Tobati (lud)

Tobati
Miejsce zamieszkania

Indonezja (prowincja Papua)

Język

tobati, malajski papuaski, indonezyjski

Religia

chrześcijaństwo, wierzenia tradycyjne

Grupa

ludy melanezyjskie, Indonezyjczycy

Tobati[1][2], także: Tabati[3][4], Tobadi[3], Tobati-Enggros[5] – grupa etniczna z indonezyjskiej prowincji Papua. Zamieszkują rejon zatoki Yos Sudarso(inne języki)[3].

Posługują się własnym językiem tobati z rodziny austronezyjskiej (niegdyś zaliczonym do języków papuaskich)[3][6]. W użyciu są również języki malajski papuaski[6] i indonezyjski[7].

Ludność wsi Tobati uległa wpływom nowoczesnej kultury indonezyjskiej, zaobserwowano zanik języka tobati i tradycyjnego stylu życia. Druga wieś (Enggros) wyróżnia się większym przywiązaniem do rodzimej kultury. Odnotowano, że w obu miejscowościach indonezyjski jest przyswajany jako pierwszy język[7]. Podjęto starania na rzecz rewitalizacji języka i kultury Tobati[8].

Zamieszkują w domach wzniesionych na palach[5]. Tradycyjnie zajmują się przede wszystkim rybołówstwem[3]. Inne zajęcia (uprawa sago, łowiectwo) w dużej mierze zanikły[7].

Historycznie region znajdował się pod wpływem sułtanatów Tidore i Ternate[9]. W latach 30. XX w. dotarło do nich chrześcijaństwo, przy czym zachowały się pewne elementy wcześniejszych wierzeń (kult duchów, wiara w czary)[10].

Organizacja społeczna opiera się na patrylinearnym systemie pokrewieństwa[10].

Przypisy

  1. ↑ N. Soegiarto, Risman Maran, Soebroto, Eko Supriyadi: Monografi daerah Irian Jaya. Jakarta: Proyek Media Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1980, s. 79. OCLC 899079669. [dostęp 2023-09-16]. (indonez.).
  2. ↑ Antariksa, Sudiyono i Ali 1992 ↓.
  3. ↑ a b c d e Melalatoa 1995 ↓, s. 813.
  4. ↑ Antariksa, Sudiyono i Ali 1992 ↓, s. 54.
  5. ↑ a b Marlina Flassy, Simon Abdi K. Frank, Ilham, Usman Idris, M. Zaenul Muttaqin, Hironimus Darmawaan: Hutan Perempuan: Kearifan Lokal Orang Tobati-Enggros dalam Merawat Ekosistem Hutan Mangrove. Kaliwedi: Wawasan Ilmu, 2022, s. 39. ISBN 978-623-5984-57-5. [dostęp 2023-09-15]. (indonez.).
  6. ↑ a b M. PaulM.P. Lewis M. PaulM.P., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Tobati, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25]  (ang.).
  7. ↑ a b c Donohue 2002 ↓, s. 186.
  8. ↑ Satwiko Budiono, Ganjar Harimansyah: The Revitalisation of Tobati, an Endangered Language of Papua in Indonesia. W: Riitta-Liisa Valijärvi, Lily Kahn (red.): Teaching and Learning Resources for Endangered Languages. Leiden: Brill, 2023, s. 248–262, seria: The Endangered Languages Yearbook 1. DOI: 10.1163/9789004544185_015. ISBN 978-90-04-53969-3. ISBN 978-90-04-54418-5. OCLC 1380804495. (ang.).
  9. ↑ Antariksa, Sudiyono i Ali 1992 ↓, s. 33, 70.
  10. ↑ a b Melalatoa 1995 ↓, s. 814.

Bibliografia

  • I. G. P. Antariksa, Sudiyono, Surmiati Ali: Tobati: kehidupan nelayan di atas laut. Jakarta: Pusat Penelitian dan Pengembangan Kemasyarakatan dan Kebudayaan, Lembaga Ilmu Pengetahuan Indonesia, 1992. OCLC 30616048. (indonez.).
  • Mark Donohue: Tobati. W: Terry Crowley, John Lynch, Malcolm Ross (red.): The Oceanic Languages. Richmond: Curzon Press, 2002, s. 186–203. DOI: 10.4324/9780203820384. ISBN 978-0-203-82038-4. ISBN 978-0-415-68155-1. ISBN 978-0-7007-1128-4. OCLC 847627595. (ang.).
  • M. J. Melalatoa: Ensiklopedi suku bangsa di Indonesia Jilid L–Z. Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 813–814. OCLC 1027453789. [dostęp 2023-09-15]. (indonez.).