0	1	2
4	Subbaraman Vijayalakshmi	2394	0	0	½	•	1	½	2
5	Ghate Swathi	2247	½	0	1	0	•	0	1½
6	Pia Cramling	2508	0	0	0	½	1	•	1½

Grupa C

Miejsce	Zawodniczki	Ranking	1	2	3	4	5	6	Punkty
1	Humpy Koneru	2484	•	½	1	1	1	1	4½
2	Irina Krush	2403	½	•	½	½	1	1	3½
3	Aleksandra Kostieniuk	2455	0	½	•	1	½	1	3
4	Nana Ioseliani	2491	0	½	0	•	½	1	2
5	Tatjana Stiepowa	2398	0	0	½	½	•	1	2
6	Bagyashree Thipsay	2256	0	0	0	0	0	•	0

Grupa D

Miejsce	Zawodniczki	Ranking	1	2	3	4	5	6	Punkty
1	Subbaraman Meenakshi	2309	•	½	½	1	½	1	3½
2	Wang Pin	2473	½	•	1	½	½	1	3½
3	Joanna Dworakowska	2389	½	0	•	1	1	0	2½
4	Zhu Chen	2509	0	½	0	•	1	1	2½
5	Aarthie Ramaswamy	2271	½	½	0	0	•	½	1½
6	Peng Zhaoqin	2443	0	0	1	0	½	•	1½