Samochód pancerny wz. 28

Ten artykuł od 2021-07 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Samochód pancerny wz. 28

Model samochodu pancernego wz. 28 podarowany marsz. Piłsudskiemu w roku 1932
Dane podstawowe
Państwo	Polska
Typ pojazdu	samochód pancerny
Trakcja	półgąsienicowa
Załoga	3 osoby (dowódca, strzelec i kierowca)
Historia
Prototypy	1925
Produkcja	1927–1930
Wycofanie	1939
Egzemplarze	90
Dane techniczne
Silnik	1 silnik gaźnikowy 4-cylindrowy Citroën B-14 o mocy 20 KM przy 2100 obr./min.
Transmisja	mechaniczna
Poj. zb. paliwa	59 l
Pancerz	3 – 8 mm
Długość	3,50 m
Szerokość	1,40 m
Wysokość	2,10 m
Prześwit	0,28 m
Masa	bojowa: około 2 300 kg
Osiągi
Prędkość	22 – 25 km/h
Zasięg pojazdu	275 km
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	bez przygotowania: 0,50 m
Kąt podjazdu	35
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 działko Puteaux wz. 18 kal. 37 mm lub 1 karabin maszynowy Hotchkiss wz. 25 kal. 7,92 mm
Użytkownicy
Polska
Multimedia w Wikimedia Commons

Samochód pancerny wz. 28 – półgąsienicowy samochód pancerny konstrukcji polskiej z okresu międzywojennego.

W połowie lat 20. XX wieku Wojsko Polskie uzbrojone było w dalszym ciągu w przestarzałe już samochody pancerne pochodzące z czasów I wojny światowej. Dysponowano tylko 43 egzemplarzami, różnych marek i typów^{[potrzebny przypis]}. Częściowo stanowiły one zdobycz wojenną (m.in.: Austin i Garford)^[1]. Część została opancerzona w kraju (Ford FT-B)^[2]. Niewielką liczbę samochodów pancernych Peugeot zakupiono we Francji^[3].

W tej sytuacji, na wiadomość o rewelacyjnych francuskich samochodach półgąsienicowych, powołano komisję techniczną, która w 1924 roku zakupiła we Francji ponad 135 podwozi samochodów Citroën-Kegresse B2 10CV. Postanowiono, że część z nich otrzyma nadwozia ciężarowe, zaś 90 sztuk zostanie przebudowane na samochody pancerne własnej konstrukcji. Zaproponowane komisji samochody francuskie, budziły zbyt wiele zastrzeżeń.

Pancerne nadwozie dla nich zostało opracowane w Polsce. Jego kształt był podobny do ówczesnych francuskich projektów półgąsienicowych samochodów pancernych, budowanych w małej serii. Projekt opancerzenia opracowali: inż. R. Gabaud z Biura Konstrukcyjnego Wojskowego Biura Badań Inżynierii i inż. J. Chaciński z Centralnych Warsztatów Samochodowych w Warszawie^{[potrzebny przypis]}. Samochody montowane były w Centralnych Warsztatach Samochodowych (CWS) w Warszawie^[4]. Komplet blach pancernych wykonywała Huta Baildon w Katowicach. Dwa pierwsze prototypy zostały zbudowane w 1925 roku. Pierwsza seria samochodów została oddana wojsku już w 1927. Nowe pojazdy zostały przyjęte do uzbrojenia Wojska Polskiego w 1928 roku, pod oznaczeniem: samochód pancerny wzór 28 (wz. 28). Do 1930 roku zbudowano wszystkie zamówione pojazdy^[5].

Poszczególne serie wozów różniły się między sobą szczegółami budowy, przede wszystkim miały dwa warianty pancernego nadwozia, wcześniejszy i późniejszy. Miały one również jeden z dwóch wariantów uzbrojenia. Około jedna trzecia samochodów była uzbrojona w krótkolufowe działko kaliber 37 mm Puteaux wz.18, a reszta uzbrojona była w jeden 7,92 mm karabin maszynowy Hotchkiss wz.25.

Od razu nowe samochody pancerne zaczęły wchodzić na uzbrojenie samodzielnych szwadronów samochodów pancernych istniejących przy poszczególnych dywizjach kawalerii. Początkowo zostały przyjęte z uznaniem. Potem zaczęły wychodzić na jaw niedostatki konstrukcji. Okazało się, że podwozie półgąsienicowe nie spełniało wszystkich oczekiwań: prędkość maksymalna była niska, mechanizm gąsienicowy wymagał bardziej skomplikowanej obsługi, a własności w jeździe terenowej były tylko nieznacznie lepsze od pojazdów kołowych^[5]. Również szybko zużywały się gumowe gąsienice.

Z tych powodów w 1933 roku podjęto decyzję o przebudowie posiadanych samochodów pancernych wz. 28 na pojazdy całkowicie kołowe, w drodze zamiany mechanizmu gąsienicowego na most napędowy z kołami bliźniaczymi. W wyniku tej przebudowy powstał samochód pancerny wz. 34, będący podstawowym samochodem pancernym Wojska Polskiego w kampanii wrześniowej 1939.

Na samochody pancerne wz. 34 przebudowano najprawdopodobniej 87 samochodów wz. 28, a pozostałe kilka sztuk używane były w dalszym ciągu do szkolenia. W kampanii wrześniowej 1939 utworzono z nich improwizowany pluton pod dowództwem por. Feliksa Uścińskiego.

• TomaszT. Szczerbicki TomaszT., Samochody pancerne w Wojsku Polskim 1921 – 1939, „Wojsko i Technika – Historia” (5/2016), Zespół Badań i Analiz Militarnych, 2016, ISSN 2450-2480 .

• Polski samochód pancerny wz. 28. derela.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-01)].