Velika Krsna
| Velika Krsna | |
|---|---|
|
| |
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija |
| Grad | Beograd |
| Opština | Mladenovac |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo (2022) |  2693 |
| Geografija | |
| Koordinate | 44°28′25″N 20°48′11″E / 44.473666°N 20.803°E / 44.473666; 20.803 |
  Velika Krsna Velika Krsna (Srbije) | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski kod | 11408 |
| Pozivni broj | 011 |
| Registarska oznaka | BG |
Koordinate: 44° 28′ 25" SGŠ, 20° 48′ 11" IGD
Velika Krsna je naselje u Gradskoj opštini Mladenovac u Gradu Beogradu. Prema popisu iz 2011. bilo je 2693 stanovnika.
Istorija
Velika Krsna je starije naselje. Idući Kusatku, blizu potoka Brestovice, nalazi se mesto Crkvine, gde se do pre jednog veka poznavao temelj od zidina; sada se tu nailazi na poloče i kamenje. Severno od izvora Vrela po njivama se nalaze velike čvrste ploče. Predanje veli da je nekada od Trobara pa do Radijevaca bila „čaršija“. U Vlajičkom Kraju, u neposrednoj blizini Vlajičkog groblja, je bunar Krsna, po kome je i selo dobilo ime. Priča se da je tu nekada bilo selo.
Krsna se kao naseljeno mesto pominje u prvim desetinama 18. veka. Na karti iz doba Austrijske vladavine (1718.-1839. g.)zabeležena je pod imenom Kerstina. Godine 1723. Krsna je imala 25 domova. U početku 19. veka Krsna se pominje u Haračkim spiskovima i imala je 1822. g. 81 kuću. Godine 1846. imala je 140 kuća, a po popisu iz 1922. godine. Krsna je imala 688 kuća sa 4002 Stanovnika.
Veliku Krsnu su po predanju, osnovali preci Vlajića i njihove su kuće bile u Reci. Preci Vlajića: Vladislav (Vlaja), Vladimir i Radisav došli su iz Crne Gore. Za njima su došli preci Stepanjaca (koji danas imaju razna prezimena) koji su starinom od Sjenice. Posle Drenovčana su došli preci Mirkovića (Marko, Marko i Rajko) koji su „Vlasi“. (podaci krajem 1921. godine).[1][2]
Velika Krsna je selo nastalo u 18. veku, a prva trajnija građevina u selu je kapela Šindrija izgrađena 1836. godine. Ona se nalazila na današnjem pijačnom mestu sve do 1923. godine, kada je njena drvena građa iskorišćena pri gradnji parohijskog doma. Današnji parohijski hram, posvećen prazniku rođenja Presvete Bogorodice, je građen od 1889. do 1901. godine. Hram je 1904. godine osveštao mitropolit Inokentije (Pavlović).
Velika Krsna je dosta rano dobilo osnovnu školu, tako da je već 1851. godine otpočelo izvođenje nastave. Prvi učitelj bio je Jakov Krupežević, sin mesnog paroha Mateje Krupeževića. Za porodicu Krušežević vezana je crkveno-školska istorija sela u 19. i u prvoj polovini 20. veka. U istoj porodici se sveštenički čin prenosio s kolena na koleno, a plac za izgradnju crkve darovala je ista porodica.
U Velikoj Krsni 1869. godine uvedeno je besplatno školovanje, i to po prvi put u Srbiji. Tada je u budžetu opštine Velika Krsna uneta stavka da se „za potrebe učenika besplatno kupuju knjige, sveske, hartije, pera, mastilo, olovke i sve što mu kao đaku treba.“[3].
Zdravstvena stanica izgrađena je i otvorena 1970. godine.
Današnjica
Velika Krsna danas iz sela prerasta u manje gradsko naselje. Godine 1992. završena je nova zgrada osnovne škole, a od školske 2001/02. uvedena je informatika kao izborni predmet; opremu su kupili roditelji učenika. U školi se izučavaju tri strana jezika: engleski, nemački i ruski.
Godine 2008. u Velikoj Krsni otpočela je izgradnja vodovoda, a u planu je i renoviranje zgrade zdravstvene stanice.
Demografija
U naselju Velika Krsna živi 2610 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,5 godina (41,7 kod muškaraca i 43,2 kod žena). U naselju ima 949 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,42.
U naselju su Srbi u apsolutnoj većini (98% prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Etnički sastav prema popisu iz 2002. | ||||
|---|---|---|---|---|
| Srbi | 3218 | 98.92% | ||
| Makedonci | 5 | 0.15% | ||
| Hrvati | 2 | 0.06% | ||
| Rusi | 1 | 0.03% | ||
| Romi | 1 | 0.03% | ||
| Muslimani | 1 | 0.03% | ||
| Mađari | 1 | 0.03% | ||
| nepoznato | 24 | 0.73% | ||
Stanovništvo prema polu i starosti [5]
| m | ž | |||
| ? | 20 | 25 | ||
| 80+ | 41 | 50 | ||
| 75-79 | 74 | 105 | ||
| 70-74 | 107 | 128 | ||
| 65-69 | 89 | 101 | ||
| 60-64 | 68 | 103 | ||
| 55-59 | 88 | 83 | ||
| 50-54 | 140 | 96 | ||
| 45-49 | 148 | 122 | ||
| 40-44 | 131 | 94 | ||
| 35-39 | 77 | 88 | ||
| 30-34 | 105 | 96 | ||
| 25-29 | 96 | 87 | ||
| 20-24 | 87 | 86 | ||
| 15-19 | 99 | 107 | ||
| 10-14 | 105 | 97 | ||
| 5-9 | 90 | 94 | ||
| 0-4 | 62 | 64 | ||
| prosek | 41.7 | 43.2 | ||
Domaćinstva
|
|
Domaćinstva
|
|
Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija | Proizvodnja i snabdevanje... | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 816 | 359 | - | - | 293 | 18 | 16 | 35 | 1 | 38 |
| Ženski | 457 | 276 | - | - | 67 | - | 3 | 33 | 1 | 7 |
| Oba | 1273 | 635 | - | - | 360 | 18 | 19 | 68 | 2 | 45 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 1 | 8 | 10 | 11 | 11 | 11 | - | - | 4 | |
| Ženski | 1 | 1 | 3 | 22 | 38 | 5 | - | - | - | |
| Oba | 2 | 9 | 13 | 33 | 49 | 16 | - | - | 4 |
Zanimljivosti
U Velikoj Krsni kao kapelan (1931-33, 1936-39) i paroh deluje o. Dragoš Brajer, rođeni Bečlija i Nemac, koji je kao oficir inžinjerac austrougarske okupatorske vojske, za vreme Prvog svetskog rata prešao na pravoslavlje i oženio se ćerkom velikokršljanskog prote Nikole Krupeževića.
Reference
- ↑ Podaci su uzeti iz: „Naselja“ knj.19 (dr. B. M. Drobnjaković: Smederevsko podunavlje i Jasenice
- ↑ Literatura „Letopis Podunavskih mesta“(Beč 1998) period 1812 – 1935 g. Letopisa, po predanju, Podunavskih mesta i običaji nastanak sela ko su bili Dosenjenici čime se bavili meštani
- ↑ Obrazovanje u Opštini Mladenovac[mrtav link]
- ↑ Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
- ↑ Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7
Literatura
- Izvor: Monografija Podunavske oblasti 1812—1927, sastavio dr Vladimir Margan biv. predsednik Oblasnog odbora, komesar oblasne samouprave, objavljeno (1927. g.) „Napredak Pančevo,
- „Letopis“: Podunavska mesta i običaji Marina (Beč, 1999. g.).
Letopis period 1812—2009. godine. Sastavio od Pisanih tragova, Letopisa, po predanju mesta u Južnoj Srbiji, mesta i običaji nastanak sela ko su bili Doseljenici čime se bavili meštani
- Napomena
U uvodnom delu autor je dao kratak istorijski pregled ovog područja od praistorijskih vremena do stvaranje države Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Najveći prilog u ovom delu čine »Letopisi« i trudio se da ne propusti nijednu važnu činjenicu u prošlosti opisivanih mesta.
Spoljašnje veze
 | Portal Beograd |
- Zvanična prezentacija Crkvene opštine velikokršljanske Arhivirano 2013-04-27 na Wayback Machine-u
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
- Satelitska mapa (Wikimapia)
- Gugl satelitska mapa (Maplandia)
- Plan naselja na mapi (Mapquest)
- p
- r
- u
Amerić • Beluće • Beljevac • Velika Ivanča • Velika Krsna • Vlaška • Granice • Dubona • Jagnjilo • Kovačevac • Koraćica • Mala Vrbica • Markovac • Međulužje • Mladenovac (varoš) • Mladenovac (selo) • Pružatovac • Rabrovac • Rajkovac • Senaja • Crkvine • Šepšin
