Wyka płotowa
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | |||
Rząd | bobowce | ||
Rodzina | bobowate | ||
Podrodzina | |||
Rodzaj | wyka | ||
Gatunek | wyka płotowa | ||
Nazwa systematyczna | |||
Vicia sepium L. Sp. pl. 2:737. 1753 | |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
najmniejszej troski | |||
|
Wyka płotowa (Vicia sepium L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny bobowatych. Występuje na dużej części Azji i w całej niemal Europie, rozprzestrzenia się też w innych regionach[4]. W Polsce gatunek pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich.
Morfologia
- Pokrój
- Bylina czepiająca się innych roślin za pomocą wąsów.
- Łodyga
- Wiotka, pokładająca się, rozgałęziona, graniasta, o długości 30–70 cm. Roślina wytwarza rozgałęziające się rozłogi.
- Liście
- Nieparzysto-pierzaście złożone z 5–7 par listków. Listki jajowate, orzęsione. Listek szczytowy oraz pierwsza para listków przekształcone są w wąsy czepne. U nasady liścia złożonego orzęsione przylistki o oszczepowatym kształcie.
- Kwiaty
- Jednostronne, wyrastające w kącie liścia i dużo krótsze od niego grono złożone z 2–5 siedzących lub krótkoszypułkowych kwiatów motylkowych. Kwiaty długości 1–1,5 cm, kielich o nierównych ząbkach (dwa górne wyraźnie mniejsze od pozostałych), nagi lub nieco tylko owłosiony. Korona dołem żółtawa, poza tym koloru ciemnoliliowego z czerwonymi smugami.
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: łąki, lasy, zarośla, przydroża. Roślina miododajna, nektar powstaje w miodnikach u nasady rurki pręcików. Kwitnie od maja do czerwca, a czasami również jesienią. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Trifolion medii[5]. Jest wybitnie przystosowana do zapylania krzyżowego przez owady o długim aparacie gębowym, głównie duże trzmiele. Tylko one mogą dostać się do nektaru. Pod ciężarem owada siadającego na łódeczce wysuwa się słupek, który pod znamieniem ma gęste włoski z przyklejonym pyłkiem z pręcików (roślina jest przedprątna, nie może więc w tym czasie zapylić się własnym pyłkiem). Pyłek ten przykleja się do brzusznej strony owada i może być przez niego przeniesiony na inny kwiat wyki, w którym słupek jest już dojrzały. Mniejsze trzmiele nie mogąc się dostać do nektaru, często wygryzają otwór w dolnej części kwiatu nie pośrednicząc w jego zapylaniu.
Zastosowanie
- Roślina pastewna o średniej wartości użytkowej. Źle znosi zgryzanie i dlatego na pastwiskach szybko zanika.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-26] (ang.).
- ↑ Vicia sepium, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych. Warszawa. ISBN 83-01-14439-4.
Bibliografia
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- D. Gayówna, Ewa Śliwińska: Rośliny łąk. Warszawa: PZWS, 1960.
- SNL: gjerdevikke
- BioLib: 39962
- EoL: 703228
- EUNIS: 170357
- Flora of China: 200012360
- Flora of North America: 200012360
- FloraWeb: 6335
- GBIF: 2974786
- identyfikator iNaturalist: 127345
- IPNI: 525130-1
- ITIS: 26357
- NCBI: 347188
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): ild-7863
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:525130-1
- Tela Botanica: 71787
- identyfikator Tropicos: 13035027
- USDA PLANTS: VISE
- CoL: 5BCWQ