 | Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Mayıs 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Demirci Mehmet Efe (1885, Pirlibey, Nazilli - 1961,[1] Aydın), Türk Kurtuluş Savaşı'nda Kuvâ-yi Milliye önderi.
1885 yılında Pirlibey, Nazilli'de doğdu. Babasının mesleğinden dolayı Demirci lakabını aldı. Askerlik görevini İzmir 5. Depo Alayı'nda demirci olarak yaparken Ermeni bir yüzbaşıdan yediği dayak üzerine firar etti. Köyüne dönen Demirci Mehmet, burada rahat durmayınca Çakırcalı Mehmet Efe tarafından Ödemiş'in Fata köyüne imam olarak gönderildi. Çakırcalı'nın ölümünden sonra Yörük Ali Efe çetesine katılan Demirci Mehmet Efe, cesareti ve gözüpekliği sayesinde çete içinde önemli bir konum aldı ve kısa zamanda Aydın ve Ödemiş havalisinde zorlu ve amansız bir efe oldu.
Kuvâ-yi Milliye dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]İzmir'in İşgalinden sonra Balkıcalı Hacı İbrahim Efe ile beraber 11 Temmuz'da resmen Kuvâ-yi Milliye'ye katıldı. Kedisine "Umum Aydın ve Havalisi Kuvva-yı Milliye Kumandanı" unvanını uygun gördü. Partizan çetesinin finansmanı için
- Ziraat Bankası Bozdoğan Şubesi soygunu;
- Derviş Ağa'nın oğlunu başarılı bir şekilde kaçırdıktan sonra fidye olarak toplam 5.000 lira sızdırmak;
- İstanbul Hükümeti'nin Nazilli'de teftişe çıkmış olan Jandarma Genel Komutanı'nı rehin almak (Komutan ancak Demirci'nin mühimmat talebinin yerine getirilmesinden sonra serbest bırakılacaktır.) gibi eylemleri gerçekleştirmiştir.[2]
Sonra Kurtuluş Savaşı'nda bağımsızlık mücadelesine katıldı.
TBMM Hükümeti'nin 9 Aralık 1920 tarihinde aldığı bir karar, Afyonkarahisar dolaylarındaki Atlı Takip Kuvvetleri'nin düzenli orduya süvari birlikleri olarak katılmasını öngörmekteydi. Albay Refet Bey'in 300 adamıyla birlikte süvari alay komutanı olarak düzenli orduya katılması yönündeki teklifini, Çerkez Ethem'in telkinleriyle dikkate almayan Demirci Mehmet Efe'nin üzerine kuvvet gönderilmiştir. Albay Refet Bey komutasındaki süvari birliklerinin 11 Aralık'ta başlattıkları harekât sonunda Demirci Mehmet Efe'nin adamları ele geçirilmiştir. Yaşı uygun olanlar düzenli ordu birliklerine katılmış, diğerleri terhis edilmiştir. Demirci Efe ise 30 Aralık 1920 tarihinde TBMM Hükûmeti'ne teslim olmuştur. Efe, Nazilli-Dualar köyüne yerleşmiştir. Yanına, çok güvendiği Jandarma Yüzbaşı Nuri Bey'in seçtiği 50 kişilik bir muhafız kuvveti bırakılmıştır.
1961 yılında Aydın'a geçmiş ve Aydın'da ölmüştür.[3]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir] | Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
- ^ Demokrat İzmir gazetesinin, 6 Şubat 1961 tarihli nüshası
- ^ Yamauchi, Masayuki. "Reflections on the Social Movements during the National Liberation War of Turkey: A Tentative Analysis of Partisan Activities in Western Anatolia". 1978. Journal of Asian and African Studies.
- ^ Akcan, Erol (11 Ocak 2015). "MİLLİ MÜCADELE'DEN SONRA DEMİRCİ MEHMET EFE". Atatürk Yolu Dergisi. 15 (57): 0-0. doi:10.1501/Tite_0000000430. ISSN 1303-5290.