1330

1330. po kalendarima

Gregorijanski	1330. (MCCCXXX)
Ab urbe condita	2083.
Islamski	730–731.
Iranski	708–709.
Hebrejski	5090–5091.
Bizantski	6838–6839.
Koptski	1046–1047.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1385–1386.
• Shaka Samvat	1252–1253.
• Kali Yuga	4431–4432.
Kineski
• Kontinualno	3966–3967.
• 60 godina	Yang Metal Konj (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11330.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1330 (MCCCXXX) bila je redovna godina koja počinje u ponedjeljak (1. januar/siječnja po julijanskom kalendaru).

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 13. 1. - Umro je Friedrich Lijepi, formalni habsuburški kralj Njemačke, uz Ludwiga IV, i stvarni vojvoda Austrije i Štajerske. Kao vojvode ga zajednički nasleđuju mlađa braća Albrecht II Mudri, ili Hromi (do 1358) i Otto (do 1339, od 1335. imaju i Korušku, Kranjsku i dio Tirola).
• februar - Car Ludwig IV se nakon skoro tri godine vraća u Nemačku iz Italije.

• 19. 3. - Edmund od Woodstocka, earl od Kenta, polustric kralja Edwarda III pogubljen je nakon optužbe za zaveru protiv kralja - vlast u ovom trenutku drže Roger Mortimer, vrlo nepopularan, i kraljica majka Isabella.

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 17. 4. - Felician Záh pokušao ubiti ugarsku kraljevsku porodicu u Višegradu, pošto je poljski princ Kazimir, kraljičin brat, silovao njegovu kćerku Claru, kraljičinu dvorsku gospođicu - kralj i kraljica su ranjeni, Zah je ubijen na mestu, njegovi rođaci su brutalno kažnjeni.^[1]
• 25. 4. - Proletnji Frankfurtski sajam je dobio privilegij od cara Ludwiga (jesenski postoji od 1240).
• 28. 4. - Car Ludwig je osnovao benediktinsku opatiju Ettal kod sela Ettal na jugu Bavarske.
• proleće - Bugarski car Mihajlo III Šišman i vizantijski Andronik III Paleolog se dogovorili oko zajedničkog napada na Srbiju.^[2]
• 1. 5. - Pripreme za sukob: srpski kralj Stefan Uroš III zabranjuje Mlečanima uvoz robe i oružja u Bugarsku, okuplja "keltske" i "alemanske" plaćenike. Bugarski kralj od ranije sakuplja tatarske i osetske najamnike, ima i savez sa vlaškim knezom Basarabom.^[3]
• 3. 5. - Umro trapezuntski car Aleksije II Veliki Komnin, nasleđuje ga sin Andronik III (do 1332).

• jun - Papa je izdao bulu za krstaški pohod protiv Katalonske kompanije, Walter VI od Brienne je neuspešno vodi 1331-32 u Grčkoj, uz pomoć napuljskog kralja.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• jul, prva polovina - Car Andronik III je došao u Makedoniju, do pelagonijske ravnice, očekujući bugarskog vladara.^[2]
• 28. 7. - Bitka kod Velbužda (dan. Ćustendil) - Stefan Dečanski potukao bugarskog cara Mihaila III Šišmana i sprečio bugarsko-vizantijski napad na Srbiju.

• avgust - Stefan ulazi u Bugarsku, do prestonice Trnova. Usput su mu nudili bugarski presto, ali on je za vladara postavio svog sestrića, i Mihajlovog sina, Ivana Stefana i potvrdio bugarske plemiće i dostojanstvenike u posedima i zvanjima.^[4]
  • Andronik za to vreme napušta Makedoniju i zatim koristi bugarske probleme.^[5]
  • Stefan Dečanski je zatim zauzeo neka grčka mesta, kao Veles, Prosek, Štip, Črešće, Dobrun...
  • Kralj nakon bitke izdaje Dečansku hrisovulju, osnivačku povelju Manastira Visoki Dečani.
  • U ovim ratovanjima se istakao mladi kralj Dušan, sledeće zime izbija sukob između njega i oca, uz podstrek vlastele.^[6]

• 25. 8. - Bitka kod Tebe u Andaluziji: kastiljske snage su uz pomoć škotskih vitezova porazile Granađane i zauzele zamak. U bici je poginuo James Douglas, lord Douglas, koji je sa sobom nosio srce pokojnog kralja Roberta Brucea.
• 25. 8. - Antipapa Nikola V ispoveda grehe pred papom Ivanom XXII, koji ga razrešuje.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 19. 10. - Edward III je sa svojim družbenicima uhapsio Rogera Mortimera u Nottinghamskom zamku, čime započinje ličnu vladavinu malo pre 18-tog rođendana - Mortimer je pogubljen pred kraj novembra.
• jesen - Andronik III je zauzeo bugarske crnomorske gradove^[7] (Mesemvrija, Anhijal itd.) - otežana situacija cara Ivana Stefana (zbačen je krajem zime).
• leto-jesen? - Ugarski kralj Karlo Robert je krenuo na vlaškog vojvodu Basaraba: zauzima Severin i daje ga erdeljskom vojvodi, pošto je odbio Basarabove ponude, nastavlja dalje i zauzima njegovo sedište Curtea de Argeș a Basarab beži u planine.

• 9 - 12. 11. - Bitka kod Posade: vlaški vojvoda Basarab I je potukao ugarskog kralja Karla Roberta u Karpatima.

• 9. 12. - Nikola Babonić dobija kraljevom poveljom grad Ostrožac s Dobernicom i posjede duž Une do Krupe - Nikola se istakao u borbi kod Posade kada je ranjen.^[8]

Kroz godinu

• c. Pećka patrijaršija: podignuta je Crkva Bogorodice Odigitrije.^[9] U ovo doba je napravljena i crkva sv. Nikole i priprata sa pirgom.^[10]

• c. Vlastelin Mladen Vladojević podigao Crkvu Svetog Spasa u Prizrenu.
• U manastiru Lesnovo je napisan Stanislavov prolog (ili Lesnovski prolog).
• 1329/1330 - U povelji bana Stjepana II knezu Grguru Stjepaniću konkretno se pominje Crkva bosanska.^[11]
• Andrea Pisano je uradio predložak za jedna od vrata na Firentinskoj krstionici, venecijanski livci u bronzi ih završavaju 1336.
• c. 1328-30 - Henrik Suzo napisao popularno duhovno djelo Das Büchlein der ewigen Weisheit, "Knjižicu vječne mudrosti" (proširena latinska verzija Horologium Sapientiae 1334-37).
• Darmstadt u Njemačkoj i Tarnów u Poljskoj imaju gradska prava.
• 1329/30 - Franjevac Odorik iz Pordenonea se vratio sa svojih putovanja do Kine.
• Nakon 1330. su retki procesi Inkvizicije protiv katara.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1330.

• 15. 6. - Edward Crni Princ, nasljednik engleskog prijestolja († 1376)
• 4. 7. - Ashikaga Yoshiakira, japanski šogun († 1367)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1330.

• 3. 5. - Aleksije II Veliki Komnin, trapezuntski car (* 1282)
• 28. 9. - Elizabeta Češka, češka kraljica, majka cara Karla IV (* 1292)

Reference

Literatura

• Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409), Vjekoslav Klaić (archive.org)
• Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I)