Biskupice (województwo lubelskie)

Zobacz też: Biskupice.
Biskupice
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny w Biskupicach
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

świdnicki

Gmina

Trawniki

Liczba ludności (2021)

817[2][3]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

21-044[4]

Tablice rejestracyjne

LSW

SIMC

0392106[5]

Położenie na mapie gminy Trawniki
Mapa konturowa gminy Trawniki, po lewej znajduje się punkt z opisem „Biskupice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Biskupice”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Biskupice”
Położenie na mapie powiatu świdnickiego
Mapa konturowa powiatu świdnickiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Biskupice”
Ziemia51°09′09″N 22°56′42″E/51,152500 22,945000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Nieoficjalny herb wsi Biskupice

Biskupice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie świdnickim, w gminie Trawniki[5][6].

Miejscowość położona jest nad rzeką Giełczew. Dawniej miasto; uzyskały lokację miejską w 1450 roku, zdegradowane w 1869 roku[7]. W 1827 roku miasto prywatne Królestwa Kongresowego położone było w powiecie lubelskim, obwodzie lubelskim województwa lubelskiego[8]. Do 1870 istniała gmina Biskupice. W latach 1870–1954 istniała gmina Jaszczów, której siedzibą były Biskupice. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Biskupice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Trawniki[9]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 853 mieszkańców[10].

Historia

W XV wieku Biskupice były wzmiankowane jako wieś należąca do biskupów krakowskich. W 1450 r. miejscowość otrzymała prawa miejskie. W XV wieku wzmiankowany był w Biskupicach dwór biskupi związany m.in. ze Zbigniewem Oleśnickim[11]. W XVII wieku Biskupice przestały być własnością biskupów krakowskich i przeszły na własność rodziny Piaseckich. Od 1634 roku w mieście zaczęli osiedlać się Żydzi, wcześniej biskupi krakowscy nie pozwalali im na osiedlanie się. W 1685 roku na 23 domy, 5 było żydowskich[12]. W 1787 roku Żydzi stanowili 37% ogółu mieszkańców (173 osoby na 459 mieszkańców). W 1827 roku było ich 139, w 1860 roku – 262, w 1897 roku – mieszkało 543 Żydów[13].

Ludność żydowska zajmowała się głównie krawiectwem, handlem drobiem, bydłem oraz solą. Społeczność żydowska zorganizowana była w gminę. Posiadała

13 stycznia 1870 r. pozbawiono Biskupice praw miejskich[14].

W czasie I wojny światowej liczba mieszkańców wyznania mojżeszowego znacznie spadła. Wiązało się to z masowymi wyjazdami na wschód wraz z armią rosyjską.

W 1921 roku w Biskupicach zamieszkiwało 129 Żydów – 14% populacji miejscowości[12].

W okresie międzywojennym pod nadzorem gminy żydowskiej była synagoga, bet midrasz, budynek kahału, mykwa, rzeźnia rytualna oraz dwa cmentarze: stary – już nie użytkowany oraz nowy.

Podczas okupacji Niemcy w Biskupicach w 1940 roku założyli getto. Niemcy zniszczyli synagogę, a także należące do Żydów domy mieszkalne. Macewy ze zdewastowanych cmentarzy wykorzystali do utwardzania dróg w mieście. W marcu 1943 roku hitlerowcy zlikwidowali getto a większość ludności żydowskiej wywieźli do obozu koncentracyjnego na Majdanku[13].

Od 5 maja 1999 r. funkcjonuje Szkoła Podstawowa tworząca Zespół Placówek Oświatowych im. Stefana Batorego[15].

Zabytki i miejsca pamięci

  • Kościół barokowy z lat 1712–1727, ufundowany przez Remigiusza Piaseckiego w miejscu wcześniejszego drewnianego. Konsekrowany w 1781 roku. W 1907 roku podwyższono wieże. Po zniszczeniach wojennych z 1915 roku, odbudowany. We wnętrzu wyposażenie barokowe.
  • Plebania barokowa z 1730 roku, wybudowana przez majstra warszawskiego Rybińskiego.
  • Cmentarz katolicki z murem z 1 poł. XVIII w.
  • Kapliczka barokowa św. Jana Nepomucena z XVIII w.
  • Figura przydrożna w Łysołajach z XVIII w. w stylu barokowym
  • Stary cmentarz żydowski
  • Nowy cmentarz żydowski
  • pozostałości po dworze biskupów krakowskich w zachodniej części wsi
  • Pomnik poświęcony Żołnierzom AK Walczącym o Wolną i Niepodległa Polskę[15].

Transport

Na terenie wsi linia kolejowa z Lublina do Chełma przecina się z drogą krajową nr 12 z Lublina do Chełma.

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 6151
  2. Wieś Biskupice w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-30] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-30] .
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 68 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
  5. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 20–21.
  8. Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 24.
  9. BIP gminy, sołectwa
  10. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  11. Andrzej Rozwałka, Rafał Niedźwiadek, Włodzimierz Zieliński, Relikty założenia dworskiego Zbigniewa Oleśnickiego w Biskupicach, gm. Trawniki. Prolegomena do archeologicznych badań wykopaliskowych, [w:] Hereditas praeteriti..., UMCS, Lublin 2009, s. 469–480.
  12. a b Historia społeczności | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2022-06-05] .
  13. a b Biskupice, [w:] Sh.S. Spector Sh.S., G.G. Wigoder G.G. (red.), Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, Nowy Jork 2001, s. 152 .
  14. Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 471).
  15. a b Gmina Trawniki – Biskupice [online], www.trawniki.pl [dostęp 2020-07-18] .

Linki zewnętrzne

  • Historia Żydów w Biskupicach na portalu Wirtualny Sztetl
  • Biskupice (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 238 .
  • p
  • d
  • e
Gmina Trawniki
  • Siedziba gminy: Trawniki
  • p
  • d
  • e
Powiat lubelski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
  • Bełżyce (1867–1954)
  • Biskupice (1867–70)
  • Brzeziny ( 1914–54)
  • Bychawa (1867–1954)
  • Bystrzejowice (1867–1874)
  • Chodel (1870–1954)
  • Głusk (do 1870 i 1973–75)
  • Jastków (1867–1954 i 1973–75)
  • Jaszczów (1870–1954)
  • Konopnica (1867–1954 i 1973–75)
  • Krzczonów (1867–1954)
  • Łęczna (od 1973)
  • Łuszczów (1867–74)
  • Mełgiew (1867–1954 i 1973–75)
  • Milejów (1973–75)
  • Niedrzwica (1867–1954)
  • Niemce (1973–75)
  • Palikije (1867–74)
  • Piaski (1867–1954 i 1973–75)
  • Piotrków (1867–1954)
  • Piotrowice (1874–1954)
  • Puchaczów (1973–75)
  • Ratoszyn (1867–1870)
  • Sławin (1867–70)
  • Strzyżewice (1867–74)
  • Tatary (1867–74)
  • Tomaszowice (1867–7?)
  • Trawniki (1973–75)
  • Tuszów (1867–74)
  • Wojciechów (1874–1954)
  • Wólka (Tatarska) (1874–1954 i 1973–75)
  • Zemborzyce (1870–1954)
Gromady
(1954–72)
  • Adampol (1954)
  • Babin (1954–55 )
  • Bełżyce (1954–55 )
  • Białka (1954–68)
  • Biskupice (1954–72)
  • Borzechów (1954–55 )
  • Brzezice (1954–59)
  • Bychawa (1954–55 )
  • Bychawka (1954–55 )
  • Chmiel (1954–55 )
  • Chmielnik (1954–55 )
  • Chodel (1954–55 )
  • Ciechanki (1954–72)
  • Ciecierzyn ( 1956–72)
  • Czechów (1954–58)
  • Dąbrowica (1954–68)
  • Dorohucza (1958)
  • Gałęzów (1954–55 )
  • Gardzienice (1954–59)
  • Głusk (1954–72)
  • Jabłonna (1954–55 )
  • Jakubowice (1954–59)
  • Janowice (1954–59)
  • Jastków (1954–72)
  • Jaszczów (1954–59)
  • Józefów (1954–59)
  • Kawęczyn (1954–72)
  • Kiełczewice Maryjskie (1954–55 )
  • Konopnica (1954–72)
  • Kosarzew Górny (1954–55 )
  • Kozice Dolne (1954–72)
  • Krasienin ( 1956–72)
  • Krępiec (1954–72)
  • Krężnica Okrągła (1954–55 )
  • Krzczonów (1954–55 )
  • Krzesimów (1954–59)
  • Łęczna (1960–72)
  • Łopiennik (1954–55 )
  • Ługów (1954–61)
  • Łuszczów (1954–72)
  • Malinówka (1954–59)
  • Mełgiew (1954–72)
  • Mętów (1954–59)
  • Milejów (1954–72)
  • Motycz (1954–61)
  • Niedrzwica Duża (1954–55 )
  • Niedrzwica Kościelna (1954–55 )
  • Olszowiec (1954–55 )
  • Palikije (1954–55 )
  • Piaski (1954–72)
  • Piotrków (1954–55 )
  • Piotrowice (1954–55 )
  • Puchaczów (1954–72)
  • Radawiec Duży (1954–55 → i ←1969)
  • Ratoszyn (1954–55 )
  • Rury Wizytkowskie (1954–58)
  • Skrzynice (1954–55 )
  • Skrzyniec (1954–55 )
  • Sobianowice (1954–59)
  • Starawieś ( 1959)
  • Strzeszkowice Duże (1954–55 )
  • Strzyżewice (1954–55 )
  • Tomaszowice (1954–72)
  • Trawniki (1954–72)
  • Wilczopole (1954–61)
  • Wojciechów (1954–55 )
  • Wola Sławińska (1954–59)
  • Wólka (1954–72)
  • Zadębie (1954–58)
  • Zemborzyce (1954–72)
  • Zofiówka (1954–59)
  • Żabia Wola (1954–55 )
  • Żuków (1954–59 )
  • p
  • d
  • e
Dawne miasta na obszarze obecnego województwa lubelskiego
  • p
  • d
  • e
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).