Otwock

Otwock

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rzeka Świder, Teatr im. Stefana Jaracza, Ratusz miejski, LO im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Budynek w stylu „świdermajer” przy ul. Kościelnej
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	otwocki
Gmina	miejska
Aglomeracja	warszawska
Prawa miejskie	9 listopada 1916
Prezydent	Jarosław Margielski
Powierzchnia	47,3 km²
Populacja (31.12.2022) • liczba ludności • gęstość	40 950[1] 937 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 22
Kod pocztowy	od 05-400 do 05-403
Tablice rejestracyjne	WOT
Położenie na mapie powiatu otwockiego Otwock
Położenie na mapie Polski Otwock
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Otwock
52°06′22″N 21°15′57″E/52,106111 21,265833
TERC (TERYT)	1417021
SIMC	0921237
Hasło promocyjne: Otwock Miasto z Dobrym Klimatem
Urząd miejski ul. Armii Krajowej 5 05-400 Otwock
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Otwock – miasto w województwie mazowieckim, siedziba powiatu otwockiego.

Otwock leży w dawnej ziemi czerskiej historycznego Mazowsza^[2], w Dolinie Środkowej Wisły, nad rzeką Świder. Wchodzi w skład aglomeracji warszawskiej, a od centrum stolicy oddalony jest o około 23 km.

Do 1916 r. tereny obecnego Otwocka częściowo należały do gminy wiejskiej Otwock (od 1917 r. przemianowanej na gminę Karczew).

Według danych z roku 2002^[3] Otwock ma obszar 47,3 km², w tym:

• użytki rolne: 29%
• użytki leśne: 23%

Miasto stanowi 7,7% powierzchni powiatu.

Sąsiednie gminy: Celestynów, Józefów, Karczew, Konstancin-Jeziorna, Wiązowna.

Nazwa obecnego miasta Otwocka nawiązuje bezpośrednio do dawnej, centralnej siedziby dóbr otwockich, którą był pobliski Otwock Wielki. Sprzyjało temu wydzielenie w XIX i XX w. terenów obecnego miasta Otwocka z tychże dóbr i potoczne określanie tej ziemi, jako „fragmentu dóbr Otwock”. W XV-wiecznych zapiskach dotyczących Otwocka Wielkiego, nazwa wsi pojawia się kilkukrotnie zapisana jako: Otwosko (1407 – w związku ze sporną sprawą graniczną między Ostrowcem a Otwockiem^[4]), Othwoczsko (1408), Othwoczsk (1413), Odwoczsko (1429), Odwoczsko (1437). Średniowieczna nazwa brzmiała Otwocsko. Powstała ona z dodania przyrostka -ьsko do wyrażenia ot- woda. Staropolskiemu ot odpowiadają dzisiejsze od i ot. Użycie takiego wyrażenia mogło być związane z położeniem miejscowości w obfitym w wodę starorzeczu Wisły^[5], będącym częścią zalewowych terenów Urzecza.

Tereny dzisiejszych powiatów otwockiego, mińskiego i garwolińskiego w okresie powstania styczniowego wchodziły w skład powiatu stanisławowskiego oraz garwolińskiego^[6]. Organizacja spiskowa cywilna i wojskowa w przeddzień powstania rozwijała się powoli. Na początku powstania miała ona za zadanie przerzut części poborowych z Warszawy do formujących się oddziałów na terenie Podlasia.

Otwock jako miejscowość sanatoryjno-uzdrowiskowa zaistniał dzięki budowie Kolei Nadwiślańskiej pod koniec XIX w. – Otwock Sanatoryjny. Jednym z prekursorów działalności wypoczynkowej był malarz i rysownik Michał Elwiro Andriolli, który w roku 1880 zamieszkał na północ od Karczewa w folwarku Anielin zakupionym od Zygmunta Kurtza, byłego właściciela majątku Otwock Wielki. Status uzdrowiska nadała całemu regionowi działalność karczewskiego lekarza dra Józefa Mariana Geislera, który jako pierwszy otworzył gabinet w Otwocku. Geisler ordynował w Otwocku najpierw tylko w czasie sezonu, później zaś przeniósł się tu na stałe. Do dziś dnia przy obecnej ulicy Dr.J. Geislera można oglądać pozostałości jego domu. W 1893 r. utworzył on pierwsze w Polsce stałe sanatorium nizinne chorób płuc.

W sierpniu 1900 roku w mieście odbył się II Zjazd SDKPiL^[7]

Prawa miejskie od 1916 roku, siedziba władz powiatu. W mieście wiele willi w stylu świdermajer, zaprojektowanych przez Michała Elwiro Andriollego, przed II wojną światową uzdrowisko, gdzie przebywali m.in. Józef Piłsudski oraz Władysław Reymont, który tu pisał „Chłopów”. W 1924 r. Otwock został uznany za uzdrowisko posiadające charakter użyteczności publicznej^[8].

W latach 1931-1938 w mieszkaniu stolarza Stanisława Brzezińskiego ps. „Staszek” przy ul. Słonecznej (ob. Marusarzówny) mieściła się jedna z większych drukarń Komunistycznej Partii Polski, gdzie drukowano prasę i odezwy^[9].

W 1936 roku, jako pierwszy w Polsce, został zelektryfikowany odcinek linii kolejowej z Otwocka do Warszawy.

Przed 1939 r. większość mieszkańców Otwocka stanowili Żydzi^[10]. W pierwszej połowie 1936 roku w mieście doszło do ekscesów o podłożu antysemickim^[11].

W listopadzie 1940 Niemcy utworzyli w mieście getto dla ludności żydowskiej. Składało się one z dwóch części: mieszkaniowej i kuracyjnej^[12].

Zostało ono zlikwidowane 19 sierpnia 1942 roku, kiedy to otwoccy Żydzi zostali wywiezieni, a następnie wymordowani w obozie zagłady w Treblince. Opis relacji polsko-żydowskich w Otwocku czasie II wojny światowej, funkcjonowania i likwidacji otwockiego getta opisał w swojej książce Spowiedź Calek Perechodnik^[13].

Zakład dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Żydów „Zofiówka” w Otwocku był jednym z 24 miejsc, gdzie rozpoczęto niemiecką akcję T4 mającą na celu eksterminację niepełnosprawnej psychicznie ludności, a będącą wstępem do uruchomienia eksterminacji na szeroką skalę (Holocaust). W sierpniu 1942 zamordowano tam 110 niepełnosprawnych umysłowo osób narodowości żydowskiej.

W czasie wojny liczba mieszkańców spadła z 20 tys. do 12 tys.

Na podstawie dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 zostały utworzone miejsca odosobnienia, więzienia i ośrodki pracy przymusowej dla „hitlerowskich zbrodniarzy oraz zdrajców narodu polskiego”. Obóz pracy nr 150 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło w Otwocku^[14].

Po wojnie zlikwidowano zbudowaną na początku XX wieku kolej wąskotorową z Jabłonny przez Warszawę do Karczewa. W 1958 roku uruchomiono w Świerku, dzielnicy Otwocka, pierwszy w Polsce reaktor jądrowy „EWA”, później drugi „Maria”. W 1967 miasto utraciło status uzdrowiska. Po reformie administracyjnej zlikwidowano powiat, który przywrócono w 1999.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego.

Otwock – niegdyś letnisko i kolebka specyficznego stylu „świdermajer”, a także uzdrowisko. Szczególne role w kształtowaniu tych funkcji miejscowości, a tym samym dla historii Otwocka odegrały dwie nietuzinkowe postacie: Michał Elwro Andriolli i dr Józef Marian Geisler. Nieco upraszczając: pierwszy odkrył Otwock dla letników, drugi dla kuracjuszy

• Michał Elwiro Andriolli
• Geisler Józef Marian

Herb to charakterystyczny znak miejskiej wspólnoty. Symbol ten pojawił się w II połowie XIII w. wraz z kodyfikacją prawa miejskiego. Od samego początku jego wzór ściśle określały reguły heraldyczne. Otwock w swojej 100- letniej historii w roli miasta „dorobił” się już dwóch... a nawet trzech herbów. Pierwszy otwocki herb został zatwierdzony jeszcze przed nadaniem praw miejskich 7 sierpnia 1916 r. z inicjatywy radnego Edwarda Kasperowicza i był w użyciu do 1927 r. Od tego roku oficjalnym znakiem Otwocka jest dzisiaj nam znany herb. Chyba każdy otwocczanin wie, jak on wygląda. Kogo byśmy się nie spytali, to usłyszymy, że widać na nim pół orła w koronie i kielich z wężem będącym symbolem medycyny, co nawiązuje do uzdrowiskowej przeszłości miasta. Nowy symbol miasta został zatwierdzony przez Radę Miejską 2 sierpnia 1926 r., a przez wojewodę warszawskiego 16 maja 1927 r. Projekt herbu wykonał artysta plastyk Józef Tom.

Obecny herb Otwocka jest dwupolowy. W polu prawym, czerwonym, znajduje się połowa - zwróconego na prawo - białego polskiego orła w złotej koronie oraz ze złotymi szponami i dziobem. W polu lewym, złotym (kolor żółty), widnieje połowa szarego kielicha, z którego wypełza zielony wąż zwrócony w lewą stronę. Zastosowane barwy na tarczy herbowej nie są przypadkowe. W heraldyce, zarówno tak szlacheckiej jak i miejskiej, barwy wykazywały zależność od barw herbu dynastii i państwa. Kolorami dominującymi w heraldyce polskiej są więc czerwień i srebro. Kolor czerwony oznacza wspaniałomyślność, hart ducha i waleczność, a kolor złoty - wiarę, stałość, mądrość, chwałę, doskonałość. W przypadku Otwocka możemy mówić o harcie ducha i mądrości, mając na myśli jego uzdrowiskową przeszłość. Połowa wizerunku koronowanego orła nawiązuje do dawnego herbu województwa warszawskiego i do herbu państwowego, co jest elementem jednoznacznie osadzającym Otwock w konkretnym miejscu na mapie Polski

Ciekawszą symbolikę ma pole lewe, gdzie znajduje się pół kielicha z wypełzającym zeń wężem. Przez długie lata na herbach pokazywanych publicznie prezentowano cały kielich z wężem, a nawet kielich z wężem owijającym się wokół niego. Każde z tych wyobrażeń nawiązuje do postaci greckiej bogini zdrowia Higiei (Hygieia, Hygieja, Hygea, Hygia, Higieja), której atrybutem był kielich z wężem (tzw. Kielich Higiei). Według greckiej mitologii Higieja była córką boskiego lekarza Asklepiosa (rzymskiego Eskulapa) i Epione oraz siostrą Panakei (Panacei). Bogini czczona była wraz z Asklepiosem często pojawiając się w orszaku ojca, uosabiając… zdrowie. Jej rzymską odpowiedniczką była Salus.

Połączenie kielicha z wężem ma bogate znaczenie mitologiczne. W kielichu podawano wino, ale także ziołowe mikstury lecznicze. Wąż natomiast jest zwierzęciem, którego jad może zabić, ale jednocześnie zrzuca swoją skórę i regeneruje siły. Ze względu na swe linienie („odradzanie się”) symbolizuje ciągłą samoodnowę życia, ozdrowienie, długowieczność, uzdrawianie. Wysunięty jadowy języczek przypomina natomiast o ostrożności i odpowiedzialności, z jaką należy korzystać z darów natury. Kielich tutaj symbolizuje zdrowie, a wąż ciągłą samoodnowę życia, ozdrowienie, długowieczność i uzdrawianie, czyli dokładnie to, czego oczekujemy od kuracji w uzdrowisku. Z czasem Kielich Higiei stał się symbolem farmacji – aptek (czasami mylnie uznawany jest za ogólny symbol medycyny, której faktycznym godłem jest laska Asklepiosa-Eskulapa), a od jej imienia nazwano dział medycyny zajmujący się wpływem środowiska na zdrowie ludzkie, czyli higienę.

Miasto Otwock nie jest oficjalnie podzielone na dzielnice, lecz obowiązują nazwy zwyczajowe^[17]:

• Jabłonna
• Kresy
• Mlądz
• Soplicowo
• Śródborów
• Śródmieście
• Świder Wschodni
• Świder Zachodni
• Świdry Wielkie
• Świerk
• Teklin
• Wólka Mlądzka
• Ługi

TERYT podaje następujące integralne części miejscowości, wszystkie o statusie „części miasta”: Anielin, Bojarów, Jabłonna, Jabłonna-Górki, Kresy Nadbrzeskie, Ługi, Mlądz, Natalin, Soplicowo, Śródborów, Świder, Świdry Wielkie, Świerk, Teklin, Tolin, Wólka Mlądzka, Zamlądz.

Średnia temperatura i opady dla Otwocka

Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru
Średnie temperatury w dzień [°C]	1	2	6	13	19	22	24	23	18	12	5	1
Średnie temperatury w nocy [°C]	-4	-4	-1	3	8	12	13	13	9	5	1	-3
Opady [mm]	16.5	20.3	22.1	29.2	34.3	48.8	57.7	38.4	35.3	25.1	27.9	23.9
Źródło: msn weather[18] 15.12.2008

Pod koniec 2023 roku w Otwocku liczba ludności wyniosła 40 203 osób, z czego 19 197osoby stanowili mężczyźni, natomiast kobiety stanowiły 22 006 osób.

Podział mieszkańców Otwocka na grupy wiekowe

Lp.	Nazwa grupy	Kobiety	Mężczyźni	Ogółem
1.	w wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej)	3 617	3 904	7 521
2.	w wieku produkcyjnym (18-60 lat kobiety, 18-65 lata mężczyźni)	11 474	12 156	23 630
3.	w wieku poprodukcyjnym ( 60 lat i więcej - kobiety, 65 lat i więcej mężczyźni)	5 915	3 137	9 052

Liczba zameldowanych mieszkańców Otwocka z podziałem na płeć

Lp.	Rok	Kobiety	Mężczyźni	Ogółem
1.	2019	22 968	19 963	42 931
2.	2020	22 707	19 717	42 424
3.	2021	22 392	17 492	41 884

• Ratusz z końca lat 20. XX w. (przebudowana willa z XIX wieku), ul. Armii Krajowej 5
• Kościół św. Wincentego à Paulo, ul. Kopernika 1
• Obserwatorium magnetyzmu ziemskiego, ul. Brzozowa 2
• Obraz Matki Boskiej Swojczowskiej
• Willa „Albinów”, ul. Lelewela 3
• Willa „Kolonia Jadzin”, ul. Kochanowskiego 6/7/8
• Willa, ul. Bagatela 24
• Willa „Julia”, ul. Warszawska 23
• Willa Gurewicza w Otwocku w stylu świdermajer. Prawdopodobnie jedna z najdłuższych drewnianych budowli w Europie
• Dworzec kolejki wąskotorowej z 1914 r., ul. Wawerska 9
• Sąd (dawna Willa Racówka), ul. Czaplickiego 7
• Dom, ul. Zamenhofa 4
• Dom, ul. Poniatowskiego 11
• Kasyno z lat 30. XX w. (planowano wtedy uruchomienie tu kasyna gry, ale ostatecznie w Polsce 1918–1939 tego typu hazard nie został zalegalizowany; w tym budynku była restauracja i kino, obecnie szkoła ponadpodstawowa).
• Cmentarz żydowski w Otwocku
• Schron niemiecki z 1940 r.
• Dom mieszkalny z 1924, róg ul. Zielnej i ul. Wyzwolenia
• Dawny szpital przeciwgruźliczy
• Budynek w stylu świdermajer, ul. Kościelna

• droga ekspresowa S17, tzw. Szosa Lubelska
• droga wojewódzka nr 801, czyli Wał Miedzeszyński
• ulica lokalna przez Wawer, połączenie z węzłem Trasy Siekierkowskiej i Łazienkowskiej

• Szybka Kolej Miejska oraz Koleje Mazowieckie zapewniające częste połączenie Otwocka z Warszawą Zachodnią, przez Warszawę Śródmieście

• PKP Intercity zapewniający bezprzesiadkowy dojazd do Warszawy, Bydgoszczy, Lublina, Rzeszowa, Łodzi czy Wrocławia

W 1914 roku otwarto nowy odcinek trasy kolei wąskotorowej WAWER – KARCZEW. Było to przedłużenie trasy kolei jabłonowskiej, istniejącej już wtedy od 14 lat. Na odcinku otwockim pokrywała się z obecnymi ulicami: Turystyczną, Wawerską, Staszica, Karczewską.

Cała linia miała wtedy ponad 40 km: JABŁONNA II (Zegrzyńska) – Modlińska – Jagiellońska – zjazd nad Wisłę – bulwar wiślany – Warszawa Most – bulwar wiślany – Zamoyskiego – Grochowska – Płowiecka – Wawer – Anin – Kaczy Dół – Borków – Radość – Falenica – Jarosław – Józefów – Świder – Otwock – KARCZEW.

Początkowo linia stawała się coraz bardziej atrakcyjna. Z czasem jednak napotykano na próby wycofania kolei jabłonowskiej. Wielokrotnie też zawieszano kursowanie linii na niektórych odcinkach, ale głównie z przyczyn wojennych.

W 1952 r. wskutek likwidacji środkowej części trasy doszło do rozdzielenia linii na dwa oddzielne odcinki: północny (funkcjonujący jeszcze do 1956 roku) oraz południowy. Ostatni, czterokilometrowy odcinek kolei OTWOCK – KARCZEW zlikwidowano w 1963 roku.

Obecnie widać charakterystycznie daleko odsuniętą zabudowę po wschodniej stronie ul. Karczewskiej i Wawerskiej. To pozostałość po trasie kolei. Zachował się też budynek stacji (Wawerska 9A/11).

Otwock jest częścią aglomeracji warszawskiej i sieć komunikacji miejskiej nadzoruje Zarząd Transportu Miejskiego.

Obecnie kursuje 6 linii:

• 702 (od 1956 jako 132^[20], później jako linia S, następnie od 1959 roku przekształcona w 202^[21], zaś od 1985^[22] jako 702)

– trasa na terenie Otwocka: … – Orla – Powstańców Warszawy – Park Miejski – Urząd Skarbowy – Olszowa – Batorego – Okrzei – Tysiąclecia – Świdry Wielkie (z powrotem: Świdry Wielkie – Okrzei – Mazurska – Batorego – Olszowa – Szpital Powiatowy – Park Miejski – Hoża – Orla –).

• L20 – trasa na terenie Otwocka: OTWOCK-KUPIECKA – Kupiecka – Staszica –Świderska – Orla (powrót: Orla – Andriollego – Kupiecka) – Powstańców Warszawy – Andriollego – Pułaskiego – Poniatowskiego – Narutowicza – ... – RZAKTA
• L22 – trasa na terenie Otwocka: OTWOCK-KUPIECKA – Kupiecka – Staszica – Świderska – Orla (powrót: Orla – Andriollego – Kupiecka) – Powstańców Warszawy – Andriollego – Filipowicza – Żeromskiego – Szosa Lubelska – Wspaniała – Wypoczynkowa – Żeromskiego – Szosa Lubelska – Wiązowna (Urząd Gminy)

• L51 – linia na terenie Otwocka i Karczewa, następca linii L46: – Warsztatowa – Miziołka – Wysockiego – Bednarska – Stare Miasto – Pomnik Kolei Wąskotorowej – Os. Ługi – Szpital Powiatowy – Hoża – Orla
• S1 (SKM) – trasa na terenie Otwocka: – Świder – Otwock
• N72 – nocna linia łącząca Karczew oraz Otwock z Dworcem Centralnym w Warszawie. W latach 2007–2012 kursowała jako N75. Po 8 latach przerwy wróciła i została wydłużona do Karczewa
• M1^[23] - bezpłatna komunikacja miejska łącząca Ługi, Kresy oraz Świder z Centrum Otwocka (Danuty - Orla - Jasna)
• M2^[24] - bezpłatna komunikacja miejska łącząca Mlądz oraz Śródborów z centrum Otwocka (Mlądz - Orla - Śródborów)
• W1 Speed^[25] - bezpłatna linia łącząca Otwock z Metrem Imielin w Warszawie

Historyczne linie komunikacji miejskiej:

• 220 – kursowała w latach: 1984-1985
• 250 – kursowała w latach: 1985-1991
• 251 – kursowała w latach: 1985-1991
• 720 – kursowała w latach: 1985 oraz 1991-1993
• 721 – kursowała w latach: 1985 oraz 1991-1993
• N75 – kursowała w latach: 2007-2012
• ŚWIDRY WIELKIE – kursowała w latach: 1966-1980 (linia sezonowa, kursująca w okresie letnim w dni wolne od pracy)

• Europejskie Centrum Kształcenia Pascal w Otwocku
• Pascal Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych
• Pascal Policealna Szkoła Zawodowa

Żłobek

• Żłobek Miejski w Otwocku, ul. Wronia 7
• Żłobek Miejski w Otwocku, ul. Karczewska 48

Uczelnie

• Akademia Nauk Stosowanych WSGE im. A. De Gasperi

Przedszkola

• Domowe Przedszkole, ul. Szkolna 50
• Przedszkole nr 3, ul. Jodłowa 14
• Przedszkole nr 4, ul. Dwernickiego 1
• Przedszkole nr 6, ul Kubusia Puchatka 28
• Przedszkole nr 10, ul. Kochanowskiego 6
• Przedszkole nr 12, ul Batorego 34
• Przedszkole nr 15, ul. Majowa 44
• Przedszkole nr 16, ul. Karczewska 27A
• Przedszkole nr 17, ul. Czaplickiego 7A
• Przedszkole nr 18, ul. Komunadrów 4
• Przedszkole nr 20, ul. Majowa 230

Szkoły ponadpodstawowe

• Liceum Ogólnokształcące nr I im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Otwocku
• Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego
• Katolickie Liceum im. Królowej Jadwigi
• Zespół Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych im. Stanisława Staszica
• Zespół Szkół Nr 2 im. Marii Skłodowskiej-Curie w Otwocku, dawniej Technikum Nukleoniczne

Szkoły podstawowe^[26]

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Władysława Reymonta
• Szkoła podstawowa nr 2 im. Ireny Sendlerowej
• Szkoła podstawowa nr 3 im. Tomasza Morusa
• Szkoła podstawowa nr 4 im. Józefa Piłsudskiego
• Szkoła Podstawowa nr 5 im. Jadwigi Korczakowskiej
• Szkoła Podstawowa nr 6 im. Michała Elwiro Andriollego
• Szkoła Podstawowa nr 7 im. Batalionu „Zośka”
• Szkoła Podstawowa nr 8 im. Gen. Juliana Filipowicza
• Szkoła Podstawowa nr 9 im. Jana Pawła II
• Szkoła Podstawowa nr 12 im. Kornela Makuszyńskiego
• Szkoła Podstawowa Niepubliczna nr 56
• Szkoła Podstawowa Niepubliczna nr 96 i Społeczne Gimnazjum nr 1 im. Świętej Rodziny

Na terenie powiatu działały cztery telewizje regionalne: „Halotv” „Pixel tv”, „Otwock tv”, „Linia tv” oraz tygodnik "Linia Otwocka". Obecnie funkcjonują następujące portale internetowe: HaloOtwock,IOtwock, Portalotwocki.pl.

Na terenie miasta Otwock znajdują się trzy jednostki straży pożarnej: Komenda Powiatowa PSP, OSP Otwock-Jabłonna oraz OSP Otwock Wólka Mlądzka. Miasto posiada również Komendę Powiatową Policji oraz Bazę Pogotowia Ratunkowego.

• Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu:
  • grupa medytacyjna w Otwocku^[27]

• Kościół rzymskokatolicki, dekanat otwocki i dekanat Otwock-Kresy^[28][29]:
  • Otwock – parafia pw. św. Wincentego á Paulo (1911);
  • Otwock – parafia księży Pallotynów pw. Zesłania Ducha Świętego (1989)
  • Otwock – parafia bł. Ignacego Kłopotowskiego (2005);
  • Otwock Świder Zachodni – parafia pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus (1950);
  • Otwock Kresy – parafia pw. Matki Bożej Królowej Polski (1978);
  • Otwock Śródborów – parafia pw. Niepokalanego Serca Maryi (1983);
  • Otwock Świder Wschodni – parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej (1985);
  • Otwock Wólka Mlądzka – parafia pw. św. Józefa Oblubieńca NMP (1987);
  • Otwock Ługi – parafia pw. Miłosierdzia Bożego (1989);
  • Otwock Mlądz – parafia pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy (1992).

• Kościół Chrześcijan Baptystów w RP:
  • zbór „Droga Życia”^[30][31]
• Zbór Baptystyczny „Berea”

• Świadkowie Jehowy:
  • zbory: Otwock-Centrum, Otwock-Kresy (Sala Królestwa)^[32].

• Wspólnota Chrześcijan:
  • Wspólnota Chrześcijan Warszawa/Otwock^[33]

W mieście działa od 1924 roku Otwocki Klub Sportowy, w sezonie 2023/2024 występujący w klasie B.

W mieście działa od 1963 r. Oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego im. Michała Elwiro Andriollego. Otwocki PTTK obecnie zajmuje się prowadzeniem:

• Centrum Informacji Turystycznej,
• Pracowni Krajoznawczej,
• konserwacją i znakowaniem szlaków turystycznych,
• gromadzeniem materiałów dotyczących historii regionu otwockiego, szeroko rozumianej tematyki grobownictwa wojennego i związanych ze szlachecką przeszłością regionu.

W Otwocku również mieści się siedziba Zespołu Mazowieckich Parków Krajobrazowych oraz Muzeum Ziemi Otwockiej. Dziś walory turystyczne miasta i powiatu to rzeka Świder, która powoli jest oczyszczana po długoletnim okresie zanieczyszczenia, a także sosnowe lasy wchodzące w skład Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. W pobliżu znajduje się również rezerwat przyrody „Na Torfach”.

Komitet wyborczy	Kadencja 2014–2018[34]	Kadencja od 2018-2024[35]	Kadencja od 2024
Platforma Obywatelska	1	4	6
Prawo i Sprawiedliwość	10	10	5
Samorządowa Inicjatywa Mieszkańców	–	3	-
Stowarzyszenie Inicjatywa dla Miasta	1	–	-
Przyjazny Otwock	–	3	-
OTW	3	–	-
Wspólnota Samorządowa Powiatu Otwockiego	3	–	-
Chrześcijańska Inicjatywa Społeczna	2	–	-
Niezależny	1	1	-
Trzecia Droga	-	-	1
KWW Jarosława Margielskiego	-	-	9

Burmistrzowie

• Witold Kasperowicz (1916-1916)
• Józef Kwieciński (1916-1917)
• Georg Opitz (1917-1917)
• Stanisław Wróblewski (1917-1919)
• Izydor Klimontowicz (1919-1920)
• Michał Górzyński (1920-1934)
• Otto Samojłowicz-Salomonowicz (1934-1937)
• Jan Gadomski 1937-1939

W okresie II Wojny

• Jan Gadomski 1939–1944

Naczelnicy

• Feliks Betkier (1970–1975) oraz (1975–1980)
• Andrzej Wilczewski (1984–1986)
• Andrzej Mielcuch 1986

Prezydenci

• Andrzej Mielcuch (1986–1989)
• Krystyna Kubiak 1989
• Andrzej Bodalski (1989–1990)
• Antoni Fedorowicz (1990–1994)
• Andrzej Zyguła (1994–1998)
• Sławomir Dąbrowski (1998–2001)
• Krzysztof Boczarski (2001–2002)
• Andrzej Szaciłło (2002–2006)
• Zbigniew Szczepaniak (2006-2018)
• Jarosław Tomasz Margielski (od 2018)

Przewodniczący Rady Miasta:

• Alicja Azulewicz-Rek (2002–2006)
• Dariusz Kołodziejczyk (2006–2010)
• Piotr Mateusz Kudlicki (2010–2014)
• Jarosław Tomasz Margielski (2014-2018)
• Monika Joanna Kwiek (od 2018)

Wiceprzewodniczący Rady Miasta:

• Bartłomiej Kozłowski
• Jakub Kosiński (od 2018)
• Arkadiusz Krzyżanowski (od 2018)

• Józefów
• Wiązowna
• Celestynów
• Karczew
• Konstancin-Jeziorna

Miasta i gminy partnerskie:

• Saint-Amand-Montrond^[36]
• Lennestadt^[36]
• Ōarai(inne języki)^[37]
• Szumsk^[38]

• Powiat miejsko-uzdrowiskowy Otwock
• Gmina Otwock
• Swojczów
• Rezerwat przyrody Świder
• Rezerwat przyrody Wyspy Świderskie

• Paweł Ajdacki, Przedmoście Warszawa, PTTK Oddział Otwock, Otwock 2007.
• Paweł Ajdacki, Jacek Kałuszko, Otwock i okolice, Rewasz, Pruszków 2006.
• Paweł Ajdacki, Zbigniew Wiliński, Miejsca Pamięci Narodowej. Otwocka, Mazowieckiego PK i okolic, PTTK Oddział Otwock, Otwock 2008.

• Serwis urzędu miasta
• Portal informacyjny gminy Otwock
• Serwis O/PTTK w Otwocku
• Otwock Wielki i Mały, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 766 .
• Archiwalne widoki i publikacje związane z miejscowością w bibliotece Polona