Zamek w Jezioranach
 nr rej. 288 (J/22) z 31.05.1957 (d. zamek biskupi) |
Zamek biskupów warmińskich w Jezioranach |
| Państwo |  Polska
|
| Miejscowość | Jeziorany |
| Zniszczono | 1783-1789 |
Położenie na mapie Jezioran |
Położenie na mapie Polski |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego |
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego |
Położenie na mapie gminy Jeziorany |
 53°58′35″N 20°44′35″E/53,976389 20,743056 |
 | Multimedia w Wikimedia Commons | |
Zamek w Jezioranach – mieści się w zakolu Symsarny, przy Placu Zamkowym.
Zbudowany w stylu gotyckim przez biskupa Jana I z Miśni i Jana Stryprocka w latach 1350-1373 jako siedziba starostów biskupich warmińskich.
Zamek przypominał zamki w Reszlu i Działdowie. Miał plan czworokąta ze zbudowaną od północy narożną wieżą, która w dolnej części była czworoboczna, a w górnej okrągła. Wjazd do zamku prowadził od wschodu przez most nad fosą i bramę w budynku zamkowym (nieistniejącym). Bramę wjazdową flankowały dwie wieżyczki. Od południa znajdowało się gdanisko ustępowe z prowadzącym do niego gankiem. Z czworoboku zabudowań zachowały się jedynie dolne kamienne partie budynku zachodniego. Od strony miasta znajdowało się przedzamcze z zabudowaniami gospodarczymi. W XVIII wieku na przedzamcze wchodziło się przez most wsparty na sześciu łukach i ceglaną bramę z herbem biskupa, natomiast po stronie północnej dziedzińca przedzamcza znajdował się budynek z muru pruskiego mieszczący stodołę i stajnię, a w południowej części budynek mieszczący wozownię[1].
W 1414 roku w czasie "Wojny głodowej" wojska króla Władysława Jagiełły zdobyły zamek oraz miasto, które zostało spalone[1]. W 1453 roku zamek obsadziło zaciężne wojsko kapituły warmińskiej. W lutym następnego roku doszło do buntu mieszkańców przeciwko biskupowi warmińskiemu. Mieszkańcy otworzyli bramy miasta i zamku zaciężnemu oddziałowi czeskiemu w służbie króla Kazimierza Jagiellończyka. W 1472 roku zamek stał się celem ataku wojsk biskupa warmińskiego, jednak załoga polska obroniła i utrzymała zamek do roku 1477, kiedy to oddziały biskupa Mikołaja Tungena zdobyły zamek[1]. Wojna popia zakończyła się w 1479 roku zawarciem układu pomiędzy biskupem i królem w Piotrkowie oraz inkorporacją Warmii do Korony. Podczas wojny pruskiej w 1520 roku Albrecht von Hohenzollern na czele swych wojsk zdobył i spalił Jeziorany[1]. Zamek został odbudowany w XVI wieku i stanowił rezydencję biskupów warmińskich aż do I rozbioru Polski w 1772 roku. W 1700 roku biskup Załuski założył u stóp zamkowego wzgórza ogród[1]. Około 1713 roku prace remontowe na zamku prowadzono na polecenie biskupa Teodora Potockiego[1]. W 1772 roku zamek przejęło państwo pruskie. W 1783 zamek zniszczył pożar, a następnie do 1789 został rozebrany przez administrację pruską. Na fundamentach północnej części skrzydła zachodniego zbudowano w 1790 roku ratusz miejski. Pozostałą część głównego skrzydła zajął budynek gospodarczy. W roku 1905 na jego miejscu powstał budynek mieszkalny.
Zachowały się gotyckie mury przyziemia i piwnice skrzydła zachodniego oraz fragmenty narożnej wieży. Obecnie siedziba Urzędu Miejskiego. Pod skarpą zdziczały park, dawny ogród włoski[2].
Przypisy
Bibliografia
- Haftka Mieczysław, Zamki krzyżackie w Polsce - szkice z dziejów, Wydawnictwo CONSORT i Muzeum Zamkowe w Malborku, Malbork-Płock, 1999, ISBN 83-86-206-27-6
- Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan, Leksykon zamków w Polsce, Arkady, Warszawa 2001, ISBN 83-213-4158-6
nr rej. 288 (J/22) z 31.05.1957 (d. zamek biskupi) 
53°58′35″N 20°44′35″E/53,976389 20,743056 
