Yüksel Caddesi
39°55′09.6″K 32°51′20.1″D / 39.919333°K 32.855583°D / 39.919333; 32.855583
Yüksel Caddesi; Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan bir caddedir. Şehir merkezindeki önemli ulaşım, alışveriş ve sosyalleşme merkezlerinden biri olmasının yanı sıra tarihi boyunca ev sahipliği yaptığı yürüyüşler, protesto gösterileri ve siyasi olaylarla tanınır. Caddenin Kızılay Meydanı tarafındaki çıkışında Türk heykeltıraş Metin Yurdanur tarafından 1990 yılında yapılmış olan İnsan Hakları Anıtı bulunur.
Tarihçe
Yüksel Caddesi, Ankara'nın ilk nazım planlarından biri olan ve 1929 yılında uygulamaya geçirilen Jansen Planı'na göre; Yeni Şehir bölgesindeki Karanfil ve Konur Sokak ile birlikte Kızılay Meydanı'nın artalanında bürokratlar ve milletvekilleri adına iki-üç katlı konutların inşa edileceği bir yerleşim hattı olarak tasarlanmıştı. Fakat 1940'lı yılların ardından bölgedeki diğer sokak ve caddeler gibi Yüksel Caddesi de hızla ticaretin hakim olduğu ve konutların işyerlerine çevrildiği bir bölge haline geldi.[1] 1975 yılında kabul edilen Ankara Metropoliten Alan Nazım Planı (AMANP) çerçevesinde Sakarya Caddesi ile yakın çevresinin yayalaştırılması projesi kapsamına dahil edilmiş ve 1978'de tamamlanan etüt çalışmaları sonrasında caddenin Atatürk Bulvarı ile Mithatpaşa Caddesi arasındaki yaklaşık 450 metrelik[2] bölümü trafiğe kapatılmıştır.[3][4]
Olaylar
- Kasım 2016:
- Türkiye'de yaşanan 15 Temmuz Darbe Girişiminin ardından darbenin planlanması ve yürütülmesinde payı olduğu iddia edilen Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları, çeşitli makamlarda görev yapan devlet memurları ve akademisyenler hakkında bir dizi tasfiye süreci başlatıldı. Bu süreçte OHAL kararnameleriyle görevlerinden alınan Selçuk Üniversitesi öğretim üyesi Nuriye Gülmen ve Mardin’de öğretmenlik yapan Semih Özakça; Kasım 2016 itibarıyla Yüksel Caddesi'ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde oturma eylemleri yapmaya başladılar. Defalarca gözaltına alınıp sonrasında serbest bırakılan ikili, Kasım ayı boyunca caddedeki eylemlerini sürdürdü.[5][6]
- Gülmen ve Özakça ile aynı dönemde benzer sebeplerden ötürü işinden kovulan sosyolog Veli Saçılık da hakkını aramak üzere caddede eylem yaparken polisler tarafından yerde sürüklenerek gözaltına alındı.[7]
- Mart 2017: Gülmen ve Özakça, 9 Mart 2017 tarihinde İnsan Hakları Anıtı önünde açlık grevine başladı.
- Mayıs 2017: Başladıkları açlık grevinin 76. gününde, Gülmen ve Özakça gözaltına alınarak tutuklandı. Duruma tepki gösteren ve aralarında genel başkan yardımcısı Veli Ağbaba'nın da olduğu bir grup CHP'li milletvekili Yüksel Caddesi'ne gelerek oturma eylemi başlattı.[8][9]
Güzergâh
Atatürk Bulvarı'ndan başlayarak doğuya doğru yaklaşık 800 metre boyunca uzanan Yüksel Caddesi, diğer uçta Libya Caddesi ile birleşerek son bulur. Bu güzergâh boyunca Karanfil Sokak, Selanik Caddesi ve Bayındır Sokak gibi şehir merkezinin diğer önemli ulaşım arterleriyle kesişir.
Kaynakça
- ^ Dinçer, Özgün (2016). "Sokak Siyasetinin Bir Örneği Olarak Yüksel-Konur Sokaklar" (PDF). İLEF. 3 (2). Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi. ss. 53-78. 18 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ Hülagü Kaplan; Deniz Hilal Deniz (2016). "Yaya Yolu Sürekliliğinde Peyzaj Kalitesinin Artırılması: Ankara Yüksel Caddesi Örneklem Alan Çalışması". I. Ulusal Ankara Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Kongresi. Ankara Üniversitesi. ss. 266-276. ISBN 978-605-136-243-4. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ Bayraktar, Nuray (Haziran 2013). "Tarihe Eş Zamanlı Tanıklık: Ulus ve Kızılay Meydanlarının Değişim Süreci" (PDF). Ankara Araştırmaları Dergisi. 1 (1). ss. 20-35. 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ Nihan Oya Memlük; Müge Akkar Ercan (9 Eylül 2016). "Bir Kent Bulvarından Ana Artere Dönüşüm Süreci: Atatürk Bulvarı Örneği" (PDF). 80 Sonrası Mekan ve Planlama. Ankara: Gazi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi. ss. 217-237. ISBN 978-975-507-283-8. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ Kural, Beyza (10 Kasım 2016). ""İşimi İstiyorum" Diyen Akademisyen Bugün de Yüksel Caddesi'nde Olacak". Ankara: Bianet. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Açığa alınan akademisyen Nuriye Gülmen 13'ncü kez gözaltına alındı". Cumhuriyet. 23 Kasım 2016. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "'Hayata Dönüş' operasyonunda kolunu, OHAL'de işini kaybeden Veli Saçılık'a yaka paça gözaltı!". T24. 24 Kasım 2016. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "CHP Milletvekilleri oturma eyleminde". Ankara: BirGün. 24 Mayıs 2017. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
- ^ "Başkent'te protesto gerginliği". Hürriyet. 24 Mayıs 2017. 27 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2021.
