Ajitasyon
[değiştir | kaynağı değiştir]Psikomotor ajitasyon, genellikle ruhsal bozukluklar veya çevresel etkenlere bağlı olarak ortaya çıkan, kişinin davranışsal ve duygusal açıdan aşırı hareketli, huzursuz ve yerinde duramaz hale geldiği klinik durumdur. Belirtiler; ani ve tutarsız hareketler, hızlı konuşma, tekrarlayan jestler, öfke patlamaları veya aşırı heyecan tepkileri şeklinde görülebilir. [1]
Nedenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ajitasyon; nevroz, psikoz, nörolojik hastalıklar veya diğer ruhsal yetersizlik durumlarında gözlenebilir. Ayrıca stres, çevresel engeller, ilaç veya madde kullanımı, metabolik bozukluklar ve beyin hasarı da ajitasyona yol açabilir. [2]
Belirtileri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yerinde duramama, sürekli hareket etme ihtiyacı
- Yüksek sesle ve hızlı konuşma
- Sinirlilik, sabırsızlık, tahammülsüzlük
- El, kol veya bacaklarda sürekli kıpırdanma
- Duygusal dalgalanmalar
Türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Ajitasyon, nedenine göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir:
- Nevroz kaynaklı ajitasyon: Öfke patlamaları, umutsuzluk, çevreye uyum sağlayamama.[3]
- Psikoz süreçlerinde ajitasyon: Ajitasyon nöbetleri, kontrolsüz heyecan, yoğun huzursuzluk.[4]
Tanı ve Tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ajitasyon tek başına bir hastalık değil, altta yatan psikiyatrik veya nörolojik bir durumun belirtisidir. Tanı koymak için klinik değerlendirme yapılır ve gerekirse laboratuvar, görüntüleme veya psikiyatrik testler uygulanır. Tedavi, nedene yönelik olarak ilaç, psikoterapi veya destekleyici yaklaşımları içerebilir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Sadock, B. J., & Sadock, V. A. (2014). Kaplan & Sadock's Synopsis of Psychiatry. Wolters Kluwer.
- ^ American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5-TR)
- ^ Gelder, M., Mayou, R., & Geddes, J. (2012). Psychiatry. Oxford University Press.
- ^ Stahl, S. M. (2013). Stahl's Essential Psychopharmacology. Cambridge University Press
- ^ Levenson, J. L. (2018). The American Psychiatric Publishing Textbook of Psychosomatic Medicine. American Psychiatric Pub