Teatr Telewizji
Teatr Telewizji – instytucja działająca w Telewizji Polskiej, która zajmuje się produkcją i emisją telewizyjnych przedstawień teatralnych.
Teatr Telewizji do lipca 2013 r. posiadał samodzielną redakcję działającą na wzór normalnego repertuarowego teatru, dawniej również dyrektora dysponującego samodzielnym budżetem, kierowników literackich, budował linię repertuarową, wybierał teksty warte inscenizowania, wynajmował aktorów, prowadził próby, projektował oraz budował scenografię i dawał na antenie premierę.
Spektakle Teatru Telewizji obecnie emitowane są na antenie TVP1 i TVP Kultura, a dawniej w TVP2 (jako Studio Teatralne Dwójki)[1][2]. Teatr posiada dwie sceny – normalną i Scenę Świata, na której spektakle pojawiają się kilka, kilkanaście razy do roku, część z nich jest realizowana na żywo ze studiów TVP w Warszawie.
Znak graficzny Teatru Telewizji stworzył Janusz Kaczkowski[3].
Historia
Teatr Telewizji zaistniał na wizji już wkrótce po rozpoczęciu nadawania przez Telewizję Polską, bo w nieco ponad rok. Pierwszy spektakl, Okno w lesie, w reżyserii Józefa Słotwińskiego, został wyemitowany 6 listopada 1953 r. ze studia telewizyjnego przy ul. Ratuszowej w Warszawie[4]. W czasie swojej długoletniej działalności Teatr Telewizji wyprodukował ponad 4 tysiące spektakli.
Początkowo przedstawienia nadawane były na żywo ze studia telewizyjnego. Od końca lat 50. pojawiła się możliwość rejestrowania programu, i stopniowo odchodzono od nadawania przedstawień na żywo. Wtedy do użycia weszły różne środki filmowe, takie jak wielokrotne nagrywania ujęć, kręcenie scen w plenerze, tzw. „dokrętki” filmowe i użycie montażu. W latach 70. wprowadzono pierwsze spektakle nagrywane w kolorze[4].
22 kwietnia 2013 r., z okazji Roku Aleksandra Fredry, TVP1 przygotował 3 jednoaktówki tego autora (nazwane wspólnie „Trzy razy Fredro”), emitowane na żywo z 3 różnych studiów TVP – w Katowicach, Krakowie i Warszawie.
W 2012 r. otrzymał Perłę Honorową Polskiej Gospodarki (w kategorii kultura), przyznawaną przez redakcję Polish Market[5].
Kierownictwo
- Adam Hanuszkiewicz (1957–1963) – Dyrektor Artystyczny. Główny reżyser
- Jerzy Antczak (1963–1975) – Dyrektor Artystyczny. Główny reżyser
- Marina Samet-Niecikowska (1976)
- Jan Paweł Gawlik (1977–1981) – Redaktor Naczelny
- Jerzy Koenig (1982–1996) – Redaktor Naczelny
- Mirosław Bork (1997–1998) jako dyrektor „Telewizyjnej Agencji Produkcji Teatralnej i Filmowej”[6].
- Jacek Weksler (1999–2003) w strukturze „Telewizyjnej Agencji Produkcji Teatralnej i Filmowej” jako zastępca dyrektora ds. Teatru
- Paweł Konic (2004–2005)
- Wanda Zwinogrodzka (2006–2012)
- Krzysztof Domagalik (2013)
- Wojciech Majcherek (2013–2020) w strukturze TVP Kultura
- Ewa Milles-Lacroix (2017–2020) w strukturze „Agencji Kreacji Teatru Telewizji”
- Kalina Zalewska (2020) w strukturze „Agencji Kreacji Teatru Telewizji”; od stycznia do 30 kwietnia 2021 r. w strukturze odtworzonego „Teatru Telewizji”.
- Kalina Cyz (od maja 2021).
Do innych osób związanych z organizacją Teatru Telewizji Polskiej należeli:
- Stanisław Marczak-Oborski (1959–1964) Kierownik Naczelnej Redakcji Programów Teatralnych
- Jan Kłossowicz (1963–1969) – Kierownik Redakcji Klasyki
- Ernest Bryll (1965–1973) – Kierownik Literacki
- Henryk Bieniewski (1968–1975) – Kierownik Naczelnej Redakcji Programów Teatralnych
- Jan Buchwald (1975–1982) – organizator "Studia Teatralnego Dwójki" i z-ca redaktora naczelnego Teatru Telewizji.
Wybrane spektakle Teatru TV
Najstarszym zachowanym w całości spektaklem Teatru Telewizji jest, oparty na głośnej sztuce Jeana Giraudoux, Apollo z Bellac, w reżyserii Adama Hanuszkiewicza.
W rzeczywistości prawdziwa premiera tej sztuki miała miejsce kilka lat wcześniej – 17 marca 1958 roku. Niestety nie zachowało się nagranie z tego przedstawienia. Z tego względu po 3 latach powtórzono ten spektakl w niezmienionej obsadzie. Ponowna emisja telewizyjna miała miejsce 10 lipca 1961 roku.
Lista najlepszych przedstawień Teatru TV[7]
Poniżej lista 100 najlepszych w historii Teatru Telewizji przedstawień teatralnych, wytypowanych w sierpniu 1999 r. przez Akademię Teatru Telewizji.
Autor oryginalnego tekstu | Tytuł | Reżyser | Rok produkcji |
---|---|---|---|
Shaffer, PeterPeter Shaffer | Amadeus cz. I i II | Wojtyszko, MaciejMaciej Wojtyszko | 1993 |
Mrożek, SławomirSławomir Mrożek | Ambasador | Axer, ErwinErwin Axer | 1997 |
Głowacki, JanuszJanusz Głowacki | Antygona w Nowym Jorku | Kutz, KazimierzKazimierz Kutz | 1994 |
Giraudoux, JeanJean Giraudoux | Apollo z Bellac | Hanuszkiewicz, AdamAdam Hanuszkiewicz | 1958 |
Kesselring, JosephJoseph Kesselring | Arszenik i stare koronki | Englert, MaciejMaciej Englert | 1975 |
Jasieński, BrunoBruno Jasieński | Bal manekinów | Warmiński, JanuszJanusz Warmiński | 1979 |
Frisch, MaxMax Frisch | Biedermann i podpalacze | Axer, ErwinErwin Axer | 1964 |
Dostojewski, FiodorFiodor Dostojewski | Bracia Karamazow | Krasowski, JerzyJerzy Krasowski | 1969 |
Grochowiak, StanisławStanisław Grochowiak | Chłopcy | Jaworski, TadeuszTadeusz Jaworski | 1966 |
Rostand, EdmondEdmond Rostand | Cyrano de Bergerac | Zaleski, KrzysztofKrzysztof Zaleski | 1981 |
Miller, ArthurArthur Miller | Czarownice z Salem | Hübner, ZygmuntZygmunt Hübner | 1978 |
Fredro, AleksanderAleksander Fredro | Damy i huzary | Lipińska, OlgaOlga Lipińska | 1973 |
Różewicz, TadeuszTadeusz Różewicz | Do piachu... | Kutz, KazimierzKazimierz Kutz | 1990 |
Molier | Don Juan | Wosiewicz, LeszekLeszek Wosiewicz | 1995 |
Mickiewicz, AdamAdam Mickiewicz | Dziady cz.I i II | Swinarski, KonradKonrad Swinarski | 1983 |
Mickiewicz, AdamAdam Mickiewicz | Dziady cz.I i II | Englert, JanJan Englert | 1997 |
Kantor, TadeuszTadeusz Kantor | Dziś są moje urodziny | Kantor, TadeuszTadeusz Kantor | 1992 |
Bruckner, FerdynandFerdynand Bruckner | Elżbieta Królowa Anglii | Adamík, LacoLaco Adamík | 1984 |
Mrożek, SławomirSławomir Mrożek | Emigranci | Kutz, KazimierzKazimierz Kutz | 1995 |
Strindberg, AugustAugust Strindberg | Eryk XIV | Gruza, JerzyJerzy Gruza | 1979 |
Gombrowicz, WitoldWitold Gombrowicz | Ferdydurke | Wojtyszko, MaciejMaciej Wojtyszko | 1985 |
Harwood, RonaldRonald Harwood | Garderobiany | Wojtyszko, MaciejMaciej Wojtyszko | 1991 |
Shakespeare, WilliamWilliam Shakespeare | Hamlet (IV) | Wajda, AndrzejAndrzej Wajda | 1992 |
Ibsen, HenrikHenrik Ibsen | Hedda Gabler | Świderski, JanJan Świderski | 1974 |
Zapolska, GabrielaGabriela Zapolska | Ich czworo | Zygadło, TomaszTomasz Zygadło | 1977 |
Goethe, Johann WolfgangJohann Wolfgang von Goethe | Ifigenia w Taurydzie | Axer, ErwinErwin Axer | 1965 |
Drda, JanJan Drda | Igraszki z diabłem | Lis, TadeuszTadeusz Lis | 1979 |
Bernhard, ThomasThomas Bernhard | Immanuel Kant | Lupa, KrystianKrystian Lupa | 1997 |
Gombrowicz, WitoldWitold Gombrowicz | Iwona, księżniczka Burgunda | Hübner, ZygmuntZygmunt Hübner | 1987 |
Dorst, TankredTankred Dorst | Ja, Feuerbach | Łomnicki, TadeuszTadeusz Łomnicki | 1990 |
Bernhard, ThomasThomas Bernhard | Kalkwerk | Lupa, KrystianKrystian Lupa | 1998 |
Brecht, BertoltBertolt Brecht | Kariera Artura Ui | Gruza, JerzyJerzy Gruza | 1973 |
Różewicz, TadeuszTadeusz Różewicz | Kartoteka | Swinarski, KonradKonrad Swinarski | 1967 |
Różewicz, TadeuszTadeusz Różewicz | Kartoteka | Kieślowski, KrzysztofKrzysztof Kieślowski | 1979 |
Różewicz, TadeuszTadeusz Różewicz | Kartoteka rozrzucona | Kutz, KazimierzKazimierz Kutz | 1998 |
Kleist, HeinrichHeinrich von Kleist | Kasia z Heilbronnu | Jarocki, JerzyJerzy Jarocki | 1995 |
Chandler, RaymondRaymond Chandler | Kłopoty to moja specjalność | Piwowski, MarekMarek Piwowski | 1978 |
Barz, PaulPaul Barz | Kolacja na cztery ręce | Kutz, KazimierzKazimierz Kutz | 1990 |
Słowacki, JuliuszJuliusz Słowacki | Kordian cz.I | Englert, JanJan Englert | 1994 |
Słowacki, JuliuszJuliusz Słowacki | Kordian, cz.II | Englert, JanJan Englert | 1994 |
Mrożek, SławomirSławomir Mrożek | Krawiec | Kwieciński, MichałMichał Kwieciński | 1997 |
Słowacki, JuliuszJuliusz Słowacki | Ksiądz Marek | Nazar, KrzysztofKrzysztof Nazar | 1997 |
Grochowiak, StanisławStanisław Grochowiak | Lęki poranne | Zygadło, TomaszTomasz Zygadło | 1978 |
Musset, AlfredAlfred de Musset | Lorenzaccio | Adamík Laco Adamík, Agnieszka Holland | 1978 |
Gelman, AleksandrAleksandr Gelman | Ławeczka | Wojtyszko, MaciejMaciej Wojtyszko | 1987 |
Brecht, BertoltBertolt Brecht, Kurt Weill | Mahagonny | Zaleski, KrzysztofKrzysztof Zaleski | 1985 |
Witkiewicz, Stanisław IgnacyStanisław Ignacy Witkiewicz | Matka | Jarocki, JerzyJerzy Jarocki | 1976 |
Brecht, BertoltBertolt Brecht | Matka Courage | Zamkow, LidiaLidia Zamkow | 1974 |
Słowacki, JuliuszJuliusz Słowacki | Mazepa | Holoubek, GustawGustaw Holoubek | 1969 |
Aleksander Fredro | Mąż i żona | Korzeniewski, BohdanBohdan Korzeniewski | 1973 |
Molier | Mieszczanin szlachcicem | Gruza, JerzyJerzy Gruza | 1969 |
Mrożek, SławomirSławomir Mrożek | Miłość na Krymie | Axer, ErwinErwin Axer | 1998 |
Skowroński, ZdzisławZdzisław Skowroński | Mistrz | Antczak, JerzyJerzy Antczak | 1972 |
Bułhakow, MichaiłMichaił Bułhakow | Molier, czyli zmowa świętoszków | Wojtyszko, MaciejMaciej Wojtyszko | 1981 |
Zapolska, GabrielaGabriela Zapolska | Moralność pani Dulskiej | Zygadło, TomaszTomasz Zygadło | 1992 |
Krasiński, ZygmuntZygmunt Krasiński | Nie-Boska komedia | Hübner, ZygmuntZygmunt Hübner | 1982 |
Kantor, TadeuszTadeusz Kantor | Niech sczezną artyści | Kantor, TadeuszTadeusz Kantor | 1988 |
Rostworowski, Karol HubertKarol Hubert Rostworowski | Niespodzianka | Świderski, JanJan Świderski | 1978 |
Kantor, TadeuszTadeusz Kantor | Nigdy tu już nie powrócę | Kantor, TadeuszTadeusz Kantor | 1990 |
Wyspiański, StanisławStanisław Wyspiański | Noc listopadowa | Wajda, AndrzejAndrzej Wajda | 1978 |
Strindberg, AugustAugust Strindberg | Ojciec | Maciejowski, JanJan Maciejowski | 1991 |
Kitowicz, JędrzejJędrzej Kitowicz | Opis obyczajów, czyli jak zwyczajnie... | Grabowski, MikołajMikołaj Grabowski | 1990 |
Hampton, ChristopherChristopher Hampton | Opowieści Hollywoodu | Kutz, KazimierzKazimierz Kutz | 1986 |
Beckett, SamuelSamuel Beckett | Ostatnia taśma | Libera, AntoniAntoni Libera | 1989 |
Shakespeare, WilliamWilliam Shakespeare | Otello | Chrzanowski, AndrzejAndrzej Chrzanowski | 1981 |
Gogol, NikołajNikołaj Gogol | Ożenek | Bonacka, EwaEwa Bonacka | 1976 |
Mickiewicz, AdamAdam Mickiewicz | Pan Tadeusz | Hanuszkiewicz, AdamAdam Hanuszkiewicz | 1970 |
Potocki, JanJan Potocki | Parady | Zaleski, KrzysztofKrzysztof Zaleski | 1978 |
Czechow, AntonAnton Czechow | Płatonow | Domalik, AndrzejAndrzej Domalik | 1992 |
Mrożek, SławomirSławomir Mrożek | Portret | Dejmek, KazimierzKazimierz Dejmek | 1990 |
Shakespeare, WilliamWilliam Shakespeare | Poskromienie złośnicy | Hübner, ZygmuntZygmunt Hübner | 1971 |
Kafka, FranzFranz Kafka | Proces | Adamík Laco Adamík, Agnieszka Holland | 1980 |
Shaw, George BernardGeorge Bernard Shaw | Profesja pani Warren | Bardini, AleksanderAleksander Bardini | 1971 |
Brešan, IvoIvo Brešan | Przedstawienie Hamleta we wsi Głucha Dolna | Lipińska, OlgaOlga Lipińska | 1985 |
Różewicz, TadeuszTadeusz Różewicz | Pułapka | Różewicz, StanisławStanisław Różewicz | 1990 |
Gogol, NikołajNikołaj Gogol | Rewizor | Gruza, JerzyJerzy Gruza | 1977 |
Tym, StanisławStanisław Tym | Rozmowy przy wycinaniu lasu | Tym, StanisławStanisław Tym | 1998 |
Shakespeare, WilliamWilliam Shakespeare | Ryszard III | Falk, FeliksFeliks Falk | 1989 |
Erdman, NikołajNikołaj Erdman | Samobójca | Kutz, KazimierzKazimierz Kutz | 1989 |
Słowacki, JuliuszJuliusz Słowacki | Sen srebrny Salomei | Nazar, KrzysztofKrzysztof Nazar | 1994 |
Conrad, JosephJoseph Conrad | Spiskowcy | Hübner, ZygmuntZygmunt Hübner | 1987 |
Salvatore, GastonGaston Salvatore | Stalin | Kutz, KazimierzKazimierz Kutz | 1992 |
Spiró, GyörgyGyörgy Spiró | Szalbierz | Wiszniewski, TomaszTomasz Wiszniewski | 1990 |
Williams, TennesseeTennessee Williams | Szklana menażeria | Antczak, JerzyJerzy Antczak | 1963 |
Gombrowicz, WitoldWitold Gombrowicz | Ślub | Jarocki, JerzyJerzy Jarocki | 1992 |
Aleksander Fredro | Śluby panieńskie | Łapicki, AndrzejAndrzej Łapicki | 1986 |
Miller, ArthurArthur Miller | Śmierć komiwojażera | Karabasz, KazimierzKazimierz Karabasz | 1980 |
Molier | Świętoszek | Hübner, ZygmuntZygmunt Hübner | 1971 |
Gombrowicz, WitoldWitold Gombrowicz | Trans-Atlantyk | Grabowski, MikołajMikołaj Grabowski | 1991 |
Betti, UgoUgo Betti | Trąd w pałacu sprawiedliwości | Holoubek, GustawGustaw Holoubek | 1970 |
Czechow, AntonAnton Czechow | Trzy opowiadania | Towstonogow, GeorgijGeorgij Towstonogow | 1966 |
Czechow, AntonAnton Czechow | Trzy siostry | Bardini, AleksanderAleksander Bardini | 1974 |
Witkiewicz, Stanisław IgnacyStanisław Ignacy Witkiewicz | W małym dworku | Hübner, ZygmuntZygmunt Hübner | 1970 |
Wyspiański, StanisławStanisław Wyspiański | Warszawianka | Łapicki, AndrzejAndrzej Łapicki | 1978 |
Nowaczyński, AdolfAdolf Nowaczyński | Wielki Fryderyk | Gruda, JózefJózef Gruda | 1981 |
Kantor, TadeuszTadeusz Kantor | Wielopole, Wielopole | Kantor, TadeuszTadeusz Kantor | 1984 |
Dürrenmatt, FriedrichFriedrich Dürrenmatt | Wizyta starszej pani | Gruza, JerzyJerzy Gruza | 1971 |
Czechow, AntonAnton Czechow | Wujaszek Wania | Bardini, AleksanderAleksander Bardini | 1980 |
Wyspiański, StanisławStanisław Wyspiański | Wyzwolenie | Swinarski, KonradKonrad Swinarski | 1980 |
Dostojewski, FiodorFiodor Dostojewski | Zbrodnia i kara | Wajda, AndrzejAndrzej Wajda | 1987 |
Fredro, AleksanderAleksander Fredro | Zemsta | Świderski, JanJan Świderski | 1972 |
Calderón de la Barca, PedroPedro Calderón de la Barca | Życie jest snem | Jarocki, JerzyJerzy Jarocki | 1987 |
Zobacz też
Zobacz kolekcję cytatów o Teatrze Telewizji w Wikicytatach |
Przypisy
- ↑ Teatr Telewizji. [dostęp 2022-04-22].
- ↑ Teatr Telewizji, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-04-22] .
- ↑ Falencik-Masznicz Wanda: Dom Kultury Stokłosy: Wystawa grafiki telewizyjnej autorstwa Janusza Kaczkowskiego i Wandy Falencik-Masznicz. domkulturystoklosy.blogspot.com, 2013-02-12. [dostęp 2020-08-12].
- ↑ a b Encyklopedia teatru polskiego: Teatr Telewizji. Encyklopedia teatru polskiego. [dostęp 2020-06-17].
- ↑ Laureaci z poprzednich edycji: Polish Market [online], polishmarket.com.pl [dostęp 2015-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-19] .
- ↑ ROM Teraz Weksler, Gazeta Wyborcza 1999-01-14.
- ↑ Złota Setka Teatru Telewizji. teatrtv.vod.tvp.pl, 2009-02-08. [dostęp 2023-01-03].
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona Teatru Telewizji
- Złota Setka na stronie www.tvp.pl
- Teatr Telewizji na portalu www.imdb.com w bazie IMDb (ang.)
- Teatr Telewizji na portalu www.encyklopediateatru.pl
- p
- d
- e
|
- PWN: 3985916