Wietnamizacja

Wietnamizacja^[1] (ang. Vietnamization) – koncepcja polityczna wdrażania przez administrację prezydenta USA Richarda Nixona, mająca na celu położenie kresu zaangażowaniu Stanów Zjednoczonych w wojnę w Wietnamie poprzez program „rozbudowy, wyposażania i szkolenia sił południowowietnamskich oraz przypisywania im coraz większej roli bojowej, przy jednoczesnym stałym zmniejszaniu liczby żołnierzy oddziałów bojowych USA”^[2][3]. Polityka ta, wywołana ofensywą Tết, odnosiła się szczególnie do amerykańskich wojsk lądowych, ale nie odrzucała zaangażowania Sił Powietrznych USA, a także innego rodzaju wsparcia dla Wietnamu Południowego, zgodnie z koncepcją Military Assistance Advisory Group. Nieufność obywateli USA do swojego rządu, która narastała po ofensywie Tết, pogłębiła się wraz z publikacją wiadomości o masakrze wietnamskich cywilów w Mỹ Lai (1968), inwazją na Kambodżę (1970) i aferą Pentagon Papers (1971)^[4].

Na posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa Narodowego 28 stycznia 1969 roku gen. Andrew Goodpaster, zastępca gen. Creightona Abramsa i szef Dowództwa Wsparcia Wojskowego w Wietnamie, stwierdził, że Armia Republiki Wietnamu (ARW) stale się doskonali, a moment, w którym można było „odamerykanizować” wojnę, jest bliski. Sekretarz obrony Melvin Laird zgodził się z kwestią merytoryczną, ale nie co do sposobu jej opisania: „Potrzebujemy takiego terminu jak «wietnamizacja», aby położyć nacisk na właściwe kwestie”. Nixonowi natychmiast spodobały się słowa Lairda^[5].

Wietnamizacja wpisuje się w szerszą politykę détente („odprężenia”) administracji Nixona, w której Stany Zjednoczone nie postrzegały już swojej podstawowej strategii jako powstrzymywanie komunizmu, ale jako oparty na współpracy porządek światowy, w której Nixon i jego główny doradca Henry Kissinger skupiali się na szerszej konstelacji sił i większej roli innych mocarstw światowych^[6]. Nixon nakazał Kissingerowi negocjować politykę dyplomatyczną z sowieckim ambasadorem Anatolijem Dobryninem. Nixon nawiązał także kontakty na wysokim szczeblu z Chińską Republiką Ludową. Stosunki USA ze Związkiem Radzieckim i Chinami były w tym momencie ważniejsze niż Wietnam Południowy^[7].

Polityka wietnamizacji, pomimo jej udanego wdrożenia, ostatecznie zakończyła się porażką, ponieważ siły ARW oraz zredukowany komponent amerykański i sojuszniczy nie były w stanie zapobiec upadkowi Sajgonu i zjednoczeniu Wietnamu pod rządami komunistów, którzy w 1975 roku utworzyli Socjalistyczną Republikę Wietnamu^[4][8].