Karni

Karni (latinski: Carni) su bili pripadnici naroda čiji su jezik i kultura bili srodni Keltima a njihovo se postojanje i djelovanje postavlja u vrijeme od IV stoljeća pne. i to na području istočnih Alpa. Tvrdi se i da je ovo pleme pripadalo grupi venetskih naroda, tako historičar J.J. Wilkes navodi da jezik kojim su govorili Karni, Histri, Veneti i Liburni bio drugačiji od jezika kojim su govorila njima susjedna ilirska plemena. Prema tome, Karne treba posmatrati odvojeno od Ilira ili ih svrstati u miješanu, venetsko-ilirsku, grupu naroda. (Za posljednju tvrdnju može poslužiti logičko razmišljanje koje pretpostavlja neminovni međusobni kontakt, kulturnu razmjenu, stvaranje saveza i jačanje tih saveza, između ostalog, uspostavljanjem rodbinskih veza sklapanjem "miješanih" brakova između pripadnika susjednih plemena te česte seobe, tipične za antiku, tokom kojih su se davali i primali uticaji i dodatno usložnjavala struktura etničkih bića.) U području koje je tako gusto naseljeno keltskim plemenima nije teško zaključiti da su sve etničke grupe keltskog porijekla, pa su tako i Karni proglašeni Keltima^[1]. Prema još jednoj teoriji Karni, zapravo grupa nekoliko plemena, su bili srodni Venetima, Ilirima i Japodima a kasnije su, pod uticajem Kelta, postali keltizirani.

Historija

Oko 400. godine pne. Karni su sa ravnica oko rijeka Rajne i Dunava doselili na područje istočnih Alpa (teritorije današnje Slovenije i sjevero-istočne Italije) oko rijeke Soče i gornjeg toka Save ^[2] . Veoma brzo Karni ostvaruju kontakt sa Venetima, Histrima i Liburnima te skupa stvaraju tzv. kaštelijersku kulturu (graditelji utvrđenih naselja - kaštela). Prema imenu Karni nazvani su Karnijski Alpi (italijanski: Alpi Carniche, njemački: Karnische Alpen), historijska pokrajina Kranjska i grad Kranj, u Sloveniji.

U II stoljeću pne. Karni potpadaju pod vlast antičkog Rima, preciznije, 115. godine pne. konzul Marco Emilio Scauro (oko 163-89. godine pne.) postiže konačni trijumf nad Karnima. Pod rimskom uticajem Karni su relativno brzo latinizirani.

Plemena Skordisci, Breuci, Karni i Dardanci su bili najranija prepreka rimskoj ekspanziji na Balkan ali kasnije su odigrali bitnu ulogu u odbrani rimskih provincija od upada Germana^[3].

U kasnijim stoljećima, pod pritiskom nadolazećih Slavena i Germana, teritorija Karna se sužava samo na planinska područja i dijelu nizije u Furlaniji (Friuli, Italija).

O Karnima su pisali antički historičari Livije, Plinije i Strabon.

... /Gali/ uložiše žalbu pred Senatom na C. Cassiusa, koji bješe konzul prethodne godine a sad je služio kao vojni tribun u Makedoniji... za uništenje polja alpskih plemena koja su bila prijatelji Rima i odvođenje hiljada u ropstvo... Požalili su se i Karni, Histri i Japodi. Obavijestili su Senat da je Cassius prvo zatražio da mu daju vodiče prema Makedoniji... a onda se okrenuo i napao njihovu teritoriju, prolijevajući krv, silujući i paleći...; Livije u Ab Urbe Condita, 43.5

Izvori

↑ Ivica Degmedžić: Sjeverno i istočno područje Ilira, str. 57
↑ http://www.newadvent.org/cathen/08696a.htm "Between the upper Save and the Sotcha lived the Carni".
↑ http://www.unrv.com/provinces/pannonia.php "... Carni were early enemies of Roman expansion, but later would play an important role in defending the territory from Germanic incursions".

Izvori i vanjski linkovi

The Illyrians by J. J. Wilkes, 1992, ISBN 0-631-19807-5
Enciklopedija Slovenije; knjiga 5, Mladinska knjiga, Ljubljana, 1991
Panonija
Ivica Degmedžić: Sjeverno i istočno područje Ilira (referat sa Simpozijuma o Ilirima u antičko doba, Sarajevo, 10.05.1966)

Iliri - Ilirija - Ilirik - Veliki ilirski ustanak

Ilirski vladari

Agron - Balej - Bardilis - Baton - Epulon - Gencije - Glauk - Grabos - Klit - Longar - Mitilos - Monun - Pineus - Pleuratus - Demetrije Hvaranin - Skerdileda - Sira - Teuta

Ilirski gradovi

Aenona - Albanopolis - Amantia - Andetrium - Arduba - Basanija - Daorson - Damastion - Delminijum - Doklea - Lihnidos - Meteon - Narenta - Nezakcij - Ninia - Promona - Risinium - Škodra - Uscana