Veliki Borak

Veliki Borak
Trg Palih boraca
Osnovni podaci
Država	Srbija
Grad	Beograd
Opština	Barajevo
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	1287
Geografija
Koordinate	44°32′06″N 20°21′01″E / 44.535°N 20.350333°E / 44.535; 20.350333
Veliki Borak Veliki Borak (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	11462
Pozivni broj	011
Registarska oznaka	BG

Koordinate: 44° 32′ 06" SGŠ, 20° 21′ 01" IGD

Veliki Borak je naselje u opštini Barajevo u Gradu Beogradu. Kuće su grupisane duž seoskih puteva, pa je naselje više zbijenog tipa. Deli se na Gornju i Donju malu, Trnjačku i Starovlašku mahalu. Po popisu iz 1818. godine koji je rađen po uputniku kneza Miloša, Borak ima 59 kuća sa 169 duša, a 1844. ima 92 kuća.

Istorija

Prema zapisu Milana Milićevića, a prema predanju, na mestu crkvenac je bio neki manastir Borak, pa je po njemu selo dobilo ime. Reč „veliki“ dopisana je uz ime Borak zbog velikih događaja koji su u selu odigrani za vreme Prvog srpskog ustanka.

U vreme Prvog srpskog ustanka, ovaj kraj je dao više znamenitih ličnosti među kojima su najpoznatiji Knez Sima Marković iz Velikog Borka i veliki junak Milisav Čamdžija, koji je ostao zapamćen po tome što je prvi ispred ustanika ušao u beogradsku tvrđavu Kalemegdan («Haj braćo Srbi, krila sokolova! K meni, k meni, ja sam na endeku. I Čamdžija već na topu sedi»! Na ovaj, Čamdžijin znak, pojačan je pritisak i čitava Beogradska varoš bila je osvojena).

U Velikom Borku je 1805. godine održana prva Narodna skupština ustaničke Srbije. Na Skupštini je ustanovljen Praviteljstvuješći sovjet srpski, prvi organ izvršne vlasti u Srbiji. Za predsednika Sovjeta izabran je prota Mateja A. Nenadović, a za sovjetnika Beogradske nahije Pavle Popović iz Vranića. U Velikom Borku, za vreme Prvog srpskog ustanka radila je i prva pošta u Srbiji.

U vreme Drugog svetskog rata, ovo selo je trpelo četnički teror, zbog podrške partizanima. 3. bataljon Posavske brigade Avalskog korpusa JVUO, čiji je komandant bio Milorad Todorović "Sitničar", 18. decembra 1943. je uhapsio veću grupu meštana Velikog Borka, Leskovca i Šiljakovca. Oni su u zatvoreni u selu Veliki Borak, gde su maltretirani. Istog dana desetoro je streljano, dok je više desetina osuđeno na javno batinanje.

Demografija

U naselju Veliki Borak živi 1060 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,4 godina (40,7 kod muškaraca i 44,1 kod žena). U naselju ima 459 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,80.

Ovo naselje je u velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija

Godina	Stanovnika




1948.	1420	^[1]
1953.	1455
1961.	1421
1971.	1231
1981.	1294
1991.	1283	1239
2002.	1334	1287

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi	1248	96.96%
Crnogorci	7	0.54%
Romi	6	0.46%
Jugosloveni	5	0.38%
Makedonci	3	0.23%
Muslimani	2	0.15%
Hrvati	1	0.07%
Ukrajinci	1	0.07%
Slovenci	1	0.07%
Rumuni	1	0.07%
nepoznato	10	0.77%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[2]


	m	ž
?	3	6
80+	10	15
75-79	28	36
70-74	36	48
65-69	35	46
60-64	37	47
55-59	33	28
50-54	62	53
45-49	63	54
40-44	40	37
35-39	40	31
30-34	41	35
25-29	54	37
20-24	39	35
15-19	35	38
10-14	39	23
5-9	33	24
0-4	32	34
prosek	40.7	44.1

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	328	355	371	368	385	402	459

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	121	113	76	78	40	21	8	1	1	-	2.80

Domaćinstva

**Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	556	178	316	39	21	2	546

**Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosečan broj članova
Broj domaćinstava	93	307	129	14	3

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	302	100	-	1	56	18	23	26	1	36
Ženski	170	62	-	-	14	2	4	17	5	5
Oba	472	162	-	1	70	20	27	43	6	41
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	1	7	8	2	1	18	-	-	4
Ženski	2	5	11	7	26	7	1	-	2
Oba	3	12	19	9	27	25	1	-	6

Reference

↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7